بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود

انواع افزایش سرمایه

بررسی دلایل توقف و بازگشایی نمادها در بورس ایران | دلیل توقف نماد ها چیست؟

یکی از محدودیت‌هایی که سرمایه‌گذاران بورس با آن مواجه می‌شوند، توقف معاملات برخی نمادها می‌باشد. متوقف شدن نمادها به دلایل مختلفی رخ می‌دهد. توقف نمادها، دلایل آن و زمان بازگشایی مجدد آنها از جمله مسائل با اهمیتی است که سرمایه‌گذاران باید از آن مطلع باشند. در این مطلب به بررسی دلایل توقف نماد و نحوه بازگشایی آنها می‌پردازیم.

وضعیت نمادها در بورس و فرابورس ایران

به طور کلی نمادها می‌توانند در پنج نوع وضعیت قرار بگیرند. در ادامه، هریک را شرح خواهیم داد:

1. مجاز: در این وضعیت، سهم به صورت عادی و در تایم معاملات خرید و فروش می‌شود.
2. مجاز/ محفوظ: در این وضعیت، ارسال سفارش بر روی نماد امکان‌پذیر است، اما معامله صورت نمی‌گیرد. نماد، زمانی در این وضعیت قرار می‌گیرد که بعد از مدتی توقف در حال بازگشایی است. در وضعیت مجاز-محفوظ ، سهم سفارش گیری دارد، سفارشات قابل اصلاح و لغو کردن هستند و سفارشات ثبت شده به محض مجاز شدن نماد، انجام خواهند شد.
3. مجاز / متوقف: وضعیتی است که در آن معاملات نماد مجاز است اما به دلایلی سفارش‌گیری در آن متوقف شده است. در این وضعیت، خرید و فروشی روی نماد انجام نمی‌شود.
4. ممنوع: در این وضعیت، معاملات نماد متوقف شده و خرید و فروشی صورت نمی‌گیرد. در این نوع توقف ، نماد در همان روز معاملاتی بازگشایی می‌شود.
5. ممنوع / متوقف: در این وضعیت، معاملات نماد متوقف شده و هیچ دستوری روی سهم قابل اجرا نیست. در این نوع ممنوعیت، نماد تا اطلاع ثانوی بسته می‌ماند و در همان روز معاملاتی باز نخواهد شد.

علل توقف نمادها در بازار بورس و فرابورس

معاملات سهام شرکتهای بورسی ممکن است بنا به دلایل مختلفی متوقف شود. زمان و نحوه بازگشایی نماد پس از توقف ، وابسته به علتی است که سهم به دلیل آن متوقف شده است. در ادامه دلایل عمده توقف نماد و بازگشایی مجدد آنها را به طور مفصل شرح خواهیم داد. مهمترین علل توقف نماد عبارتند از:

1- توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه

مجمع عمومی عادی سالیانه، هر ساله توسط شرکتهای پذیرفته شده در بورس، به منظور بررسی صورتهای مالی شرکت و تقسیم سود بین سهامداران، برگزار می‌شود. شرکتها تا چهار ماه پس از پایان سال مالی، برای برگزاری مجمع عادی سالیانه فرصت دارند. 24 الی 48 ساعت قبل از برگزاری این مجمع، نماد متوقف شده و غیرقابل معامله می‌شود.

ملاحظه: اگر قصد شرکت در مجمع را ندارید، بهتر است قبل از برگزاری آن نسبت به فروش سهام خود اقدام نمایید.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی عادی سالانه:

اطلاعات مجمع در سامانه کدال منتشر می‌شود. پس از افشای اطلاعات مجمع در کدال، حداکثر دو روز بعد، نماد بازگشایی می‌شود. معاملات سهم پس از بازگشایی به صورت حراج ناپیوسته و بدون محدودیت دامنه نوسان خواهد بود. اگر دستور جلسه خارج از موارد ذکر شده باشد، سهم به صورت حراج ناپیوسته ولی با دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد.

اگر با کارکردهای سامانه کدال آشنایی ندارید، مقاله " آموزش استفاده از سایت کدال " را به شما پیشنهاد می‌کنیم.

2- توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی فوق العاده

شرکتهای پذیرفته شده در بورس، بنا به دلایل مختلفی مانند افزایش یا کاهش سرمایه، اقدام به برگزاری مجمع عمومی فوق‌العاده می‌نمایند. نماد، یک روز معاملاتی قبل از مجمع عمومی فوق‌العاده متوقف می‌شود.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل برگزاری مجمع عمومی فوق العاده:

در صورتی که تصمیمات مجمع منجر به تغییر در سرمایه شرکت (افزایش یا کاهش سرمایه) نگردد، نماد حداکثر دو روز بعد از افشای اطلاعات مجمع در سامانه کدال، بازگشایی می‌شود. چنانچه در مجمع تصمیم افزایش سرمایه گرفته شده باشد، هنگام بازگشایی، نماد با کشف قیمت و بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی خواهد شد. به جز این مورد در موارد دیگر، نماد با سازوکار حراج ناپیوسته و با محدودیت دامنه نوسان، پس از تأیید ناظر بازار باز می‌شود.

