اوراق اجاره چیست؟
در مقاله معرفی تابلوهای بورس و فرابورس انواع بازارها و تابلوهایی را که در این بازارها وجود دارند، توضیح دادیم. طی مقاله اشاره کردیم که بازار فرابورس به پنج بازار مختلف دارد که یکی از این بازارها، بازار چهارم (بازار ابزارهای نوین مالی) است. در مقالات گذشته به توضیح اوراق خزانه اسلامی که یکی از ابزارهای مالی بازار چهارم است پرداختیم. در این مقاله قصد داریم یکی دیگر از ابزارهای مالی نوین یعنی اوراق اجاره را توضیح دهیم. اگر جزء افرادی هستید که دنبال سرمایهگذاری در اوراق بهادار اسلامی (صکوک) که به تایید کارشناسان مالی اسلامی نیز رسیده است، هستید و یا اگر در بخشهای مالی شرکتها فعالیت میکنید و به دنبال راههای تامین مالی هستید، خواندن این مقاله میتواند برای شما مفید باشد.
اوراق اجاره از ابزارهای مالی است که توسط کارشناسان مالی اسلامی تایید شده و در برخی از کشورهای اسلامی نیز بهکار میرود. مالزی کشوری پیشگام در استفاده از اوراق اجاره اسلامی بوده است. در کشور خودمان نیز این اوراق برای اولین بار در سال 1389، منتشر شدند.
اوراق اجاره چیست و به چه منظور منتشر میشوند؟
اوراق اجاره بهمنظور تامین مالی بنگاههای تولیدی و خدماتی منتشر میشوند. این اوراق براساس هدف انتشارشان میتوانند تعریفهای متفاوتی داشته باشند. در اوراق اجاره حق استفاده از منافع یک دارایی یا مجموعهای از داراییها، در قبال دریافت اجارهبها، از مالک به شخص دیگری (بانی) منتقل میشود. تعریفی که ارائه دادیم در صورتی درست است که قصد اجاره تجهیزاتی را از مالک آن داشته باشیم.
اما اجاره کردن به روش دیگری نیز امکانپذیر است. با انتشار اوراق اجاره میتوان به نمایندگی از سرمایهگذاران تجهیزاتی را خریداری کرد و این تجهیزات را به بانی (شرکتی که به این تجهیزات احتیاج دارد) اجاره داد. در پایان زمان اجاره میتوان این تجهیزات را به شرکت بانی به همان قیمت اولیه فروخت و اصل پول را به سرمایهگذاران پس داد، در این مدت سرمایهگذاران مثالی از انتشار اوراق بهادار هر چند وقت یکبار سود دریافت میکنند. در ادامه با مثالهایی واضح به توضیح بهتر اینکه این اوراق چیستند و به چه منظور ایجاد میشوند خواهیم پرداخت.
مثال) فرض کنید شرکتی برای توسعه کار خود به یک ماشینآلات خاص نیاز دارد، اما پول کافی برای خرید و اجاره این تجهیزات و ماشینآلات ندارد. اوراق اجاره، اوراقی هستند که از طریق انتشار آنها و فروش این اوراق به سرمایهگذاران، میتوان تامین مالی کرد. شرکت در قبال دریافت سرمایه لازم جهت اجاره تجهیزات، باید مقداری سود، هر چند وقت یکبار به سرمایهگذاران بدهد. بعد از منتشر شدن این اوراق، سرمایهگذارانی که این اوراق را خریداری کردند، میتوانند آنها را همانند سهام در بازار معامله کنند و بسته به نوع استراتژیهای خود اقدام به خرید یا فروش این اوراق کنند.
در حال حاضر اوارق اجاره در (بازار ثانویه) بورس خرید و فروش میشوند. افراد برای خرید و فروش این اوراق همانند معاملات سهام، نیاز به کد معاملاتی (که همان کد سهامداری است) دارند. در تصویر زیر، تابلو مربوط به یکی از این اوراق را مشاهده میکنید. تابلو زیر مربوط به اوراق اجاره دولتی آموزش و پرورش است که سررسید آن در 18 بهمن 1399 است، نماد معاملاتی آن نیز «اجاد 21» است. این اورااق به منظور تامین مالی برای آموزش و پرورش منتشر شده است.
تابلو اوراق اجاره دولتی
اما آیا انتشار اوراق اجاره به همین آسانی انجام میشود؟ و هر فردی میتواند بهراحتی این اوراق را منتشر و سرمایه مورد انتظار جهت خرید یا اجاره تجهیزات مورد نیاز را جمعآوری کند؟ میتوان با اطمینان گفت که خیر. برای اینکه با سازوکار این اوراق بیشتر آشنا شوید، ابتدا ارکان آن را توضیح میدهیم و سپس بهطور کامل به توضیح روال انتشار، عرضه و فروش این اوراق میپردازیم.
ارکان اوراق اجاره چیست؟
1) اولین رکن اوراق اجاره را میتوان بانی نامید. اما بانی به چه کسی گفته میشود؟ به شرکتی تجاری یا شخص عمومی دولتی که به یک دارایی نیازمند است، اما توان خرید آن را ندارد، بانی گفته میشود. در واقع بانی در قرارداد اجاره نقش مستاجر را بازی میکند. برای مثال در قرارداد اجاره یک خانه، به فردی که به خانه احتیاج دارد اما مبلغ کافی برای خرید آن را ندارد و بهعنوان مستاجر در یک خانه زندگی میکند، بانی گفته میشود. (این مثال فقط برای درک بهتر نقش بانی مطرح شده است وگرنه هر شخصی نمیتواند درخواست انتشار اوراق اجاره بدهد.)
