برآورد رفتار نرخ ارز واقعی در ایران

افزایش قیمت در بازار تتر کاملا مشهود است.تورم صعودی از سمت برخی فروشنده های بزرگ صورت گرفته است. در چند روز اخیر افرادی با وبسایت تماس گرفتند که قصد فروش تتر به مقدار بیش از ۱۰۰ هزار تا رو داشتند و ادعا می کردند که نرخ دلار افزایش پیدا خواهد کرد و به همین علت تتر خودشون رو به بالاترین قیمت پیشنهادی در بین صرافی ها و بازار های معاملاتی خواهند فروخت.قطعا اینگونه افراد ابتدا موج نگرانی را در فضای مجازی بپا کرده و با سوء استفاده از این شرایط سود کسب می کنند.همچنین بازارهای معاملاتی بصورت عرضه و تقاضا فعالیت می کنند پس خودشون به تنهایی قدرت زیادی برای دستکاری بازار ندارند.

اثر نقصانهای بازار بر رفتار نرخهای ارز در ایران

برخی مطالعات نشان می‌دهند که تحت فرض ترکیب نقصان‌های بازار کالا و دارائی، نه تنها رفتار کوتاه‌مدت نرخ ارز تغییر می‌کند، بلکه موجب تغییرات غیر متعارف در این متغیر خواهد شد. در نتیجه این نقصان در بازار، به عنوان یک عنصر کلیدی در فهم تغییرات نرخ ارز به‌حساب می‌آید. این مقاله نشان می‌دهد که ترکیب قیمت‌گذاری پول ملی، عدم تجانس در توزیع‌کنندهای کالاها و انتظارات سوداگران بدون الگو، به‌عنوان نقصان‌ بازار، ممکن است تغییرات زیادی در نرخ ارز ایجاد کنند. تمام داده‌های مورد استفاده در این مقاله به قیمت‌های ثابت سال 1383 و به‌طور سالانه برای دوره زمانی 1345-92 بوده و بصورت سرانه است. بعد از لگاریتم‌ گیری از متغیرها با استفاده از فیلتر هدریک- پرسکات، از متغیرها روند‌زدایی می‌شود. معادلات نهایی الگو، حول وضعیت باثبات خطی شده و با استفاده از رهیافت اهلیگ[1](1999)، معادلات تصادفی خطی شده، به‌صورت یک الگوی فضای‌-حالت در محیط برنامه‌نویسی Matlab تصریح شد. در نهایت با مقداردهی برخی پارامترها از مطالعات گذشته و برآورد تعدادی از آنها، متغیرها شبیه‌سازی شده با داده‌های واقعی مقایسه شد و اعتبار مدل محک خورد. نتایج حاکی از آن است که الگوی معرفی‌شده قادر است، برای توضیح وقایع و تاثیر تکانه‌های مختلف بر متغیرهای کلان از حالت باثبات را شبیه‌سازی کند. ضمنا یک شوک پولی در مدل قیمت‌گذاری پول ملی، همزمان مصرف داخلی را افزایش و ارزش پول ملی کاهش موقتی پیدا می‌کند. همچنین با فرض افزایش در پارامتر ترجیجات تقاضای پول، نرخ ارز به تکانه عرضه پول، واکنش مثبت نشان خواهد داد. این مقاله همچنین بیان می‌کند که تغییر در انتظارات سوداگران بدون الگو، موجب تغییرات مثبت نرخ ارز اسمی و واقعی خواهد شد. این مدل نشان داد که بین نوسانات نرخ‌های ارز و متغیرهای کلان اقتصادی رابطه وجود دارد و «معمای منفعل بودن نرخ ارز» برای اقتصاد ایران، برقرار نیست. دولت می‌تواند با افزایش "مالیات توبین"، موجب کاهش در نوسانات نرخ ارز ‌شود؛ البته اثر این مالیات بستگی به ساختار بازار ارز و واکنش سایر هزینه‌های تجاری به این مالیات توبین دارد. [1]. Uhlig

بازار ارز ایران و سرنوشت «برجام»

تب و تاب روز های اخیر در بازار آزاد ارز تهران رویداد تازه ای نیست. از حدود چهل سال پیش به این سو، نوسان های ریال در رابطه با دلار در صدر خبر ساز ترین رویداد های اقتصادی ایران جای داشته و ایرانیان را در زمره «ارز شناس» ترین مردمان جهان قرار داده است.

سلطه دلار

اروپایی ها و آمریکایی ها نرخ برابری پول ملی خود در برابر دیگر ارز ها را عمدتا در جریان جا به جایی شان به خارج از کشور کشف می کنند. ایرانی ها اما، به رغم شعار های غلیظ و شدید رسمی علیه آمریکا، دلار را به عنوان ملاک اندازه گیری ارزش واقعی شمار زیادی از کالا ها و نیز ابزار پس انداز پذیرفته اند و عملا آنرا، به صورت موازی با پول ملی، مبنای محاسبه اقتصادی قرار می دهند.حتی در محاسبات و گزارش های بانک مرکزی جمهوری اسلامی نیز دلار حرف اول را میزند. در این شرایط پیگیری لحظه به لحظه نوسان های دلار دستکم از سوی بخش مهمی از جمعیت شهر های بزرگ و متوسط ایران به هیچوجه شگفت آور نیست.

نسل های چهار دهه گذشته «قله» های پی در پی دلار را به چشم دیده اند. روزگاری دلار هزار تومانی برای آنها قله ای دست نیافتنی بود، پیش از آنکه با دلار دو هزار تومانی، سه هزار تومانی و، امروز، چهار هزار تومانی کنار بیآیند. قله اخیر را ایرانی ها در دیماه سال گذشته تجربه کرده بودند، ولی اسکناس سبز آمریکا به دلیل تزریق ارز در بازار از سوی بانک مرکزی، موقتا عقب نشست. این بار اما به نظر میرسد که دلار چهار هزار تومانی به احتمال فراوان در بازار ارز جا خوش کرده و پرسش ها بر امکان پیشروی یا عدم پیشروی آن به سوی قله پنج هزار تومان برآورد رفتار نرخ ارز واقعی در ایران متمرکز شده است.