3- توقف نماد به دلیل نوسان بیش از بیست درصد قیمت

در شرایطی که پنج روز معاملاتی متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از بیست درصد نوسان (مثبت یا منفی) داشته باشد، معاملات آن متوقف خواهد شد.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل نوسان بیشتر از بیست درصد قیمت:

در این صورت، نماد به مدت شصت دقیقه در وضعیت مجاز/محفوظ، سفارش می‌گیرد، ولی معامله‌ای انجام نمی‌شود. بعد از شصت دقیقه معاملات در دامنه نوسانی فعلی ادامه خواهند یافت.

4- توقف نماد به دلیل نوسان بیش از پنجاه درصد قیمت

در شرایطی که طی پانزده روز معاملاتی متوالی، قیمت پایانی سهم بیش از پنجاه درصد نوسان (مثبت یا منفی) داشته باشد، معاملات آن متوقف خواهد شد. در صورت توقف نماد به این علت، معاملات تمام اوراق بهاداری که به آن مرتبط هستند نیز متوقف می‌شود. منظور از اوراق مرتبط با نماد، حق تقدم سهام و اوراق مشتقه می‌باشد.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل نوسان بیشتر از پنجاه درصد قیمت:

در این شرایط، شرکت باید یک کنفرانس اطلاع‌رسانی از طریق سامانه کدال برگزار نماید. پس از اطلاع‌رسانی به طور شفاف، حداکثر دو روز معاملاتی بعد از توقف ، نماد با بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود محدودیت دامنه نوسان، ابتدا کشف قیمت و سپس بازگشایی می‌شود.

5- متوقف شدن نماد به علت افشای اطلاعات با اهمیت

در شرکتها اتفاقاتی رخ می‌دهد که اطلاعات مربوط به آنها در زمره اطلاعات با اهمیت قرار گرفته و شرکتها ملزم به انتشار این اطلاعات در سامانه کدال می‌باشند. این اطلاعات با توجه به درجه اهمیتی که دارند در دو گروه «الف» و «ب» دسته‌بندی می‌شوند. هنگامی که شرکتی اطلاعات با اهمیت خود را به طور رسمی در کدال منتشر می‌کند، نماد آن در بورس متوقف می‌شود. بازگشایی مجدد نماد با توجه به نوع اطلاعات (از گروه الف باشد یا ب) متفاوت خواهد بود.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه الف:

نماد مورد نظر در جلسه معاملاتی بعد، با سازوکار حراج ناپیوسته، پس از کشف قیمت، بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.

بازگشایی نماد پس از توقف به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب:

نماد در همان جلسه معاملاتی یا حداکثر روز معاملاتی بعد، با سازوکار حراج ناپیوسته، پس از کشف قیمت، با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود.

پیام ناظر بازار درباره بازگشایی نماد پس از افشای اطلاعات با اهمیت

در تصویر فوق، ناظر کلیه اطلاعات درباره بازگشایی مجدد سهم، پس از افشای اطلاعات با اهمیت را ذکر کرده است.

در جدول زیر برخی از مهم ترین اطلاعاتی که افشای آنها منجر به توقف نماد می‌شود، آمده است:

اطلاعات با اهمیت گروه الفاطلاعات با اهمیت گروه بتعدیلات سنواتیدعاوی مهم علیه شرکتاعلام وقوع حوادث غیرمترقبهتغییرات در ترکیب تولید یا فروش محصولاتاعلام ورشکستگی از جانب شرکتبرنامه انتشار اوراق بدهیتوقف/تعلیق تمام یا بخشی از فعالیت شرکتایجاد یا منتفی شدن بدهی احتمالیشروع مجدد فعالیتی که متوقف یا تعلیق شدهتغییر حسابرسکشف منابع مالی قابل توجهبرگزاری مناقصه یا مزایده/شرکت در مناقصه یا مزایدهتغییر در سهامداران عمدهتغییر سیاست تقسیم سود

6- متوقف شدن نماد به علت عدم رعایت الزامات قانونی

ناشران اوراق بهادار (که همان شرکتهای بورسی هستند) موظف به انتشار اطلاعات و صورتهای مالی خود در اسرع وقت هستند. در صورتی که شرکتی به این وظیفه خود عمل نکند، ناظر بازار تا زمان رفع ابهامات از جانب شرکت، نماد آن را در بورس متوقف می‌کند. علاوه بر این، چنانچه نظر حسابرس و بازرس قانونی شرکت در مورد صورتهای مالی رد شود، نماد آن به حالت تعلیق درمی‌آید.

در کلیه موارد فوق سازمان بورس و اوراق بهادار، پس از دریافت نامه یا پیام الکترونیکی از اداره نظارت بر ناشران بورسی سازمان، نماد را متوقف می‌نماید. مواردی نیز وجود دارد که سازمان مستقیماً اقدام به متوقف ساختن نماد می‌کند. این موارد عبارتند از:

• تغییر در طبقه ‌بندی تابلو یا صنعت
• پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهام، نماد حق تقدم متوقف می شود.
• بروز اشکالات فنی

در ماده 15 الی 22 دستورالعمل اجرايي نحوه انجام معاملات در بورس اوراق بهادار تهران، کلیه قوانین مربوط به توقف و بازگشایی نمادها شرح داده شده است.