2) نهاد واسط که دومین رکن اوراق اجاره است بهعنوان عامل انتشار اوراق بهادار شناخته میشود. این نهاد بر اساس مقررات به عنوان یک وکیل، نقش وکالتی دوجانبه ایفا میکند. یعنی هم نقش وکیل بانی را ایفا میکند و هم نقش وکیل سرمایهگذاران را.
بیشتر فعالیت نهاد واسط تا زمان انتشار و قبل از انتقال اوراق به سرمایهگذاران است. وظایفی چون انعقاد قرارداد با عامل فروش، بازارگردان و متعهد پذیرهنویسی برعهده نهاد واسط است. همچنین بعد از انتشار اوراق و تحویل آنها به سرمایهگذاران، این نهاد نسبت به دریافت سود و تقسیم آن بین دارندگان این اوراق اقدام میکند. در بعضی مواقع پرداخت سود و اصل اوراق به شرکت سپردهگذاری مرکزی مثالی از انتشار اوراق بهادار اوراق بهادار و تسویه وجوه به عنوان عامل پرداخت واگذار میشود.
سازوکار انتشار اوراق اجاره
3) سومین رکن این اوراق را میتوان عامل فروش نامید. عامل فروش شخصی حقوقی است، که از طرف ناشر به فروش و عرضه اوراق اجاره میپردازد. این عامل از بین بانکها یا موسسات مالی و اعتباری، شرکتهای تامین سرمایه و کارگزاریهای بورس و فرابورس انتخاب میشوند.
انتخاب عامل فروش بهوسیله بانی انجام میشود. عامل فروش با نهاد واسط قراردادی منعقد میکند. طی این قرارداد عامل فروش بهعنوان نماینده با وکالتی که از نهاد ناشر دارد اقدام به فروش اوراق اجاره میکند. بهطور کلی عامل فروش با کسب وکالت از نهاد واسط به عرضه اوراق به مردم میپردازد.
4) چهارمین رکن، عامل پرداخت است. عامل پرداخت، پرداختهای مرتبط با سود اوراق بهادار و اصل مبلغ اوراق را برعهده دارد. در ایران شرکت سپردهگذاری مرکزی بهعنوان عامل پرداخت، فعالیت میکند و منجر به انتقال تمامی وجوه از بانی به سرمایهگذاران میشود.
البته در پایان سررسید اوراق، دارایی مورد اجاره فروخته میشود و پس از کسر هزینههایی مثل هزینه استهلاک، باقی وجوه بین دارندگان این اوراق تقسیم میشود.
5) متعهد پذیرهنویسی، شخص یا نهادی است که تعهد میدهد که اگر تمامی اوراق هنگام پذیرهنویسی، توسط سرمایهگذاران خریداری نشد، آن میزان از اوراقی که خریداری نشده را بخرد.
6) سرمایهگذاران (خریداران اوراق اجاره)
دارندگان این اوراق تنها کسانی نیستند که در دریافت بهره و سود سهیم باشند. این افراد در تامین منابع مالی مورد نیاز برای انجام یک فعالیت خاص بهطور مستقیم نقش دارند.
این افراد با روی هم گذاشتن سرمایههای خود، به شرکتی که این اوراق بهنام آن منتشر شده است، کمک میکنند تا کالا یا وسیله مدنظر خود را تهیه کند. با تهیه این وسیله که میتواند منجر به راهاندازی یک خط تولید جدید شود و به نوعی درآمدزایی برای شرکت کند. شرکت چند وقت یک بار، سودی به دارندگان اوراق اجاره تخصیص میدهد، این سود نقش همان اجاره پرداختنی به سرمایهگذاران را دارد.
برای مثال زمانی که شما یک خانه را اجاره میکنید ماهانه مبلغی را بهعنوان اجارهبها پرداخت میکنید. شرکت این اجارهبها را در قالب یک سود به دارندگان اوراق پرداخت میکند.
7) وجود ضامن از دیگر ارکان اوراق بهادار اسلامی است. ضامن به چه کسی میگویند؟ ضامن فردی مستقل از بانی است که باید از توانایی مالی کافی برخوردار باشد تا اگر بانی از ایفای تعهداتش سرباز زد، توانایی پرداخت سود و اصل وجه سرمایهگذاران را داشته باشد.
شرکتهایی که رتبه اعتباری خوبی دارند، میتوانند بدون وجود ضامن نیز به فعالیتهای خود ادامه دهند و وجود ضامن برای آنها الزامی نیست.
8) آخرین رکن این اوراق وجود بازارگردان است. بازارگردانان با کسب تعهد، به تنظیم عرضه و تقاضای بازار میپردازند. بهعبارتی دیگر بازارگردانان باید به روانسازی بازار بپردازند، بنابراین نیاز است که همیشه مقدار زیادی وجه نقد داشته باشند که بتوانند با خرید و فروشهایی بهموقع به تنظیم بازار کمک کنند.
ساز و کار انتشار اوراق اجاره چگونه است؟
فرض کنید یک شرکت قصد دارد کالاهای خود را که پیش از این تنها در بازار داخلی فروخته میشد، از طریق کشتی به یکی از کشورها صادر کند.
کشتی باربری اجارهای
این شرکت که پیش از این تنها از طریق حملونقل زمینی کالاهای خود را در داخل کشور میفروخت، حال به کشتی باربری نیاز دارد. اما یکی از مشکلات پیش روی این شرکت این است که وجه نقد کافی برای خرید کشتی اختصاصی برای حمل کالاهای خود ندارد، بنابراین باید کشتیهای مورد نیاز خود را از طریق دیگری فراهم سازد. یکی از اوراقی که میتواند به این سازمان کمک کند، اوراق اجاره هستند. در مثالی که زده شد به شرکتی که قصد صادرات دارد اما پول ندارد بانی میگوییم. در ادامه سازوکار را به صورت مرحلهای توضیح میدهیم.