حتی اگر دلار چهار هزار تومانی (کمی بالاتر یا کمی پایین تر) را پدیده ای پایان یافته تلقی کنیم، یک پرسش پرهیز ناپذیر این خواهد بود که چرا بازار ارز بار دیگر به تب و تاب افتاده و دلار را تا آن سوی مرز چهار هزار تومان پیش برده است؟

بعضی از پاسخ ها برای توضیح این رویداد عمدتا بر عوامل درونی تاکید کرده اند، از جمله این که کاهش نرخ سود بانکی باعث شده است بخشی از پس انداز کنندگان از بازار پول به بازار ارز بروند، بخصوص از این نظر که بازار سهام وضع چندان درخشانی ندارد و بازار مسکن هم که تکلیفش روشن است. چند عامل مقطعی دیگر هم در توضیح این رویداد مورد تاکید قرار گرفته، از جمله این که در کردستان عراق، با توجه به تنشی که پیش آمده، بانک ها و صرافی ها تلاش میکنند بخشی از نیاز های ارزی خودشان را از بازار ایران تامین کنند و همین امر تقاضای ارز را در کشور بالا برده است.

اگر تحریم بین المللی علیه ایران، حتی به صورت محدود، دوباره بر قرار شود، ایا ایران منابع ارزی لازم برای انجام سیاست های اقتصادی اش را همچنان در اختیار خواهد داشت؟ در رابطه با نرخ ارز،پرسش بالا به این صورت مطرح میشود : در صورت افزایش فشار های بین المللی،آیا بانک مرکزی جمهوری اسلامی از منابع ارزی مورد نیاز برای«بازار سازی» به روش گذشته برخوردار خواهد بود و خواهد توانست جلوی جهش نرخ ارز و پیشروی آنرا به سوی قله های پنج هزار و شش هزار تومان بگیرد؟

این عوامل برای توضیح آنچه هم اکنون در بازار ارز ایران میگذرد کافی نیستند. به نظر میرسد که این بار هم، مثل بسیاری از موارد پیشین، نرخ دلار در ایران عمدتا در رابطه با رویداد های جاری در روابط بین المللی کشور افزایش یافته است. نگاه ها طبعا به سرنوشت «برجام» در ارتباط با تصمیم آتی رییس جمهوری آمریکا دوخته شده است. این تصمیم هر چه باشد، افکار عمومی و محافل اقتصادی ایران به این نتیجه رسیده اند که موافقتنامه هسته ای جولای ۲۰۱۵ میان ایران و گروه معروف به «پنج به علاوه یک» دیگر آن نیست که انتظار میرفت. ایالات متحده آمریکا، مهم ترین قدرت فراهم آورنده «برجام»، رفتار خود را در مورد آن تغییر داده و بیم آن میرود که در آینده بسیار نزدیک یکی از بال های این توافق و یا همه آن را، که آنهمه به آن امید بسته شده بود، از کار بیندازد.

سیاست خارجی و ارزش پول

این چشم انداز، به دلایل آشکار، نمی تواند بر سرنوشت پول ملی ایران بی تاثیر باشد. در همه مناطق جهان، اعم از توسعه یافته یا در حال توسعه، فضای سیاسی داخلی و خارجی بر شماری از متغیر های اقتصادی تاثیر میگذارد. به تازگی دیدیم که بحران کاتالونیا و دور نمای فروپاشی احتمالی اسپانیا، یورو پول واحد اروپا را در برابر دلار آمریکا تضعیف کرد. در کشوری مانند ایران، با ویژگی های اقتصادی اش، تاثیر سیاست خارجی بر بازار ارز طبعا شدت بیشتری دارد.

میدانیم که اصولا ایران دارای اقتصادی به شدت درونگرا است، به این معنی که واحد های تولیدی آن (به جز نفت) رو به بازار داخلی دارند و از توانایی لازم برای صدور کالا به خارج (جز چند بازار محدود منطقه ای) محرومند. ولی از سوی دیگر ایران، اگر تنها از لحاظ صدور مواد خام در نظر گرفته بشود، دارای یک اقتصاد به شدت برونگرا است، زیرا با تکیه بر صدور انبوه تنها یک کالا (نفت) به بازار های جهانی و واردات بخش بزرگی از نیاز های خود، از جمله مواد غذایی، روزگار میگذراند. به بیان دیگر ایران، با این برونگرایی منفعلانه و تک محصولی، وابستگی زیادی به بازرگانی خارجی دارد.

اگر درجه وابستگی یک اقتصاد به بازرگانی خارجی بر پایه نسبت صادرات و واردات به تولید ناخالص داخلی اندازه گیری بشود، وابستگی ایران به بازرگانی خارجی در سطحی بالا تر از ایالات متحده آمریکا است. تاثیر تحریم های اقتصادی خارجی علیه یک اقتصاد نیز باید در رابطه با همین عامل در نظر گرفته بشود. همین جا است که مقایسه میان ایران و کره شمالی از لحاظ درجه تاثیر پذیری آنها از تحریم های خارجی مطرح میشود.

کره شمالی یکی از بسته ترین اقتصاد های دنیا را دارد، بخش عمده مبادلاتش به صدور مواد معدنی به چین محدود میشود و عملا خود را بر اساس«خودکفایی» سازمان داده است. به همین دلیل قدرت مقاومت کره شمالی در برابر تحریم های اقتصادی بین المللی به مراتب بیشتر از ایران است که بودجه سالانه اش عملا سر چاه های نفت بسته میشود، همه صاحب امتیازانش اعم از نظامی و غیر نظامی به دلار های نفتی معتادند، یارانه های نقدی ماهانه و صندوق های بازنشستگی اش با پول نفت گره خورده اند و نفوذ منطقه ای اش را نیز بر پایه هزینه کردن رانت نفتی به دست آورده است.