اطلاع رسانی توقف نمادها

برای اطلاع یافتن از نمادهای متوقف شده و علل توقف آنها می‌توانید به سایت سازمان بورس و اوراق بهادار تهران مراجعه نمایید. نحوه اطلاع رسانی توقف نمادها به این موضوع بستگی دارد که با اطلاع قبلی باشد یا خیر؛ اگر از پیش تعیین شده باشد، ناظر بازار در پایان همان جلسه معاملاتی پیغام توقف نماد را در سایت TSETMC ارسال می‌کند.

ممکن است نماد بنا به دلایلی از پیش تعیین نشده مانند: دستکاری قیمت، استفاده از اطلاعات نهانی، تعدیل سود شرکت و . متوقف شود. پیغامی که توسط ناظر بازار در این شرایط ارسال می گردد به شرح زیر است:

توقف نماد معاملاتی A

به اطلاع می‌رساند، نماد معاملاتی شرکت `A ) A) با توجه به تعدیل پیش‌بینی درآمد هر سهم متوقف شد. مدیریت عملیات بازار شرکت بورس اوراق بهادار تهران

اطلاعیه های مربوط به توقف نماد در قسمت «پیام ناظر» سایت TSETMC قابل مشاهده هستند.

در تصویر فوق می‌بینید که نماد بانک دی به دلیل افشای اطلاعات با اهمیت گروه ب متوقف شده است. در این پیغام، زمان و نحوه بازگشایی نماد نیز ذکر شده است.

نکات مفهومی توقف و بازگشایی نماد

در مورد این موضوع، نکاتی وجود دارد که دانستن آنها به فهم کامل پدیده توقف و بازگشایی نمادها در بورس کمک خواهد کرد. در ادامه به برخی از این نکات اشاره شده است:

حراج ناپیوسته: نمادها معمولاً پس از توقف از طریق سازوکار حراج ناپیوسته بازگشایی می‌شوند. طبق این سازوکار، نماد با یک مرحله پیش‌گشایش بازگشایی خواهد شد؛ به این صورت که نماد به مدت سی دقیقه به حالت سفارشگیری درآمده تا با توجه به سفارشات، قیمت سهم کشف شود. اگر در طول دوره حراج ناپیوسته، معامله‌ای انجام نشود و یا معاملات به تأیید ناظر بازار نرسد، بار دیگر تکرار خواهد شد. تکرار این مرحله در همان جلسه معاملاتی و یا نود دقیقه ابتدایی جلسه معاملاتی بعد انجام می‌شود.

در صورتی که کشف قیمت با موفقیت انجام نشود، قیمت پایانی آخرین روز معاملاتی قبل از توقف نماد را به عنوان قیمت مرجع در نظر می‌گیرند.

محدودیت دامنه نوسان: معمولا سهم پس از توقف ، بدون محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می‌شود. دامنه نوسان، حداکثر نوسانی است که یک سهم در یک جلسه معاملاتی می‌تواند داشته باشد. اگر دامنه نوسان سهمی 5% است، یعنی آن سهم در هر روز، حداکثر 5% گرانتر یا ارزانتر می شود. بنابراین وقتی سهم با محدودیت دامنه نوسان بازگشایی می شود، به این معنا است که معاملات آن در همان دامنه نوسان عادی صورت می‌گیرد.

بدون محدودیت دامنه نوسان: زمانی که یک سهم پس از توقف ، بدون محدودیت دامنه بازگشایی شود، ممکن است بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود با توجه به شرایط بازار، گاهی بیست درصد و یا حتی بیشتر نوسان قیمتی (در جهت مثبت یا منفی) داشته باشد.

جمع بندی

به طور خلاصه، در شرکتهای بورسی اتفاقاتی رخ می‌دهد که منجر به توقف معاملات نماد می‌شود. دلیل توقف ، بر کِی و چگونه باز شدن مجدد نماد، موثر است. آگاهی نسبت به این پدیده در بورس، برای سرمایه‌گذاران امری ضروری است. ناآگاهی نسبت به این مسأله برای سرمایه‌گذار مشکل‌ساز خواهد بود. بعنوان مثال، شما سهام شرکتی را که حدوداً اسفند هر سال به مجمع سالیانه می‌رود، خریداری کرده‌اید. در صورت عدم آگاهی شما از توقف نماد، اگر همزمان به نقدینگی نیاز داشته باشید، دیگر امکان دسترسی به آن برای شما میسر نخواهد بود.

سود تقسیمی یا DPS چیست؟

سود تقسیمی هر سهم چیست؟ آن را چگونه دریافت کنید؟ تعریف سود تقسیمی یا DPS ؛ عبارت DPS کوتاه‌شده عبارت (Dividend Per Share) نشان‌دهنده مقدار سودی است که به ازای هر سهم به سهامداران تعلق می‌گیرد. در‌واقع DPS مقداری از EPS است که بین سهامداران تقسیم می‌شود و به آن سود تقسیمی نیز می‌گویند.

نحوه پرداخت سود تقسیمی (DPS) هر سهم

مقدار سودی که به سهامداران تعلق می‌گیرد و تاریخ پرداخت آن، توسط هیئت‌مدیره در مجمع عمومی سهامداران مشخص می‌شود. هیئت مدیره با‌توجه به سیاست‌های شرکت، میزان سود تقسیمی را تعیین می‌کند.