- این شرکت برای تامین مالی خود قصد دارد از اوراق اجاره استفاده کند. بنابراین ابتدا به یک مشاور عرضه مراجعه میکند و تقاضا میکند که این مشاور در تامین مالی شرکت به او کمک کند. شرکت مشاور عرضه در مرحله اول وضعیت شرکت بانی را بررسی میکند تا بفهمد که آیا شرکت شرایط اولیه برای انتشار اوراق اجاره را دارد یا نه.
- سپس مشاور عرضه مستندات لازم را به شرکت بورس اوراق بهادار میفرستد تا بتواند بهطور اصولی موافقت این سازمان را جذب کند.
- سازمان بورس مستندات ارسالی را بررسی میکند و اگر در مدارک و مستندات ارائه شده مشکلی وجود نداشت، موافقت خود را اعلام میکند. در این مرحله نهاد واسطی که مسئولیت انتشار اوراق را برعهده دارد، توسط شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه معرفی میشود.
- مشاور عرضه تمامی قراردادها را در قالب اعلام شده توسط سازمان بورس تنظیم و بعد از تایید ناشر، این فرمها را به ناشر تحویل میدهد.
- شرکت ناشر (نهاد واسط) مدارک لازم جهت صدور مجوز انتشار را بررسی میکند، در صورت عدم وجود مشکل در حسابها و. ، اعلامیه پذیرهنویسی را منتشر میکند.
- با مشخص شدن مدت زمان پذیرهنویسی، سرمایهگذاران میتوانند این اوراق را خریداری کنند، در صورتی که همه اوراق منتشر شده در مدت زمان مشخص شده، به فروش نرفت، متعهد پذیرهنویسی اقدام به خرید اوراق باقیمانده میکند.
- پس از تکمیل فرآیند عرضه اوراق و صدور تاییدیه تکمیل پذیرهنویسی، سازمان بورس اجازه برداشت وجوه واریزی را به ناشر میدهد و سپس ناشر یا همان نهاد واسط، وجوه حاصل از سرمایهگذذاری افراد را به حساب بانی میریزد.
- در آخر هم معاملات ثانویه شروع میشوند و بانی سود حاصل از به کار بردن دارایی جدید را به صورت قسطی تا سررسید میپردازد.
ریسک و بازده این اوراق چه اندازه است؟
همانطور که در ابتدای مقاله گفتیم، اوراق اجاره یکی از ابزارهای سرمایهگذاری اسلامی است و مثل اوراق مشارکت، با بازدهی مشخص و مطمئن همراه هستند.
این اوراق در مقایسه با سهام شرکتها ریسک بسیار پایینی دارند. در ادامه انواع ریسکهایی که این اوراق با آنها روبهرو میشوند را بررسی میکنیم.
این اوراق با دو نوع ریسک مالی و غیرمالی همراه هستند.
ریسک غیرمالی
ریسکهای غیر مالی نظیر ریسک استهلاک تدریجی دارایی، ریسک از بین رفتن کل و یا قسمتی از دارایی که این ریسک با بیمه کردن داراییهای مدنظر قابل کاهش است. این اوراق باتوجه به مواردی که در عقد قرارداد ذکر میشود، ریسک قوانین و مقررات پایینی دارند و با توجه به اینکه نهادهای اسلامی بر تعریف این اوراق نظارت داشتهاند بنابراین ریسک شریعت پایینی نیز دارند.
ریسک مالی
اگر بخواهیم از مرحله انتشار، این اوراق را بررسی کنیم، میتوان گفت اولین ریسکی که بعد از پذیرفتن شرکت و صدور اجازه به نهاد واسط جهت انتشار اوراق ایجاد میشود، ریسک جمعآوری وجوه نقد به اندازه کافی است، این ریسک متوجه سرمایهگذاران نمیشود و فقط مربوط به بانی و نهاد واسط است، جهت پوشش این ریسک از متعهد پذیرهنویسی میتوان استفاده کرد. از دیگر ریسکهای مالی این اوراق میتوان به ریسک نقدینگی که بانی با آن مواجه میشود و ریسک نکول (عدم ایفای تعهدات توسط بانی) که خریداران این اوراق با آن مواجه میشوند، اشاره کرد.
اجارهبهایی که به خریداران این اوراق تعلق میگیرد، در گذر زمان ثابت است. بنابر این در صورت تغییر نرخ بازده سایر اوراق موجود در بازار ممکن است سرمایهگذاران در بازار ثانویه اقدام به فروش این اوراق کنند، فروش این اوراق در بازار ثانویه منجر به کاهش ارزش بازاری آن میشود، به این ریسک، ریسک نرخ بهره میگویند.
انواع اوراق اجاره
اگر بخواهیم این اوراق را بر اساس هدف انتشار تقسیمبندی کنیم، میتوان آن را به سه دسته زیر تقسیم کرد:
اوراق اجاره تامین دارایی
در این نوع از اجاره، نهاد واسط (منتشر کننده اوراق اجاره) با جمعآوری وجوه سرمایهگذاران، کالای مورد نیاز بانی (شرکتی که اقدام به تامین مالی میکند)، را خریداری میکند و به بانی اجاره میدهد. اگر قراردادی که بین بانی و نهاد واسط بسته میشود از نوع قرارداد اجاره عادی باشد، دارایی یا تجهیزات مورد نیاز برای مدت مشخصی به بانی اجاره داده میشود. اما اگر قرارد اجاره از نوع قراردادهای اجاره به شرط تملیک باشد، پس از پرداخت آخرین مبلغ اجاره، دارایی به بانی تعلق میگیرد.
اوراق اجاره تامین نقدینگی
نوع جالب دیگری از قرارداد اجاره، اجاره دارایی برای کسب وجه نقد است. در این روش چون شرکت به وجه نقد نیاز دارد، دارایی خود را به نهاد واسط (ناشر اوراق) میفروشد. در این نوع از اجاره ناشر، از طریق انتشار اوراق اجاره ، وجه مورد نیاز جهت خرید دارایی از بانی را جمعآوری میکند و سپس همان دارایی را به همان بانی اجاره میدهد.