در این شرایط هر گونه رویدادی که بتواند فضای بین المللی ایران را دگرگون کند و احتمال تغییراتی ولو محدود را در صدور نفت و وارداتکالا به وجود بیآورد، بر متغیر های اقتصادی کشور تاثیر میگذارد و این تاثیر بیش از همه در بازار ارز منعکس میشود. در واقع حدود هشتاد و پنج در صد منابع ارزی سالانه ایران در دست دولت متمرکز است، به این دلیل که عمده این منابع از صدور نفت به دست میآید که به خزانه دولت ریخته میشود. به گزارش «سازمان جهانی تجارت»، ایران در سال گذشته میلادی شصت و شش میلیارد دلار کالا صادر کرده از این مقدار، بر پایه آنچه از آمار بازرگانی خارجی ایران به دست میاید، چهل و دو میلیارد دلار از محل صدور نفت و میعانات گاری حاصل شده که همه آن متعلق به دولت برآورد رفتار نرخ ارز واقعی در ایران است. از بیست و چهار میلیارد دلار صادرات سالانه غیر نفتی نیز بخش مهمی توسط بنگاه های دولتی انجام میگیرد و ارز آن به خزانه عمومی ریخته میشود.

«بازار سازی» در عرصه ارز

البته ایران منابع ارزی دیگری هم دارد. توریست های خارجی با خودشان ارز میآورند. سرمایه گذاران خارجی هم منشا ورود ارز به کشور هستند. ولی حتی همین عوامل ثانویه تامین منابع ارزی ایران نیز، با زیر پرسش رفتن «برجام» آنهم از سوی مهم ترین قدرت جهانی، طبعا متزلزل خواهند شد.

کوتاه سخن آنکه هر گونه تغییری در فضای بین المللی و داخلی که بتواند منابع کسب در آمد های ارزی از سوی ایران را محدود کند، نمی تواند بر بازار ارز کشور تاثیر نگذارد. در واقع دولت و بانک مرکزی با استفاده از موجودی ارزی خود جلوی افزایش نرخ دلار را میگیرند و یا، در واقع، نرخ برابری ریال در برابر دلار را به صورت مصنوعی بالا نگه میدارند. به بیان دیگر بانک مرکزی در عرصه ارزی «بازار سازی» میکند و هر زمان لازم بداند، اگر موجودی ارزی اش اجازه دهد، برای پشتیبانی از ریال، ارز به بازار تزریق میکند. اگر این «بازار سازی» نمی بود، دلار آمریکا مدت ها پیش قله ۵۰۰۰ تومان را فتح کرده بود.

چرا بانک مرکزی برای جلوگیری از پیش روی باز هم بیشتر قیمت ارز، هر سال میلیارد ها دلار از ذخایر ارزی خود را به باد میدهد؟ هدف از این کار، از دیدگاه استراتژ های بانک مرکزی، بیش از همه جلوگیری از اوجگیری تورم است. به بیان دیگر رساندن نرخ تورم به محدوده ده در صد به بهای تزریق مبلغ عظیمی دلار به دست آمده و دولت از آن بیم دارد که با دلار ۵۰۰۰ تومانی یا بیشتر، اقتصاد ایران یک بار دیگر در گرد باد تورم بالا گرفتار شود. شماری از اقتصاد دان های ایران از طیف لیبرال با این گونه «بازار سازی» برای ارز به شدت مخالفند و آنرا خطرناک ارزیابی میکنند. از دیدگاه آنها دولت باید اجازه دهد دلار در بازار قیمت واقعی خود را پیدا کند و اگر جلوی انجام این کار گرفته بشود، تک نرخی کردن ارز هیچگاه تحقق نخواهد یافت.پرداختن به این نکته، که بسیار مهم است، به فرصتی دیگر نیاز دارد.

امروز کسی به درستی نمی داند دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا چه طرحی برای آینده برجام در سر دارد. سناریو های گوناگونی که بر پایه گمانزنی عرضه میشوند، محاسبات را دشوار میکنند. با این همه یک نکته مسلم به نظر میرسد و آن این که مهم ترین قدرت اقتصادی جهان و قطب اصلی مذاکره و تنظیم و امضای «برجام»، امروز با این موافقتنامه کج افتاده است. در این شرایط شبح تحریم های گذشته، به حق یا به ناحق، دوباره سر بر آورده است.

در پیوند با این ترس، این پرسش مطرح میشود : اگر تحریم بین المللی علیه ایران، حتی به صورت محدود، دوباره بر قرار شود، ایا ایران منابع ارزی لازم برای انجام سیاست های اقتصادی اش را همچنان در اختیار خواهد داشت؟ در رابطه با نرخ ارز،پرسش بالا به این صورت مطرح میشود : در صورت افزایش فشار های بین المللی،آیا بانک مرکزی جمهوری اسلامی از منابع ارزی مورد نیاز برای«بازار سازی» به روش گذشته برخوردار خواهد بود و خواهد توانست جلوی جهش نرخ ارز و پیشروی آنرا به سوی قله های پنج هزار و شش هزار تومان بگیرد؟

در این ترس ایرانی ها تنها نیستند. شماری از بنگاه های اقتصادی اروپایی، که در دوران «پسا برجام» ریسک سرمایه گذاری در ایران را پذیرفته اند، پرسش های مشابهی را مطرح می کنند. همچنین بر اساس پاره ای گزارش ها، بعضی از خریداران آسیایی نفت ایران، با توجه به وضع احتمالی تحریم های تازه علیه جمهوری اسلامی، در حال بررسی کاهش حجم خرید نفت از ایران هستند.