برای مثال برخی از شرکت‌ها قسمت عمده‌ای از سود ایجاد شده طی یک سال مالی را برای ایجاد طرح‌های توسعه‌ای، بین سهامداران تقسیم نمی‌کنند. حتی ممکن است در یک دوره، هیئت‌مدیره تصمیم بگیرد که کل سود حاصل شده را بین سهامداران تقسیم کند و یا هیچ سودی را تقسیم نکند. بعد از مشخص شدن میزان سود تقسیمی، شرکت‌ها تنها 8 ماه زمان دارند تا این سود را بین سهامداران تقسیم کنند.

معمولا مقدار سود تقسیمی کمتر از سود حاصل شده EPS شرکت است. شرکت‌ها عمدتا مقداری از سود را برای پرداخت هزینه‌های احتمالی و یا مصارف مختلف پیش خود نگه‌می‌دارند. مثلا ممکن است مقداری از سود را جهت پرداخت بدهی‌ها، پرداخت سنوات پرسنل، پیش‌خرید مواد اولیه و. نزد خود نگه دارند و مابقی آن را بین سهامداران تقسیم کنند.

گاهی نیز ممکن است میزان سود تقسیمی بیشتر از سود حاصله از فعالیت شرکت باشد، اما چطور؟

اگر شرکت تصمیم بگیرد که علاوه‌بر سود حاصل شده امسال، مقداری از سود انباشته را نیز بین سهامداران تقسیم کند، این مقدار بیشتر از سود خالص هر سهم می‌شود.

چرا باید روند توزیع سود تقسیمی را بررسی کنیم؟

بررسی روند توزیع سود تقسیمی و مقدار آن در گذشته از جمله مواردی است که پیش از سرمایه‌گذاری، بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود خصوصا سرمایه گذاری بلند‌مدت، حتما باید به آن توجه کرد. چون در مواقعی که بازار صعودی نیست و تغییر زیادی را در قیمت‌ها مشاهده نمی‌کنیم، حداقل در بلند‌مدت به ازای هر سهم سود خوبی نصیبمان شود.

مثالی درباره روند توزیع سود تقسیمی

فرض کنید سود خالص هر سهم یک شرکت یعنی EPS آن 5000 ریال باشد. این شرکت 2000 ریال از سود هر سهم را برای راه‌اندازی یک خط تولید جدید و پرداخت هزینه‌های احتمالی کنار می‌گذارد. اگر شما 12،000 عدد از سهام این شرکت را داشته باشید، چه مقدار سود به شما تعلق می‌گیرد؟ (با فرض این‌که هیچ‌گونه تغییری در قیمت سهام ایجاد نشود.)

تشریح مثال و پاسخ

همان‌طور که در مثال ذکر شده است از هر 5000 ریال سود هر سهم، 2000 ریال آن توسط شرکت کنار گذاشته می‌شود. با کسر این مبلغ از سود هر سهم (3000 = 2000-5000 )، 3000 ریال به ازای هر سهم باقی می‌ماند که بین سهامداران تقسیم می‌شود. طبق فرضیات مسئله شما 12،000 سهم دارید که به ازای هر کدام 3000 ریال سود به شما تعلق می‌گیرد. در واقع میزان سود شما در این سرمایه‌گذاری به‌اندازه 36،000،000 ریال بوده است.

بعد از تقسیم سود نقدی و باز شدن سهم، قیمت هر سهم به اندازه میزان سود تقسیمی کاهش می‌یابد. اگر قیمت سهم در مثال بالا قبل از تقسیم سود 10،000 ریال بوده، بعد از تقسیم سود نقدی قیمتش به اندازه 3000 ریال کاهش می‌یابد و با قیمت جدید 7000 ریال بازگشایی خواهد شد.

لطفا سوال و یا نظر خود را در انتهای مقاله "سود تقسیمی چیست؟" ثبت بفرمایید.

نحوه محاسبه قیمت و تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه

در مطالب گذشته نکاتی در مورد افزایش سرمایه و انواع آن را بیان کردیم. بعد از افزایش سرمایه تغییراتی در تعداد سهام و قیمت آن ها رخ می دهد. اما در این قسمت تصمیم داریم نحوه محاسبه قیمت و تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه را به طور اختصاصی مورد بررسی قرار دهیم.

انواع افزایش سرمایه

محاسبه قیمت و تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه
در ادامه روش محاسبه تعداد و قیمت سهام بعد از انواع مختلف افزایش سرمایه را شرح خواهیم داد. برای محاسبه قیمت و تعداد سهام بعد از افزایش سرمایه از محل سود انباشته و تجدید ارزیابی دارایی ها می توانیم از فرمول زیر استفاده کنیم:

بعد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها
برای محاسبه میزان افزایش سرمایه کافی است، درصد افزایش سرمایه را تقسیم بر ۱۰۰ کنید.

برای محاسبه قیمت جدید هر سهم : قیمت پایانی هر سهم را قبل از افزایش سرمایه را تقسیم بر ۱+ میزان افزایش سرمایه کنید.

به عنوان مثال اگر شما ۱۰۰ سهم داشته باشید و هر سهم شما قیمتش ۱۰۰۰ تومان باشد. پس از افزایش سرمایه شرکت تعداد سهام های شما به طور مثال به ۲۰۰ سهم می رسد اما قیمت آن ها کم می شود و از ۱۰۰۰ تومان به ۶۰۰ تومان تغییر می کند.