اوراق اجاره رهنی
در این نوع از اوراق، بانی معمولا یک موسسه مالی اعتباری یا بانک است. نهاد واسط اوراق اجاره منتشر میکند و داراییهایی که بانی (بانک یا موسسه اعتباری) در قالب عقد اجاره به شرط تملیک به دیگران داده، خریداری میکند و واسط از طرف سرمایهگذاران مالک داراییهایی میشود که بانی آنها را قبلا به صورت اجاره به شرط تملیک به گیرندگان تسهیلات واگذار نموده است.
نظرات ارزشمند شما
لطفا اگر این مقاله برایتان مفید بود، سوال و یا نظری درباره آن داشتید، در انتهای همین صفحه نظر خود را ثبت بفرمایید.
میتوانید ویدیوهای بیشتری از تالاربورس را در آپارات (شبکه اشتراک ویدیو) و همچنین کانال یوتیوب تالاربورس مشاهده کنید.
اوراق بهادار چیست؟ آشنایی با انواع اوراق بهادار
هرکسی حداقل یکبار در زندگی نام اوراق بهادار را شنیده است. حتی افرادی که هیچ علاقه یا توجهی به مسائل مالی هم ندارند حداقل یکبار یا نام آن را در اخبار تلویزیون و برنامه های اقتصادی شنیده اند، یا آن را در روزنامه و کتاب ها خوانده اند.
آنچه واضح است این است که خیلی از افراد دانشی در مورد اوراق بهادار ندارند و خود را از اطلاعات مربوط به آن بی نیاز می دانند. اما از آنجا که در سال های اخیر بحث های مرتبط با بازار بورس و سهام به بحثی داغ و روزمره تبدیل شده و تقریبا همه مردم در مورد آن صحبت می کنند لازم است اطلاعات کافی در مورد اوراق بهادار داشته باشیم. می پرسید چرا؟ ارتباط اوراق بهادار و بورس چیست؟
تا پایان این مقاله علاوه بر اینکه ارتباط اوراق بهادار و بورس را متوجه می شوید به تعریف درستی از اوراق بهادار می رسید و با انواع آن آشنا می شوید. اما قبل از آن باید به کمی عقب تر از اوراق بهادار برگردیم.
انواع دارایی را بشناسید!
هر چیزی که در دنیای اقتصاد و حسابداری با عنوان دارایی شناخته می شود در یکی از 2 دسته انواع دارایی قرار می گیرد:
- دارایی های مشهود: دارایی مشهود قابل لمس و قابل مشاهده است و جنبه فیزیکی دارد. اسکناس، مسکن، خودرو و … برخی از انواع دارایی های قابل مشهود هستند.
- دارایی های نامشهود: در مقابل دارایی مشهود دارایی نامشهود قرار دارد که جنبه فیزیکی ندارد و ممکن است قابل مشاهده نباشد، اما ارزشمند است. مانند: سرقفلی، برند، اوراق بهادار و …
راستی پیشنهاد می کنیم مقاله استانداردهای بین المللی حسابداری را از دست ندهید. در این مقاله به مهمترین نکاتی که باید در مقاله های استاندارد بین المللی بدانید اشاره کرده ایم.
اوراق بهادار چیست؟
اوراق بهادار یک نوع دارایی نامشهود محسوب می شود. در واقع این دارنده این دارایی مالی می تواند آن را به شخص دیگری منتقل کند و دارنده آن حق و حقوق مشخصی هم دارد. اوراق بهادار برگه هایی هستند که خود ارزش مالی ندارند، اما شما می توانید آن ها را خرید و فروش کنید.
در تعریف علمی اوراق بهادار که در زبان انگلیسی با عبارت Securities شناخته می شود تضمین کننده حقوق مالی برای مالک است که می تواند آن را معامله کند.
اوراق بهادار به عنوان یک ابزار مالی شناخته می شود. این ابزار مالی برای مالک خود ارزش مالی ایجاد می کند. به شرکت هایی که اوراق بهادار صادر می کنند نیز توزیع کننده گفته می شود.
کاربرد اوراق بهادار به عنوان یک دارایی مالی
اوراق بهادار با توجه به نوع آن، کاربردهای مشخصی دارد. برای مثال در یک شرکت که در بورس سهام آن معامله می شود، اوراق بهادار سهام نشان دهنده این است که فرد دارنده سهام به عنوان یک مالک چه موقعیتی دارد. بنابراین با توجه به انواع مختلف اوراق بهادار کاربرد آن ها نیز با یکدیگر متفاوت است. بد نیست با انواع اوراق بهادار آشنا شویم.
یکی از موضوعات مهم در بحث حسابداری بحث معافیت های مالیاتی است، پیشنهاد می کنیم در مقاله معافیت مالیاتی در مورد آن بیشتر بخوانید.
انواع اوراق بهادار
به طور کلی اوراق بهادار به سه دسته اصلی تقسیم می شود که این دسته ها هر کدام زیر مجموعه های خود را نیز دارند.
- اوراق صاحبان سهام
- اوراق بدهی
- اوراق مشتقه
1 – اوراق صاحبان سهام (حقوق صاحبان سهام) چیست؟
پیش تر در مقاله حقوق صاحبان سهام به طور مفصل در مورد این موضوع صحبت کرده ایم. حقوق صاحبان سهام یکی از انواع اوراق بهادار است.