دلیل افزایش قیمت تتر در صرافی های ایرانی چیست؛ توضیحات تکمیلی توسط مدیریت صرافی ها

طی بازار نزولی و کاهش قیمت بیت کوین و ارزهای دیجیتال، قیمت تتر برآورد رفتار نرخ ارز واقعی در ایران در ایران با افزایش چشمگیری مواجه شد. قیمت تتر در صرافی های ایرانی بسیار بالاتر از قیمت دلار فیزیکی یا حواله دلار شده است و برخی صرافی ها را متهم به دستکاری قیمت در این شرایط کردند. بسیاری از کاربران از ما درخواست کردند که در این خصوص شفاف سازی کنیم و اکنون به بررسی این موضوع می پردازیم.

قیمت BTC روز جمعه حدود ۵۰ درصد کاهش یافت و به ۳۶۰۰ دلار رسید. اگرچه بسیاری از معامله گرها متحمل ضررهای هنگفتی شدند؛ اما در این بین بسیاری از فرصت پیش آمده برای خرید و فروش ارز دیجیتال و خرید بیت کوین در پایین ترین قیمت استفاده کردند. اما قیمت تتر در صرافی های ایرانی بالاتر از قیمت واقعی دلار فیزیکی بود و همین امر باعث شد که ما قیمت ریالی تتر را در صفحه قیمت ارز دیجیتال خود با روش جدید محاسبه کنیم.

به دلیل اینکه تفاوت قیمتی بین دلار فیزیکی و دلار دیجیتالی یا تتر در بازار ایران فاحش بود و باعث شده بود که قیمت های ریالی که در صفحه قیمت لحظه ای ارزهای دیجیتال اعلام میکنیم دقیق نباشد و یا منطقی به نظر نرسد، ما در میهن بلاکچین برای اینکه قیمت تتر دقیقی را اعلام کنیم، از قیمت بازارهای معاملاتی نوبیتکس، والکس و رمزینکس میانگین گرفتیم و به عنوان قیمت دلار یا تتر در محاسبات از آن استفاده کردیم.

عوامل ایجاد تفاوت قیمت تتر با دلار فیزیکی

حال بازگردیم به موضوع قیمت تتر در صرافی‌ها. چه عواملی باعث تفاوت قیمت USDT با دلار فیزیکی می شود؟ صرافی ها در واقع بازارهای معاملاتی هستند. در بازارهای معاملاتی نرخ ارز یا در اینجا تتر را افرادی که سفارش خرید و فروش ثبت می کنند مشخص می‌کنند. در بازار نزولی، تتر با تقاضای زیادی روبرو شد. اینکه قیمت آن افزایش یافت در واقع به دلیل تقاضاهای زیاد و ثبت سفارش با قیمت‌های بالا بود.

در واقع این مسئله در خصوص تمام ارزها و صرافی ها صدق می‌کند. پس می‌توان گفت با توجه به تقاضای بالا، تتر در بازار کم می شود و تعادل عرضه و تقاضا بهم می ریزد. از آنجایی که تقاضا بالا می‌رود و عرضه کم است، موجب افزایش قیمت می شود. در واقع عرضه و تقاضا بیشترین تاثیر را بر روی قیمت می‌گذارند. البته نهنگ‌های بزرگی وجود دارند که می‌توانند قیمت را دستکاری کنند. اما این اتفاق بیشتر در بازارهای جهانی روی می دهد که خیلی منطقی به نظر نمی‌رسد که این عامل را در افزایش اخیر قیمت تتر در صرافی های ایرانی در نظر بگیریم. به صورت کلی می‌توان دلایل زیر را به عنوان علت‌های تفاوت قیمت USDT و دلار در صرافی‌ها عنوان کرد:

• سیاست‌های ارزی دولت ایران
• ارزش ریال و گپ قیمتی
• کارمزد شبکه‌های مختلف
• عرضه و تقاضا
• کارمزد صرافی‌های ایرانی
• تفاوت ماهیت تتر و دلار

با توجه به اینکه کاربران درخواست شفاف سازی در این خصوص را داشتند، تصمیم گرفتیم از صرافی‌های ایرانی چندین سوال در این مورد بپرسیم. سوالات و پاسخ هر صرافی را در زیر مشاهده می کنید:

چرا قیمت تتر انقدر بالا رفت و تفاوت فاحشی با قیمت دلار (یا دلار حواله) پیدا کرد؟

سوال بعدی هم مرتبط با مشکلات دیگری است که به علت بار سنگین خرید و فروش در این چند روز در صرافی های ایرانی به وجود آمده بود مطرح کردیم.

آیا مشکلی با درگاه های بانکی، رمز پویا ، محدودیت های انتقال وجه و … نداشتید ؟

پاسخ صرافی آبان تتر

پاسخ مدیر فنی صرافی آبان تتر به سوالات ما این بود:

تقاضا برای پول نقد غیر فیزیکی که راحت و سریع به هر جای دنیا منتقل بشود و ناقل ویروس هم نباشد، بالا رفته است. در این چند روز، عرضه هم کم بود؛ و این به جایی رسید که همه صرافی‌های بزرگ و کوجک دنیا هم بیت‌کوین‌های خود را به تتر تبدیل می‌کردند تا با قیمت بیشتر به تقاضای بازار عرضه کنند. صرافی‌های ارزدیجیتال ایران هم مستثنی نیستند. در ضمن الان همه صرافی‌ها با افت شدید قیمت بیتکوین نگران ضرر شدید در هفته‌های صعود هستند.