نحوه محاسبه تعداد و سهام پس از افزایش سرمایه

محاسبه قیمت و تعداد سهام پس از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی سهامداران
برای محاسبه میزان افزایش سرمایه کافی است، درصد افزایش سرمایه را تقسیم بر۱۰۰ کنید.

برای محاسبه قیمت جدید هر سهم بعد از افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، قیمت پایانی هر سهم پیش از افزایش سرمایه + حاصل ضرب میزان افزایش سرمایه و آورده ی سهامداران به ازای هر سهم تقسیم بر ۱+ میزان افزایش سرمایه

برای محاسبه ارزش هر حق تقدم، می بایستی قیمت جدید هر سهم را در آورده سهامداران به ازای هرسهم تفریق کرد.

نحوه محاسبه تعداد و قیمت سهام پس از افزایش سرمایه

برای روشن تر شدن موضوع فرمول نحوه محاسبه تعداد و قیمت سهام پس از افزایش سرمایه را در زیر ذکر کردیم:

نحوه محاسبه تعداد و سهام پس از افزایش سرمایه

تعدیل قیمت سهم چیست؟

فصل اردیبهشت و خرداد فصل مجامع است بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود و نمادها برای برگزاری مجمع شرکتها به مدت چند روز بسته و سپس بازگشایی می گردند. قیمت سهام پس از این اتفاق تعدیل میشوند. این تعدیل به چه مقدار است؟ در چه صورتی شرکتها تعدیل قیمت میشوند.

تعدیل قیمت چیست؟

تعدیل قیمت ابزاری است که با استفاده از آن فاصله‌های قیمتی که در اصطلاح به آن Price Gap می‌گویند، پوشش داده می‌شود. این فاصله قیمتی در بورس، ناشی از افزایش سرمایه و توزیع سود نقدی است. علت اصلی تغییرات قیمت سهم در زمان بازگشایی، ثابت ماندن ثروت سهامداران پس از افزایش سرمایه و سود نقدی می­‌باشد. موضوع افزایش سرمایه در مجمع عمومی فوق‌العاده و موضوع سود نقدی در مجمع عمومی عادی سالیانه بررسی می‌شود. مجمع عمومی عادی سالیانه با هدف رسیدگی به صورت‌های مالی، رسیدگی به گزارش مدیران و بازرسان شرکت و همچنین تصویب میزان سود نقدی تقسیمی بین سهام‌داران تشکیل می‌شود. مجمع عمومی فوق العاده، با موضوعاتی مانند تغییرات سرمایه، تغییر اساسنامه و انحلال شرکت بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود برگزار می‌شود. در نهایت می‌توان بیان کرد که قیمت هر سهم پس از افزایش سرمایه و یا توزیع سود نقدی در زمان برگزاری هر یک از مجامع کاهش می‌یابد که با استفاده از این ابزار، قیمت پیش از مجمع تعدیل خواهد شد و به این ترتیب، فاصله ایجاد شده بین قیمت‌ها پوشانده می‌شود.

۱- افزایش سرمایه

در روش افزایش سرمایه، سرمایه پیشین شرکت بر سرمایه جدید تقسیم می‌شود، سپس عدد حاصله در تمام قیمت‌های قبل از تاریخ افزایش سرمایه ضرب خواهد شد. این کار باعث می‌شود که قیمت‌های گذشته سهام به میزان افزایش سرمایه شرکت تعدیل شوند. در زمان افزایش سرمایه، تنها کاهش قیمت در محاسبه قیمت تعدیلی لحاظ می‌شود و محل تأمین افزایش سرمایه (مطالبات و آورده، جایزه یا صرف سهام) اثری در محاسبات نخواهد داشت.

۲- سود نقدی و افزایش سرمایه

در این روش میزان توزیع سود نقدی شرکت و درصد افزایش سرمایه، در زمان محاسبه قیمت تعدیلی در نظر گرفته می‌شود اما محل تأمین افزایش سرمایه اثری در محاسبات نخواهد داشت. برای محاسبه اثر توزیع سود، نسبت تغییر قیمت پس از توزیع سود نقدی به قیمت قبل از مجمع محاسبه می‌شود و این عدد در تمام قیمت‌های پیش از مجمع ضرب خواهد شد. برای محاسبه ضریب افزایش سرمایه، از فرمول افزایش سرمایه استفاده می‌شود.

۳- سود نقدی و افزایش سرمایه با احتساب آورده

این روش مانند روش قبل است با این تفاوت که حق تقدم تعلق گرفته به سهامداران نیز در محاسبات اثر داده می‌شود. اما ممکن است ندانید که حق تقدم چیست؟ حق تقدم، با هدف حفظ منافع سهامداران فعلی شرکت به این موضوع اشاره دارد که درصورت انتشار سهام جدید توسط یک شرکت، سهامداران فعلی در خرید این سهام جدید اولویت دارند. در واقع به این اولویت در خرید سهام نسبت به سهامداران جدید، حق تقدم خرید سهام گفته می‌شود.

۴- افزایش سرمایه با احتساب آورده

در روش افزایش سرمایه با احتساب آورده، علاوه بر میزان کاهش قیمتی که در زمان افزایش سرمایه رخ می‌دهد، حق تقدم تعلق گرفته به سهامداران (درصورتی که تمام یا بخشی از افزایش سرمایه از محل مطالبات و آورده باشد) نیز در محاسبات لحاظ می‌شود.