هرگاه شرکتی سرمایه خود را به بخش های مساوی تقسیم کند و آن را به عنوان سهام شرکت برای فروش بگذارد شما با خرید هر سهم از این مجموعه سهام، سهامدار آن شرکت خواهید شد. به همان اندازه که سهام یک شرکت را خریده باشید دارای حقوق صاحبان سهام هستید و در شرکت مورد نظر مالکیت خواهید داشت. شما قانونا در آن شرکت حقوق و حقوقی دارید.
سهام خود به دسته های مختلفی تقسیم می شود که شامل موارد زیر است:
انواع سهام
سهام نیز خود به دسته های مختلفی تقسیم می شوند و معیارهای متفاوتی برای دسته بندی سهام وجود دارد:
- سهام عادی
- سهام ممتاز (ترکیبی)
سهام عادی یکی از متداول ترین انواع اوراق بهادار است. این نوع سهام معمولا در بورس اوراق بهادار مورد معامله قرار می گیرد و دارای دو نوع ارزش بازاری و ارزش اسمی است. ارزش اسمی سهام در ایران 100 تومان است، اما ارزش بازاری آن بر اساس میزان عرضه و تقاضا مشخص می شود. نکته مهم و قابل توجه در مورد سهام عادی این است که بابت خرید سهام عادی سود ثابت کسب نمی کنید.
2 – اوراق بدهی چیست؟
اوراق بدهی یا همان اوراق قرضه راهی برای تامین مالی پروژه های در دست اجراست. نبود منابع مالی کافی مشکلی است که بسیاری از پروژه ها ممکن است با آن روبرو شوند. این روش به دلیل اینکه روشی ساده در تامین مالی محسوب می شود و هزینه بسیار کمی نسبت به روش های دیگر تامین مالی دارد اهمیت زیادی دارد. اوراق بدهی در واقع نوعی از اوراق بهادار هستند.
اوراق بدهی نیز خود به 2 دسته اوراق بدهی دولتی و اوراق بدهی مثالی از انتشار اوراق بهادار شرکتی تقسیم می شوند که هر کدام جزئیات مربوط به خود را دارند.
اوراق مشارکت
اوراق بدهی در دو دسته اوراق بدهی دولتی و اوراق بدهی شرکتی انواع مختلفی از اوراق بدهی را جای داده است. اوراق صکوک شرکتی، اوراق منفعت، اوراق خزانه دولتی، اوراق استصناع، گواهی سپرده، اوراق مرابحه، اوراق سلف موازی استاندارد و اوراق بهادار وثیقه ای برخی از این انواع اوراق بدهی هستند که به صورتی شرکتی یا دولتی توزیع می شوند، اما مهمترین اوراق بدهی اوراق مشارکت دولتی و شرکتی است. همانطور که می توان از نام این اوراق حدس زد، سرمایه گذاران با خرید این طرح در آن شراکت می کنند.
3 – اوراق مشتقه چیست؟
مهمترین خصیصه اوراق مشتقه این است که این دارایی به خودی خود ارزشی ندارد و ارزش آن با دارایی و کالای فیزیکی مورد معامله مشخص می شود.
برای مثال اگر قصد عقد قراردادی در مورد خاویار داشته باشید، قرارداد میان شما و فروشنده همان اوراق مشتقه است. در واقع بهای این قرارداد و قیمت آن نیز بر اساس قیمتی که برای کالای مورد معامله تعیین شده مشخص می شود.
اوراق مشتقه نیز به 4 دسته مختلف تقسیم می شوند:
- قرارداد سلف
- قرارداد آتی
- قرارداد اختیار معامله
- قرارداد معاوضه
در پایان پیشنهاد می کنیم برای آشنایی بیشتر با یکی از بهترین نرم افزارهای حسابداری داخلی از صفحه نرم افزار حسابداری دیدن کنید.
صفر تا صد فرآیند انتشار اوراق بهادار اسلامی در بازار سرمایه
بیستمین نشست تخصصی انجمن مالی اسلامی با موضوع بررسی فرآیند انتشار اوراق بهاداراسلامی(صکوک) در بازار سرمایه، عصر دیروز دوم مردادماه در سالن اجتماعات گروه راهبران آرمان برگزار شد.
مریم خورشیدی- بیستمین نشست تخصصی انجمن مالی اسلامی با موضوع بررسی فرآیند انتشار اوراق بهاداراسلامی در بازار سرمایه، عصر دیروز دوم مردادماه در سالن اجتماعات گروه راهبران آرمان برگزار شد.
به گزارش پایگاه خبری اگزیم نیوز، غلامرضا ابوترابی مدیرعامل شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه در این جلسه به تشریح روش های تامین مالی از طریق انتشار اوراق بهادار اسلامی در بازار سرمایه پرداخت و گفت: تامین مالی در بازار سرمایه از طریق بورس کالا، بورس انرژی، بورس اوراق بهادارتهران و فرابورس ایران انجام می پذیرد.
وی در ادامه، روش های تامین مالی بخش های مختلف اقتصاد در بازار سرمایه را معرفی کرد و گفت: شرکت های دولتی، خصوصی و تعاونی با طی مراحل مشخص، شرایط مثالی از انتشار اوراق بهادار ورود به بازار سرمایه را کسب و اجازه عرضه اولیه اوراق بهادار را پیدا می کنند.
عضوانجمن مالی اسلامی در ادامه، تفاوت های تامین مالی در بازار سرمایه و نظام بانکی را تشریح کرد و گفت: تامین مالی در بازار سرمایه به صورت بلند مدت و مبتنی بر قرارداد انجام می پذیرد در حالیکه در نظام بانکی تامین مالی کوتاه مدت بوده و مبتنی بر عقود است؛ در بازار سرمایه اولویت بر تامین مالی بنگاه های بزرگ بوده و در نظام بانکی این بنگاه های کوچک و متوسط هستند که در اولویت تامین مالی قرار می گیرند.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در نظام بانکی با تمرکز ریسک مواجهیم در حالیکه در بازار سرمایه این ریسک توزیع می شود و این موضوع سبب می شود که امکان تامین مالی در بازار سرمایه با مبالغ زیاد نیز فراهم گردد.