پاسخ صرافی والکس

بردیا احمدنیا مسئول بازار معاملاتی والکس گفت:

تتر ارزی هست که افراد برای خرید و فروش بیت کوین در سایت‌های خارجی استفاده می‌کنند. برای همین موضوع، در مواقعی که قیمت بیت کوین پامپ یا دامپ می شود تقاضا برای USDT به شدت افزایش پیدا می‌کند و به دلیل وجود کمبود تتر در بازارهای داخلی و عدم فروش بسیاری از صراف های سنتی بزرگ، قیمت تتر افزایش پیدا می کند. دلیل این امر افزایش تقاضا و کاهش عرضه هست.

در مورد دومین سوال هم به دلیل بالا بودن تعداد واریزی‌ها درگاه‌های پرداخت نمی‌توانند سرویس پایداری ارائه بدهند و ما برای رفع این برآورد رفتار نرخ ارز واقعی در ایران مشکل به صورت همزمان از سه درگاه بانکی استفاده می‌کنیم.

پاسخ صرافی ساناکش

امین عبادی مسئول صرافی ساناکش خاطر نشان کرد:

زمانی که بیت کوین ریزش‌های شدید دارد معمولا ماینرها تامین نمی کنند و عملا فروش ندارند و حالا به عنوان اینکه حدودا ۲۰ الی ۲۵ درصد تا ۳۰ درصد بازار کریپتو را ماینرها تشکیل می‌دهند، خب این عزیزان وقتی فروش نداشته باشند طبیعتاً عرضه تتر و عرضه ارزهای دیجیتال کلا پایین می‌آید. دومین مطلب در ریزش شدید این است که خیلی از کسانی که موجود کار بیت کوین هستند، مثلا طرف ۱۰۰ بیت کوین دارد برای ترید و دنبال این است که بیت‌های خود را ۱۰,۰۰۰ بفروشد، یه هجومی به بازار می شود که جنبه روانی دارد و این خود تاثیرگذار است.

کما اینکه خود بایننس و خیلی از اکسچنج‌ها در نوسان‌های وحشتناک هم ۲۰ الی ۲۵ درصد ریت تبدیل می گرفتند، یعنی شما ۴۰۰۰ تتر می‌خواستید بخرید، روی ۴۰۰۰ مثلا با ۲۰ درصد ۲۵ درصد قیمت نهایی ۵۰۰۰ در میامد، وقتی طبیعتاً چنین نوسان هایی در بازار اتفاق می‌افتد این خیلی عادی است که ارزش تتر اینجوری باشد.

کما اینکه مثلا روی نرخ قیمتی ۱۳۰۰۰ یا ۱۴۰۰۰ بیت کوین، عملا تتر روی ریت منفی یک معامله می‌شد. این امر به دلیل عرضه و تقاضای خود بازار و هجوم معامله گرها به بازار به وجود می آید. و یه بخشی هم که شاید خیلی دوستان به آن توجه نکنند چون مخفی است به این دلیل است که صاحبان بازار بلاک چین و نهنگ‌های پشت این داستان دنبال این هستند که بیت کوین را در این اعداد جمع آوری کنند و از عرضه تتر خودداری می کنند.

بهتر است بگویم وقتی صاحبان بازار اینجوری می‌بینند ترجیح می دهند تتر تو بازار نریزند و وقتی کسی می خواهد بیت کوین بخرد حالا با بروکرها هماهنگ هستند که با ریت ۲۰ درصد ۲۵ درصد بالاتر بیت هاشون را بفروشند تا ضررشان کمتر باشد.

پاسخ صرافی نوبیتکس

امیرحسین راد مسئول بازار معاملاتی نوبیتکس اعلام کرد:

قیمت ارز دیجیتال تابعی از قیمت تتر هست و زمانی که تقاضا به شدت بالا می رود و چند برابر می شود. طبیعتا عرضه پاسخگوی این میزان تقاضا نخواهد بود. فراموش نکنیم ما عرضه کننده اصلی ارزهای دیجیتال در جهان نیستیم پس در این شرایط باید از سایر نقاط دنیا نیاز خریدار ایرانی پاسخ داده بشود. یه مقایسه ساده می‌تواند بالارفتن قیمت ماسک در این روزها باشد که منحصر به کشور ما نبود و در تمام دنیا این افزایش رو شاهد بودیم. دلیل ساده موضوع این است که تولید ماسک برای یک سطح مشخص از نیاز در شرایط عادی بوده است. حالا وقتی شرایط اضطراری پیش آمده عملا تولید پاسخگوی مصرف نخواهد بود.

در شرایط فعلی هم ما به هیچ کسی توصیه خرید نداریم. خودمان هم معتقدیم قیمت های فعلی بالاتر از ارزش واقعی این نوع ارزها هستند و صرفاً هجوم خریداران این شرایط رو رقم زده است. توجه داشته باشید این پدیده منحصر به ایران هم نیست. حتی در کشورهای همسایه مثل ترکیه هم قیمت تتر به لیر حداقل ۵٪ بالاتر از قیمت دلار به لیر هست بدلیل همین موضوعی که عرض کردم خدمتتان.

پاسخ صرافی کریپتوکامرس

مسئول صرافی کریپتوکامرس پاسخ داد:

١- در همه بازارها در مرحله اول عرضه و تقاضا تعيين كننده قيمت هستند. در روزهاي اخير تقاضاي تتر به شدت افزايش يافته است و حتي قيمت آن از يك دلار هم چند سنت بالاتر رفت.

٢- حواله دلار در شرايط فعلي بسيار كمياب شده است و اين در حالي است كه مراحل خريد تتر از دلار حواله شامل چندين مرحله كارمزد مي شود. وقتي قيمت حواله دلار به ١٦ هزار تومان مي رسد و هر تتر با قيمت تمام شده ١٧٦٠٠ تومان به دست صرافي ما مي رسد، بايد با چه قيمتي آن را بفروشيم؟

٣- همواره اختلاف بين قيمت خريد و فروش ما ثابت است و براي ما فرقي ندارد كه تتر در حال حاضر چه قيمتي دارد و اين عرضه و تقاضاست كه قيمت خريد تتر را معیين مي كند.