۵- عملکردی

در روش عملکردی، اثرات توزیع سود نقدی سهام و میزان افزایش سرمایه در قیمت سهام لحاظ می‌شود. اگر تمام یا بخشی از افزایش سرمایه شرکت از محل مطالبات و آورده سهامداران باشد (حق تقدم) در این صورت میزان آورده جدید سهامداران نیز در محاسبه قیمت تعدیلی درنظر گرفته خواهد شد. فرمول تعدیل قیمت سهام در بورس در زیر، فرمول تعدیل قیمت سهام بررسی می‌شود. در این فرمول، تأثیر همزمان تمامی فاکتورهای مؤثر بر این تعدیل لحاظ شده است. بدیهی است در صورت عدم تغییر هر یک از موارد، مقدار آن متغیر خاص صفر خواهد بود. برای مثال اگر هیچ گونه افزایش سرمایه‌ای رخ نداده باشد، قیمت سهم تنها از کاهش مقداری مساوی با تقسیم سود نقدی تأثیر خواهد گرفت.

فرمول تعدیل قیمت سهام به شرح زیر است:

حال اگر نمادی که افزایش سرمایه داشته است با قیمت تعادلی (Adjusted Price) باز شود، اثری از بابت تغییر قیمت در شاخص نخواهیم داشت. بدیهی است اگر نماد مذکور با قیمتی بالاتر از قیمت تعادلی باز شود، افزایش شاخص و در صورتی که با قیمتی پایین‌تر از قیمت تعادلی باز شود کاهش شاخص خواهیم داشت. فرمول ارائه شده برای محاسبه “قیمت تئوریک” سهم پس از افزایش سرمایه و پرداخت سود نقدی است و پیش‌بینی می‌شود که سهم پس از این موارد در محدوده قیمت‌های به‌ دست آمده بازگشایی شود، اگرچه با توجه به روند عرضه و تقاضا در بازار ممکن است قیمت جدید سهم بیشتر یا کمتر از قیمت‌های به‌ دست آمده معامله شود.

چند نکته مهم

• در صورت افزایش سرمایه به هر کدام از روش‌های ذکرشده، قیمت سهام کاهش می‌یابد. اما با کاهش قیمت سهام پس از افزایش سرمایه، ارزش روز دارایی سهامداران بعد از افزایش سرمایه تغییری نمی‌کند، زیرا به‌ همان میزان بر تعداد سهام سرمایه‌گذاران قبلی اضافه‌ شده است یا به آنها حق تقدم خرید سهام تعلق می‌گیرد.
• همچنین در صورت توزیع سود نقدی در مجمع مربوطه و کاهش قیمت سهم پس از بازگشایی به میزان سود نقدی، سهامداران از طرق مختلف مبلغ سود نقدی را به صورت ریالی از شرکت مورد نظر دریافت خواهند کرد.
• براساس این روش قیمت سهم در زمان بازگشایی محاسبه می‌شود و پس از بازگشایی قیمت جدید با توجه به روند عرضه و تقاضای سهم در بازار ممکن است بالاتر یا پایین‌تر از این قیمت معامله شود.
• در افزایش سرمایه از محل آورده نقدی، سهامداران به ازای هر سهم، به اندازه درصد افزایش سرمایه حق تقدم دریافت می‌کنند.

نکته قابل توجه این است که برای تبدیل حق تقدم به سهام لازم است مبلغ اسمی هر سهم (۱۰۰۰ ریال) پرداخت شود؛ بنابراین قیمت حق تقدم و قیمت سهام عادی پس از برگزاری بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود مجمع معمولا با یکدیگر رابطه زیر را خواهند داشت:

گفتنی است که با توجه به جذابیت قیمت سهام در بازار، قیمت معاملاتی حق تقدم می‌تواند کمتر یا بیشتر از قیمت تعدیلی آن باشد.

ابلاغیه جدید سازمان بورس روند تقسیم سود شرکت های هلدینگ را تغییر خواهد داد؟ (قسمت اول)

در هفته های گذشته شاهد انتشار ابلاغیه از سازمان بورس در خصوص محدود نمودن میزان تقسیم سود ناشی از فروش پرتفوی سهام شرکت‌های هلدینگ (مادر) بودیم.

روند تقسیم سود هلدینگ‌ها تغییر خواهد داشت؟
بررسی روند سودآوری و تقسیم سود هلدینگ‌های شستا، وغدیر و فارس

بورس نیوز :
در هفته های گذشته شاهد انتشار ابلاغیه از سازمان بورس در خصوص محدود نمودن میزان تقسیم سود ناشی از فروش پرتفوی سهام شرکت‌های هلدینگ (مادر) بودیم. بر اساس این ابلاغیه که در ۲۱ شهریور ماه امسال منتشر گردید، سود حاصل از فروش سهام موجود در سبد سهام شرکت در هر سال، تا میزانی که منجر به زیان انباشته نگردد، به حساب اندوخته سرمایه‌ای منتقل و پس از رسیدن به نصف سرمایه ثبت شده شرکت و بعد از طی فرآیند‌های اداری، قابل تبدیل به سرمایه خواهد بود. اندوخته سرمایه‌ای تا زمان ادامه فعالیت شرکت غیرقابل تقسیم خواهد بود و صرفا برای حفظ روند سوددهی شرکت و با پیشنهاد هیئت مدیره شرکت و تصویب مجمع عمومی عادی، هر سال می‌توان حداکثر تا ۲۰ درصد مبلغی که در همان سال به حساب اندوخته سرمایه‌ای منظور می‌گردد، بین صاحبان سهام تقسیم نمود.