به عنوان مثال در فرآیند انتشار صکوک، ریسک بین ارکان مختلف از قبیل بانی، ضامن، بیمه گر و غیره توزیع می شود.
ابوترابی در ادامه گفت: توسعه نظام مالی و تامین منابع مالی از طریق بازار سرمایه بر اساس سیاست های کلی نظام در امور تشویق سرمایه گذاری، سیاست های کلی تولید ملی و حمایت از کالا و سرمایه ایرانی، سیاست های کلی اقتصاد مقاومتی و برنامه ششم توسعه طراحی و تدوین شده است.
این کارشناس، بازار بدهی را یکی از مهمترین اجزای بازارهای پولی و مالی نوین در هر کشور دانست و گفت: ضرورت توسعه بازارهای پولی و مالی غیرقابل انکار است؛ در واقع میتوان مدعی بود که دستیابی به نظام مالی پویا، عمیق و کارا، بدون وجود بازار بدهی سالم با کارکرد مناسب و عمق کافی اساساً امکانپذیر نیست. در بازار بدهی انواعی از اوراق بدهی کوتاهمدت، میانمدت و بلندمدت مبادله میشود که میتواند مرتبط با دولت، شرکتها، شهرداریها و غیره باشد.
وی به مزایای ایجاد بازار بدهی در اقتصاد اشاره کرد و گفت: کمک به کشف قیمت منابع به صورت غیردستوری بر اساس ریسک، بازده و سررسید اوراق، هدایت نقدینگی به مسیر صحیح و جلوگیری از رشد بازارهای ناسالم و کمک به اعمال سیاستهای پولی توسط بانک مرکزی را می توان از امتیازات تشکیل بازار بدهی دانست. همچنین ایجاد ارتباط معقول و مشخص بین ریسک و بازده، کمک به تولید از طریق تأمین منابع مالی بنگاهها، کمک به اعمال سیاستهای مالی توسط دولت، کاهش فشار بر شبکه بانکی جهت تأمین مالی، بهبود شفافیت در بازارهای مالی و ایجاد تنوع در بازارهای مالی از دیگر مزایای بهره مندی از بازار بدهی است.
ابوترابی ارکان انتشار اوراق بدهی را تشریح کرد و مسیر تامین مالی از طریق انتشار صکوک در بازار سرمایه را برای علاقه مندان حاضر در جلسه توضیح داد و گفت: پس از بررسی طرح تامین مالی توسط شرکت و تهیه گزارش توجیهی توسط شرکت و مشاورعرضه و پس از اخذ نظر حسابرس و بازرس قانونی و ارسال سایرمدارک و مستندات مربوطه به سازمان بورس و اوراق بهادار از طریق مشاورعرضه، بررسی مدارک و مستندات توسط سازمان بورس و اوراق بهادارصورت می گیرد. اگر نواقصی در مدارک و مستندات وجود داشته باشد، توسط مشاور عرضه رفع شده و موافقت اصولی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر می گردد. پس از صدور موافقت اصولی، قراردادهای مربوطه تهیه و توسط ارکان انتشار اوراق امضاء شده سپس جهت اخذ مجوز انتشار توسط شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه، به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال می گردد.
پس از اخذ مجوز انتشار و فروش اوراق در بورس یا فرابورس و تنظیم اسناد رسمی جهت نقل و انتقال دارایی های مبنای انتشار، مجوز برداشت از حساب به منظور واریز وجوه به حساب بانی/فروشنده (حق العمل کار) از سازمان بورس و اوراق بهادار اخذ و اقدامات لازم در این خصوص به عمل می آید.
وی پس از شرح مبسوط ساختار و فرآیند تشکیل بازار بدهی به چگونگی انتشار اوراق اجاره( بعنوان یکی از اوراق بدهی) با هدف تامین نقدینگی پرداخت و گفت: ابتدا لازم است بانی یعنی متقاضی تأمین مالی در خصوص موضوع تأمین مالی و دارایی مبنای انتشار اوراق تصمیم گیری کرده و مدارک و مستندات از طریق شرکت مشاورعرضه به نمایندگی از بانی به سازمان بورس ارسال گردد؛ در ادامه، در صورت کامل بودن مدارک و مستندات، موافقت اصولی توسط سازمان بورس و اوراق بهادار صادر می گردد. پس از تهیه و تنظیم قراردادهای مرتبط با ارکان انتشار و امضای آنها، درخواست مجوز انتشار به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال شده و در صورت صدورمجوزانتشار، پذیره نویسی آغاز می گردد. پس از فروش اوراق و جمع آوری وجوه و تنظیم اسناد رسمی، مدارک مربوطه به منظور اخذ مجوز برداشت از حساب شرکت واسط و واریز آن به حساب بانی به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال می شود. در این اوراق، بانی متعهد به پرداخت مبالغ اجاره بها در مواعد مشخص شده طبق قرارداد به دارندگان اوراق بوده و پس از انجام تعهدات مربوطه توسط بانی در سررسید اوراق، دارایی مجددا به تملک بانی در می آید.
به گزارش اگزیم نیوز این کارشناس مالی در گزارش مبسوط خود جزییات انتشار اوراق خرید دین، رهنی، منفعت، استصناع (سفارش ساخت)، مرابحه را نیز تشریح کرد و در پایان نگاهی اجمالی بر فرآیند اجرایی صکوک منتشره در بازار سرمایه داشت.
بیستمین نشست تخصصی انجمن مالی اسلامی که استقبال خوب علاقه مندان به حوزه مالی اسلامی روبرو بود با پاسخگویی کارشناس حاضر به سوالات مطرح شده در خصوص تامین مالی در بازار سرمایه به پایان رسید.