٤- همين عرضه و تقاضاست كه باعث شده قيمت در تمامي صرافي ها افزايش يابد. هر كالايي كه تقاضا براي آن افزايش يابد هم گران و هم احتمالا كمياب ميشود (درست مثل ماسك و دستكش در روزهاي اخير)

٥- اگر قيمت برآورد رفتار نرخ ارز واقعی در ایران فروش تتر افزايش پيدا كرده، به همان ميزان قيمت خريد آن از مشتري هم افزايش داشته است.

پاسخ صرافی ارز پایا

مسئول بازار معاملاتی ارزپایا گفت:

افزایش قیمت در بازار تتر کاملا مشهود است.

تورم صعودی از سمت برخی فروشنده های بزرگ صورت گرفته است. در چند روز اخیر افرادی با وبسایت تماس گرفتند که قصد فروش تتر به مقدار بیش از ۱۰۰ هزار تا رو داشتند و ادعا می کردند که نرخ دلار افزایش پیدا خواهد کرد و به همین علت تتر خودشون رو به بالاترین قیمت پیشنهادی در بین صرافی ها و بازار های معاملاتی خواهند فروخت.

قطعا اینگونه افراد ابتدا موج نگرانی را در فضای مجازی بپا کرده و با سوء استفاده از این شرایط سود کسب می کنند.

همچنین بازارهای معاملاتی بصورت عرضه و تقاضا فعالیت می کنند پس خودشون به تنهایی قدرت زیادی برای دستکاری بازار ندارند.

پاسخ صرافی پارس بیت

مهکامه شریف زاد مدیرعامل صرافی پارس بیت نیز پاسخ خود را در یک فایل ارسال کردند که تصاویر فایل را در زیر با شما به اشتراک می گذاریم:

پیش بینی روند قیمت دلار در ۱۴۰۰/ فنر ارز رها می‌شود یا دلار عقب نشینی می‌کند؟!

قیمت دلار در اولین روز کاری صرافی‌ها در سال گذشته، ۱۵ هزار و ۸۰۰ تومان بود و در پایان سال قیمت این ارز خارجی به ۲۳ هزار و ۹۶۰ تومان رسید و رشد ۵۱ درصدی را در سال ۹۹ تجربه کرد.

قیمت دلار برای اقتصاد واردات محور ایران بسیار بااهمیت است و از این روی، دولت ها در تلاش بوده اند تا قیمت دلار را برای جلوگیری از افزایش نرخ تورم از این ناحیه همواره کنترل کنند و پایین نگه دارند.

به گزارش «تابناک اقتصادی»؛ هر چند دولت تدبیر و امید تا حدودی توانست قیمت دلار را در چهار سال ابتدایی خود و به لطف برجام کنترل کند، با روی کار آمدن دونالد ترامپ در کاخ سفید، ورق برگشت و تهدید چند باره رئیس جمهور سابق آمریکا برای خروج از برجام، در اواسط اردیبهشت ماه سال ۹۷ عملی شد و ترامپ اعلام کرد که تحریم‌های ایران در مدت ۹۰ روزه و ۱۸۰ روزه باز خواهند گشت. یکی از تحریم ها، تحریم خرید و فروش دلار با دولت ایران بود که در مدت ۹۰ روز‌ها گنجانده شده بود.

دولت برای کنترل دخل و خرج دلار و به تعادل کشاندن اوضاع بازار ارز، اقداماتی انجام داد که از آن جمله می‌توان به ممنوعیت واردات برخی کالا‌های غیرضروری اشاره کرد.

با روی کار آمدن عبدالناصر همتی در بانک مرکزی، سیاست‌های این بانک هم برای حفظ ارزش پول ملی تغییر کرد و تلاش شد تا روند افسارگسیخته قیمت دلار کنترل شود. به هر صورت این سیاست‌ها تا حدودی هم موفق بود تا اینکه فشار‌ها بر اقتصاد ایران از ناحیه آمریکا بیشتر شد و شیوع ویروس کرونا در ایران و جهان اوضاع را برای بازار ارز بدتر هم کرد.

در حالی که در ۱۱ فروردین ماه سال جاری، قیمت هر دلار ۱۴ هزار و ۹۰۳ تومان اعلام شد، این نرخ رفته رفته افزایش یافت و این افزایش از اواخر اردیبهشت ماه اتفاق افتاد. روند صعودی قیمت دلار با عدم بازگشت ارز‌های حاصل از صادرات از اواخر تیرماه شدیدتر هم شد و حتی قیمت دلار در ۲۴ مهرماه ۹۹ کانال ۳۲ هزار تومان را هم لمس کرد.

با برگزاری انتخابات آمریکا و پیروزی دموکرات‌ها در این انتخابات و کنار رفتن ترامپ از قدرت، امید‌ها برای بازگشت آمریکا به برجام و برداشته شدن تحریم‌ها بیشتر شد و دلار، کانال‌های قیمتی را یکی پس از دیگری از دست داد؛ بنابراین، سقوط قیمت دلار، موجب شد تا مسئولین از جمله شخص رئیس جمهور قیمت‌های جدیدی را برای دلار در آینده اعلام کنند. به عنوان نمونه رئیس جمهور در ۲۴ دی ماه سال گذشته طی مصاحبه‌ای گفت: امروز می‌دانید که منابع ارزی ما بلوکه شده و اگر منابع در اختیار بانک مرکزی قرار گیرد، قیمت دلار به ۱۶ و ۱۷ هزار تومان می‌رسد؛ اظهارنظری که با واکنش‌های مختلفی همراه شد و بسیاری این نرخ را غیرواقعی قلمداد کردند و نسبت به آن موضع گرفتند.