بر همین اساس و در این گزارش که در سه بخش ارائه خواهد گردید، به بررسی روند سودآوری و تقسیم سود شرکت‌های هلدینگ پذیرفته شده در بازار سرمایه در سه سال گذشته بر اساس دسته بندی درآمد‌های محقق شده از سه بخش سود سهام دریافتی، سود ناشی از فروش و سایر درآمد‌ها می‌پردازیم. بر اساس آمار ارائه شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار، ۱۱۳ شرکت در قالب هلدینگ و شرکت مادر فعالیت دارند. در گزارش پیش رو به بررسی عملکرد و تقسیم سود شرکت‌های پذیرفته شده در بازار سرمایه و همچنین زیرمجموعه‌های با ساختار هلدینگ آن‌ها خواهیم پرداخت.

نتیجه کلی بررسی‌های صورت گرفته در عملکرد و میزان تقسیم سود سه سال گذشته این شرکت‌ها مشخص نمود که تقریبا تمامی شرکت‌های هلدینگ در این بازه زمانی سود ناشی از فروش سهام را در تقسیم سود خود لحاظ ننموده اند و صرفا سود ناشی از فروش سهام منجر به رشد سود هر سهم این شرکت‌ها شده است. همچنین، این ابلاغیه تحرکات قیمتی در سنوات گذشته را از انتشار اخبار فروش سهام هلدینگ‌ها منجر می‌گردید را تا حدی کاهش خواهد داد. به عنوان نمونه می‌توان به رشد قیمتی سهام گروه توسعه ملی (وبانک) اشاره نمود که در هفته‌های قبل قصد فروش سهام پتروشیمی شازند را داشت و در کمتر از یک هفته رشد قیمتی ۲۰ درصدی را تجربه کرد و علت این رشد قیمت، پیش بینی سرمایه گذاران در خصوص تقسیم سود ناشی از فروش سهام پتروشیمی شازند در مجمع آتی وبانک بود.

در قسمت اول این گزارش به بررسی عملکرد درآمدی و سودآوری و همچنین روند تقسیم سود سه هلدینگ بزرگ شستا، وغدیر و فارس به همراه زیرمجموعه‌های آن‌ها (شرکت‌هایی که ساختار هلدینگ و شرکت مادر دارند و مشمول ابلاغیه جدید سازمان بورس خواهند بود) بررسی تغییرات سهام بعد از تقسیم سود می‌پردازیم.

شرکت شستا به همراه ۵ شرکت زیرمجموعه آن ساختار هلدینگ و شرکت مادر را دارند. این شرکت‌ها شامل گروه دارویی تامین، نفت و گاز و پتروشیمی تامین، سرمایه گذاری پتروشیمی، سیمان تامین و سرمایه گذاری صدر تامین هستند.

شرکت نفت و گاز تامین که ۷۰.۱ درصد سهام آن متعلق به شستا و ۸.۹ درصد سهام آن متعلق به صبا تامین (از دیگر زیرمجموعه‌های شستا است) بیشترین سود سهام دریافتی شستا را تامین می‌کند. سال مالی این شرکت ۳۱ اردیبهشت ماه است. در جدول زیر روند درآمدها، سودآوری و تقسیم سود این هلدینگ پتروشیمی ارائه شده است.

همان گونه که در جدول مشاهده می‌شود، بخش عمده‌ی سودآوری این شرکت از محل سود سهام دریافتی از شرکت‌های زیرمجموعه است. همچنین نسبت سودآوری این شرکت نیز همواره بالا بوده است. با توجه به این موارد به نظر نمی‌رسد که ابلاغیه جدید بورس منجر به تغییرات مهمی در روند تقسیم سود این شرکت شود.

شرکت گروه دارویی تامین یکی دیگر از هلدینگ‌های بزرگ زیرمجموعه شستا محسوب می‌شود.۳۵.۲ درصد از سهام این شرکت متعلق به شستا است. این شرکت نیز همان گونه که در جدول زیر مشاهده می‌شود، نسبت تقسیم سود بالایی دارد و بخش اعظم سودآوری آن از محل سود سهام دریافتی از شرکت‌های سرمایه پذیر تحقق می‌یابد. همانند تاپیکو، ابلاغیه جدید بورس اثر خاصی در روند تقسیم سود تیپیکو نخواهد داشت.

شرکت سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی یکی دیگر از زیرمجموعه‌های غیرمستقیم شستا است که ۶۷.۴ درصد از سهام آن متعلق به تاپیکو است. این شرکت نیز همان گونه که در جدول پایین درج شده است، تمامی سود خالص خود را از محل سود سهام دریافتی از شرکت‌های سرمایه پذیر کسب نموده است. روند تقسیم سود این شرکت نیز نظم خاصی نداشته است و در حالی که در سال ۱۴۰۰ تنها ۱۰ درصد سود خالص تقسیم شده است، این رقم در سال جاری به ۱۱۳ درصد رسیده است.