ریسکهای سرمایهگذاران و منتشرکنندگان اوراق بهادار
اشاره: صادرکنندگان اوراق بهادار بیشتر با هدف جمعآوری منابع مالی موردنیاز به بازارهای اوراق تجاری و اوراق قرضه مراجعه میکنند. از آنجا که این قبیل متقاضیان، همواره به دنبال کسب منابع مالی میان مدت و بلند مدت با نرخ مناسب هستند، بنابراین باید در خصوص امکان دسترسی به بازارها، در مواقع ضروری اطمینان داشته باشند.
اشاره: صادرکنندگان اوراق بهادار بیشتر با هدف جمعآوری منابع مالی موردنیاز به بازارهای اوراق تجاری و اوراق قرضه مراجعه میکنند. از آنجا که این قبیل متقاضیان، همواره به دنبال کسب منابع مالی میان مدت و بلند مدت با نرخ مناسب هستند، بنابراین باید در خصوص امکان دسترسی به بازارها، در مواقع ضروری اطمینان داشته باشند. ریسکهای مالی منتشرکنندگان اوراق و بازارهای قرضه
اهم ریسکهای مالی که متوجه شرکتهای صادرکننده اوراق بهادار هستند، عبارتند از ریسک قیمت، ریسک عملکرد و پیشامدهای نامطلوب در بازار، ریسک تامین مالی مجدد و ریسک نوسانات نرخ برابری ارز.
۱ - ریسک قیمت: صادرکنندگان اوراق، ممکن است در زمینه کسب بهترین قیمت برای اوراق منتشره موردنظر خود با موفقیت مواجه نبوده و در نتیجه متحمل پرداخت هزینه بهره بالاتر شوند. حال دو علت عمده بروز ریسک وجود دارد، نخست تنظیم زمان انتشار اوراق و دیگری احتیاط در قیمتگذاری.
تنظیم زمان انتشار اوراق از اهمیت شایان توجهی برخوردار است. در یک بازار اوراق قرضه معمولا فرصتهای محدودی که در حیطه آن امکان دسترسی به نرخهای بهره مطلوب قابل حصول بوده فراهم است. در این ارتباط، چنانچه منتشرکننده اوراق از موقعیتها بهره کافی را نبرد، ممکن است تحت شرایط بازار، اوراق را با قیمت کمتری عرضه کند. علت دیگر بروز ریسک قیمت، وجود محافظهکاری در تعیین قیمت اوراق است، به طوری که صادرکننده اوراق بهادار را به سمتی هدایت میکند که به منظور افزایش ضریب پذیرهنویسی کامل اوراق منتشره، حداقل قیمت را به بازار پیشنهاد کند. چنانچه اوراق بهادار با قیمتی به مراتب کمتر از قیمت موردانتظار در بازار عرضه شود، احتمال افزایش قیمت آن در معاملات مثالی از انتشار اوراق بهادار بازار ثانویه دور از ذهن نخواهد بود. در این خصوص و به منظور تبیین بیشتر موضوع، توجه خواننده به این مثال جلب میشود:
مثال: شرکت چند ملیتی X در کشور انگلستان فعالیت داشته و برنامه قابل انعطافی را برای انتشار اوراق قرضه با سررسید میان مدت طرحریزی کرده است. این برنامه توسط موسسهای به نام «اوراق نقرهای» به نیابت از شرکت مزبور به اجرا درمیآید. پس از برنامهریزیهای اولیه، موسسه مزبور خزانهداری شرکت X را از وجود یک متقاضی انجام سرمایهگذاری، تا مبلغ ۱۰میلیون دلار در اوراق قرضه پنجساله با نرخ بهرهای که چندصدمدرصد کمتراز آنچه که معمولا شرکت X توقع پرداخت آن را دارد، مطلع میسازد.
در این حالت، شرکت مزبور میتواند نسبت به کسب منابع مالی موردنیاز از طریق انتشار اوراق قرضه با سررسید پنج ساله و با احتساب نرخ بهره موردنظر بازار اقدام کند.
ریسک تاثیرات نامطلوب
ریسک تاثیرات نامطلوب عبارتست از امکان اثرگذاری انتشار ناموفق اوراق قرضه بر موفقیت اوراق منتشره آتی.
صادرکنندگان اوراق باید از ورود به بازار اولیه در زمان بالا بودن نارضایتی نسبی سرمایهگذاران، خودداری کرده و به شدت از بروز عدم موفقیت در انتشار اوراق حتی در هنگامی که خرید اوراق، به طور کامل از سوی تعهدکنندگان خرید تضمین شده باشد، پرهیز کنند.
مثال: شرکت Yدر نظر دارد نسبت به تامین منابع مالی موردنیاز خود از طریق مراجعه به بازار اوراق تجاری انگلیس اقدام کند. در این ارتباط لازم به ذکر است که بهتازگی شرکت B که یک صادرکننده دیگر اوراق تجاری است، به تعهدات خود عمل نکرده است. عدم عمل به تعهدات از سوی شرکت B تاثیر نامطلوبی بر نگرش و برخورد سرمایهگذاران نسبت به برنامه پیشنهادی اوراق تجاری شرکتY ایجاد میکند، به طوری که سرمایهگذاران نگران عدم ایفای به موقع تعهدات، از سوی وامگیرندگان هستند. بدیهی است چنانچه متقاضیان نسبت به سرمایهگذاری در اوراق تجاری شرکت Y تمایلی نداشته باشند، شرکت ناگزیر خواهد بود که برنامه انتشار اوراق را متوقف و به زمان مناسب دیگری موکول کند.