همچنین همتی رئیس کل بانک مرکزی ـ که در برنامه گفتگوی ویژه خبری ۱۲ بهمن ماه حاضر شده بود ـ گفت: بازار ارز با روند کاهشی روبه رو می‌شود و جو روانی بازار، گاه موجب تلاطم ارز می‌شود، اما معتقدم نرخ دلار به زیر ۲۰ هزار تومان خواهد رسید.

محمود واعظی رئیس دفتر رئیس جمهور نیز در آیین تجلیل از صادرکنندگان نمونه استان اصفهان در مورخه ۷ اسفند ۹۹ با تاکید بر اینکه از نظر اقتصادی نرخ ارز ایران ۲۵ یا ۲۷ هزار تومان نیست، گفت: ما این کار را کردیم تا بتوانیم اقتصاد کشور را اداره کنیم تا امروز دشمنان بگویند که فشار حداکثری شکست خورده و آن‌ها به دنبال حل مسائل هستند و امروز ایران از موضع قدرت است.

به هر حال هر آنچه بود و با همه فراز و نشیب‌ها و اعلام نرخ‌های مختلف توسط مسئولین، در نهایت قیمت دلار در آخرین روز سال ۹۹ بر قله ۲۳ هزار و ۹۶۳ تومان قرار گرفت؛ بنابراین، میزان رشد قیمت دلار در سال ۹۹ در نهایت ۶۱ درصد بود.

پیش بینی‌ها در مورد نرخ دلار در سال ۱۴۰۰ چه می‌گوید؟

یکی از دغدغه‌های رهبر انقلاب در سال‌های اخیر، همواره حفظ ارزش پول ملی بوده است. ایشان در سخنرانی‌های مختلفی بر حفظ ارزش پول ملی تاکید داشته است و از مسئولین بار‌ها خواسته اند که این مساله را به عنوان یکی از اولویت‌های کاری خود در نظر بگیرند.

در سال ۱۴۰۰ قیمت دلار در گرو چند عامل بسیار مهم است: سرنوشت برجام، سرنوشت FATF، توانایی دولت در فروش نفت و بازگرداندن ارز‌های حاصل از آن، بازگرداندن ارز‌های حاصل از صادرات غیرنفتی، اثرات بودجه ۱۴۰۰، موفقیت دولت در آزادسازی منابع بلوکه شده در سایر کشور‌ها و انتخابات ریاست جمهوری.

اما کارشناسان چه پیش بینی‌هایی درباره نرخ دلار دارند؟

بهاءالدین حسینی‌هاشمی، کارشناس امور بانکی، طی گفت‌وگویی اظهار داشت: منابع ارزی ما روشن است؛ صادرات نفتی، غیر نفتی و سرمایه‌گذاری در موسسات مالی خارج از کشور. مصارف هم که عمده‌اش واردات است و بخشی هم هزینه‌های ایرانیان خارج از کشور از جمله دانشجویان و مسافران. در این بخش‌ها تغییری حاصل نشده است. وی ادامه داد: نرخ را همواره عرضه و تقاضا و نرخ برابری ارز‌ها تعیین می‌کند. تضعیف یا تقویت پول به نرخ تورم آن بستگی دارد. نرخ تورم ما در برابر نرخ تورم دلار قرار می‌گیرد؛ مثلا تورم ما ۴۰ درصد و تورم آمریکا ۵درصد است، ۳۵ درصد مابه‌التفاوت این دو در واقع ۳۵ درصد تضعیف ریال در برابر دلار در سال آینده است.

حسینی هاشمی تاکید کرد: اگر شرایط فعلی ماندگار باشد، یعنی تحریم باشیم و منابع ارزی‌مان کمتر باشد، در برابر تقاضا هم مثل همیشه رو به افزایش برود، ممکن است سال آینده ریال ۳۰ تا ۳۵ درصد تضعیف شود.

کاظم یاوری، کارشناس موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی نیز در این باره گفت: بهترین تصور برای نرخ دلار در سال ۱۴۰۰ عددی بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان است.

وحید شقاقی شهری، رئیس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی هم طی مصاحبه‌ای گفت: به اعتقاد بنده، چشم انداز ارز در سال ۱۴۰۰ کاهشی خواهد بود که در این زمینه، سه عامل مهم دخیل هستند که موجبات کاهش قیمت دلار را فراهم خواهند کرد و بر همین اساس احتمال دارد که قیمت دلار در مرز ۲۰ هزار تومان قرار بگیرد.

شقاقی شهری توضیح داد: البته این سیر نزولی، تدریجی انجام خواهد شد و دلار در محدوده ۱۹ تا ۲۲ هزار تومان به اصطلاح رِنج خواهد زد، مورد اول افزایش میزان صادرات نفت است که طی این چندماهه نیز رخ داده و به نظر می‌رسد در آینده نیز میزان رشد صادرات نفت با روند صعودی همراه خواهد شد، مورد دوم نیز مربوط به افزایش صادرات غیر نفتی است، که خود وابسته به دو عامل دیگر است و مورد سوم مهار بیماری کرونا و بازگشت رونق به اقتصاد است.

میثم رادپور، کارشناس بازار‌های مالی هم درباره قیمت دلار در سال ۱۴۰۰ گفت: قیمت دلار پا به پای نرخ تورم پیش خواهد رفت و دولت قدرت کنترل دستوری قیمت دلار را ندارد.

مسعود خوانساری، رئیس اتاق تهران نیز طی مصاحبه‌ای گفت: جهش قیمت ارز در سال ۱۴۰۰ محتمل است. او در یک نشست خبری گفت: با توجه به بودجه سال ۱۴۰۰ و پیش‌بینی‌های انجام شده، قیمت ارز در سال آینده جهش خواهد داشت.

به گفته خوانساری، این امکان وجود دارد که در سال آینده با توجه به بودجه‌ای که دولت ارائه داده و مجلس در حال تصویب آن است، تورم بالایی داشته باشیم و مجددا فنر ارز از جا در رود و مجدا شاهد افزایش قیمت‌ها باشیم.»