یکی دیگر از هلدینگ‌های زیرمجموعه شستا، شرکت سرمایه گذاری صدر تامین است. در جدول زیر روند کسب درآمد، سودآوری و تقسیم سود آن در سه سال گذشته ارائه شده است.

در پایان این بخش روند کسب درآمد، سودآوری و تقسیم سود هلدینگ شستا (به عنوان سهامدار نهایی هلدینگ‌های اشاره شده) در جدول زیر ارائه شده است.

همان طور که مشاهده می‌شود، درآمد ناشی از فروش سهام در حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد از کل درآمد‌های شستا را در سال‌های اخیر به خود اختصاص داده است. همچنین، روند تقسیم سود این هلدینگ منظم نبوده است و به نظر می‌رسد که با توجه به وضعیت صندوق تامین اجتماعی و پرداختی‌های ضرروی آن، نسبت تقسیم سود شستا نیز تغییر می‌کند. به هر حال با توجه به ابلاغیه جدید سازمان بورس، تقسیم سود ناشی از فروش سهام این هلدینگ محدود خواهد شد و این موضوعی است که سهامداران شرکت می‌بایست در ارزیابی تقسیم سود این شرکت لحاظ کنند.

در بخش دوم این گزارش، به بررسی روند سودآوری و تقسیم سود هلدینگ سرمایه گذاری غدیر و سایر هلدینگ‌های زیر مجموعه آن می‌پردازیم. این شرکت‌ها شامل گسترش نفت و گاز پارسیان، توسعه سرمایه و صنعت غدیر و توسعه صنایع و معادن غدیر است.

شرکت هلدینگ گسترش نفت و گاز پارسیان اصلی‌ترین زیرمجموعه سرمایه گذاری غدیر محسوب می‌شود و ۶۵ درصد از سهام این شرکت در اختیار هلدینگ غدیر است. در جدول زیر روند سودآوری و تقسیم سود پارسان در سه سال گذشته ارائه شده است.

همان گونه که در جدول فوق نیز مشاهده می‌گردد، بخش اعظم سودآوری این شرکت سرمایه گذاری از محل درآمد‌های ناشی از سود سهام دریافتی محقق شده است و سود ناشی از فروش سهم ناچیزی از کل سودآوری این شرکت را داشته است. تقسیم سود شرکت نیز بیش از ۸۰ درصد بوده است. با این ارقام، مشخص است که ابلاغیه جدید سازمان بورس اثری بر روند تقسیم سود پارسان نخواهد داشت.

دومین شرکت مورد بررسی از زیرمجموعه‌های غدیر، شرکت توسعه صنایع و معادن غدیر (۹۵ درصد از سهام این شرکت متعلق به وغدیر می‌باشد) است که این شرکت نیز همانند پارسان، بخش اصلی سود خود را از محل سود سهام دریافتی از شرکت‌های زیرمجموعه شناسایی می‌کند و ابلاغیه جدید بورس تغییری در روند تقسیم سود شرکت نخواهد داشت. درصد تقسیم سود این هلدینگ نیز بیش از ۸۰ درصد بوده است. در جدول زیر آمار و اطلاعات هلدینگ توسعه صنایع و معادن غدیر ارائه شده است.

سومین شرکت بررسی شده در این بخش، شرکت توسعه سرمایه و صنعت غدیر است. ۷۵ درصد از سهام این شرکت متعلق به سرمایه گذاری غدیر می‌باشد. در جدول زیر روند کسب درآمد، سودآوری و تقسیم سود آن ارائه شده است.

همان گونه که در جدول فوق نیز مشاهده می‌گردد، سود ناشی از فروش سهام بالایی از کل سود شرکت دارد. با این حال، روند تقسیم سود شرکت به جز سال ۱۳۹۹ در وضعیت حداقلی خود قرارد دارد. (در سال ۱۳۹۸ با توجه به وجود زیان انباشته، سودی تقسیم نشده است.)

در پایان این بخش، روند کسب درآمد، سودآوری و تقسیم سود هلدینگ سرمایه گذاری غدیر نیز ارائه شده است.

در جدول فوق مشاهده می‌گردد که بیش از ۹۰ درصد از کل درآمد‌های شرکت از محل سود سهام دریافتی از زیرمجموعه‌ها محقق شده است. روند تقسیم سود نیز بین ۸۰ تا ۹۰ درصد سود خالص بوده است. به این ترتیب به نظر نمی‌رسد که ابلاغیه جدید سازمان بورس اثر مهمی در روند تقسیم سود این مجموعه داشته باشد.

آخرین شرکت مورد بررسی در اولین بخش از این گزارش، هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج فارس به عنوان بزرگ‌ترین هلدینگ پتروشیمی کشور است. در جدول زیر روند کسب درآمد، سودآوری و تقسیم سود این هلدینگ ارائه شده است.

به جز سال ۱۳۹۹، در سال‌های اخیر بیش از ۹۰ درصد سودآوری از محل درآمد سود سهام و سایر موارد (از جمله سود تسعیر ارز) محقق شده است. روند تقسیم سود نیز کمتر از ۵۰ درصد بوده است. به این ترتیب در خصوص این شرکت نیز می‌توان عنوان کرد که ابلاغیه جدید سازمان بورس در خصوص محدود نمودن تقسیم سود ناشی از فروش سهام، اثر خاصی بر روند تقسیم سود هلدینگ خلیج فارس نخواهد داشت.