معرفی و دانلود PDF کتاب اقتصاد نرخ ارز

برای دانلود قانونی کتاب اقتصاد نرخ ارز و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

برای دانلود قانونی کتاب اقتصاد نرخ ارز و دسترسی به هزاران کتاب و کتاب صوتی دیگر، اپلیکیشن کتابراه را رایگان نصب کنید.

دانلود کتاب از اپلیکیشن کتابراه

معرفی کتاب اقتصاد نرخ ارز

احمد یزدان پناه در کتاب اقتصاد نرخ ارز، با توجه به اهمیت و منافع تجارت برای ملت‌ها به بررسی نظریه‌ها و سیاست‌ها در این حیطه پرداخته است.

هر کشوری جهت تجارت از طریق «تخصص‌ها» و افزایش «کارایی‌ها» در حوزه‌ی کالاها، خدمات و دارایی‌ها، برای تأمین مالی پروژه‌ها در سطح ملی و بین‌المللی، نیازمند تبدیل واحد پول با پول سایر کشورها است. به نرخی که پول کشورها با هم مبادله می‌شوند «نرخ ارز رسمی» یا به طور خلاصه‌تر «نرخ ارز» می‌گویند.

در یک تابستان گرم شاید توانسته باشید به شهر بازی گریزی بزنید. هنگام ورود باید مقداری از پول‌های خود را برای استفاده از هر بازی به بلیط تبدیل کنید. چند واحد (چند ریال) پول خود را برای تهیه هر بلیط باید بپردازید؟ این نسبت پول شما در مقابل هر بلیط همان «نرخ مبادله» و یا «نرخ ارز» است. همین مثال ساده کمک می‌کند تا رابطه‌ی بین قیمت دو پول مثل ریال و دلار به‌ طور مفهومی روشن‌تر گردد و افزایش و کاهش ارزش هر کدام در مقابل دیگری بهتر مشخص شود.

در بخشی از کتاب اقتصاد نرخ ارز می‌خوانیم:

همواره برخی تعدیلات بزرگ نرخ ارز واقعی حکایت از آن دارد که علاوه بر عواملی چون هزینه‌های حمل و نقل، سلیقه‌ها و تعرفه‌ها، عوامل دیگری هستند که نقش کلیدی در نوسانات نرخ ارز واقعی مؤثر بازی می‌کنند. پیشرفت تکنولوژی که موجب افزایش بهره‌وری کالاهای قابل تجارت (تجارت از بعد بین‌المللی آن) یکی از آن عوامل است. بهره‌وری بیشتر یعنی هزینه تمام‌ شده کم‌تر. بنابراین در کشورهایی که بهره‌وری بالاست، قیمت کالاهای قابل مبادله پایین بوده و این امر از طریق مجاری رقابت بین‌المللی به‌ سوی کالاهای قابل مبادله به سایر مناطق کشیده می‌شود. ولی همه کالاها قابل مبادله (صادراتی و وارداتی) نیستند. بخش غیرقابل مبادله اقتصادها مثل مسکن و بسیاری از خدمات از حداقل رقابت قیمت‌ها در سطح بین‌المللی برخوردارند. بنابراین، قیمت کالاهای قابل مبادله نسبت به کالاهای غیرقابل مبادله گرایش به کاهش دارند. بسته به وزنه کالاهای غیرقابل مبادله در سبد مصرفی کشور، شاخص قیمت مصرف‌ کننده (CPI) کشور نسبت به سبد مصرف‌ کننده بین‌المللی افزایش می‌یابد و در نهایت «نرخ ارز واقعی مؤثر» کشور میل به تقویت پیدا می‌کند. اغلب به این سازوکار در اقتصاد «اثر بالاسا - ساموئلسن» می‌گویند. هم تئوری و هم شواهد آماری و تجربی، به‌ خصوص در کشورهای در حال توسعه، گواه آنند. بیشتر نوسانات نرخ ارز واقعی مؤثر این کشورها تحت تأثیر نوسانات قیمت کالاهای غیرقابل تجارت نسبت به کالاهای قابل تجارت قرار دارند.

فهرست مطالب کتاب

مقدمه
نرخ ارز چیست؟
نرخ ارز
مقایسه قیمت کالاها وقتی بر حسب پول‌های مختلف هستند
مفاهیم اساسی نرخ ارز از دیدگاه مدیریتی
رفتار نرخ پوند از 1980 تا قبل از تولد یورو (یعنی تا 1998)
اوضاع پوند بعد از تولد یورو
بازار ارز خارجی (FOREX)
کاهش و افزایش نرخ ارز رسمی
نرخ ارز در رژیم شناور مدیریت‌شده
نرخ ارز شناور مدیریت‌شده در کوتاه‌مدت و بلندمدت
ارزش پول‌ها در کشورهای در حال توسعه
کاهش ارزش پول یا افزایش نرخ ارز
افزایش نرخ ارز و قیمت‌های داخلی
چه عواملی نرخ ارز را در بلندمدت تعیین می‌کنند؟
چه عواملی نرخ ارز را در کوتاه‌مدت تعیین می‌کنند؟
مداخله دولت‌ها در نرخ ارز
تغییرات نرخ ارز و بنگاه‌های تولیدی
نرخ ارز واقعی و اهمیت آن
محاسبه نرخ ارز واقعی
شاخص نرخ ارز
آثار سیاست پولی بر نرخ ارز
اقتصادهای نفتی و نرخ ارز
آثار تغییرات نرخ ارز بر تجارت خارجی
کاربرد تئوری ارز
شاخص همبرگر
پیش‌بینی نرخ‌های ارز (تحلیل رگرسیون)
قدرت خرید پول‌ها
نرخ ارز و کسری تجاری
پوشش ریسک (هجینگ، HEDGING) در معاملات ارزی