۲ - ریسک تامین منابع مالی مجدد: باید به این نکته مهم توجه داشت از آنجا که برای تمامی اوراق منتشره، احتمال بروز ریسک عدمپرداخت اصل و فرع مبلغ اوراق مطابق با جدول زمانبندی از پیش طراحی شده وجود دارد، بنابراین ممکن است صادرکنندگان این قبیل اوراق را به استفاده مجدد از روشهای مختلف تامین مالی جهت ایفای به موقع تعهداتشان سوق دهند.
این ریسک همزمان هم سرمایهگذار و هم منتشرکننده اوراق را تحتتاثیر قرار میدهد. شرکتها باید با پرهیز از اتکای بیش از حد به وامهای مالی، زمینه تامین مالی مجدد را محدود کنند.
۳ - ریسک نوسانات نرخ برابری ارز: افزایش ارزش واحد پولی اوراق منتشره در مقابل سایر ارزها، از جمله ریسکهایی است که پیش روی صادرکنندگان این قبیل اوراق قرار دارد. این ریسک میتواند هزینههای خدمات منتشرکننده اوراق و بازپرداخت بدهی مربوطه را افزایش دهد.
مثال: شرکت C در نظر دارد از طریق صدور اوراق قرضه با بهره ثابت سالانه ۶درصد نسبت به تامین منابع مالی موردنیاز خود به میزان ۲۱۰میلیون دلار اقدام کند. این شرکت پس از گذراندن مراحل مربوط به انتشار و فروش اوراق، وجوه دلاری به دست آمده را با نرخ برابری ۵/۱دلار در برابر یکپوند تبدیل و در کشور انگلستان سرمایهگذاری کرده است. متعاقب این سرمایهگذاری، ارزش دلار در مقابل پوند تقویت میشود، به طوری که نرخ تبدیل به ۴/۱دلار در برابر یکپوند تغییر یافته است.
از آنجا که مبلغ ۲۱۰میلیون دلار حاصل از انتشار اوراق قرضه با لحاظ کردن نرخ برابری ارزهای مزبور به میزان ۱۴۰میلیون پوند قابل تبدیل است، لیکن با تغییر نرخ برابری این دو ارز و افزایش قدرت دلار در برابر پوند، بازپرداخت اوراق براساس نرخ برابری ۴/۱دلار در برابر یکپوند محاسبه میشود که بالغبر ۱۵۰میلیون پوند است.
۴ - ریسکهای سرمایهگذاران در بازارهای قرضه: سرمایهگذاران در اوراق قرضه و اوراق تجاری می توانند در معرض ریسکهای بزرگی قرار گیرند.
آنها ممکن است در اثر عملکرد غیرصادقانه یا غیرعادلانه منتشرکنندگان اوراق بهادار، واسطهها و دیگر سرمایهگذاران دچار ضرر و زیان شوند.
۱ - «ریسک اعتباری» در بین منتشرکنندگان مختلف اوراق بهادار و با توجه به دوره سررسید اوراق در بین بازارهای مختلف متفاوت است. رتبهبندی اعتباری میتواند تا حدودی در برابر ریسک اعتباری از سرمایهگذاران محافظت کند.
۲ - «ریسک نرخ ارز» میتواند برای متقاضیان سرمایهگذاری در اوراق بهادار دارای ارزش اسمی یک ارز خارجی اتفاق بیافتد.
چنانچه نرخ ارز در مقایسه با پول محلی سرمایهگذار کاهش یابد، ارزش سرمایه به کار گرفته شده از سوی سرمایهگذار کاهش یافته که در این صورت سرمایهگذار متضرر خواهد شد.
۳ - «ریسک نقدشوندگی» ناشی از کم شدن میزان نقدینگی در بازار ثانویه است. در صورتی که میزان نقدشوندگی اوراق در بازار از ضریب بالایی برخوردار باشد، سرمایهگذاران میتوانند اوراق بهادار خود را به سهولت و به قیمت منصفانه معامله کنند. لیکن درصورت پایین بودن میزان نقدشوندگی اوراق موجود در بازار، انجام معامله برروی اوراق بهادار آسان نبوده و به دشواری صورت میپذیرد. در اینگونه موارد سرمایهگذار مایل به فروش اوراق بهادار در اختیار خود بوده، اما قادر به یافتن خریداری که آماده خرید آنها باشد، نیست که در این صورت توجه به دو راهحل زیر مورد تاکید است.
* اوراق تا زمان امکانپذیری فروش آن با شرایط مناسب نزد عرضهکننده باقی بماند.
* به منظور جذب خریدار، قیمت اوراق به میزانی کمتر از ارزش منصفانه آن در نظر گرفته و سپس به فروش رسانیده شود.
برخی از بازارهای اوراق قرضه دارای نقدشوندگی بالا بوده و برخی دیگر به صورت دورهای از مثالی از انتشار اوراق بهادار نقدشوندگی شناوری برخوردار هستند. البته بازارهایی نیز وجود دارند که در اغلب اوقات دارای نقدشوندگی پایین هستند. ریسک جدی برای سرمایهگذاران اوراق قرضه هنگامی روی خواهد داد که در زمان خرید این اوراق، بازار دارای نقدشوندگی بالا بوده و سپس از روند نزولی برخوردار شود، به طوری که ارزش سرمایهگذاری صورت گرفته را کاهش و فروش مجدد اوراق را با دشواری روبهرو سازد.
۴ - «ریسک سرمایهگذاری» مبین امکان کاهش ارزش سرمایهگذاری و بروز خسارت ناشی از آن برای سرمایهگذار است.
در صورتی که موسسه منتشرکننده اوراق قرضه منحل شود، کل سرمایهگذاری دچار ریسک شده و به طور عمومی به از دست رفتن بخش مهمی از ارزش سرمایهگذاریهای صورت گرفته منجر خواهد شد. اوراق قرضهای که قیمتهای آن دارای نوسانات بیشتری است، در مقایسه با اوراق قرضهای که قیمتهای آن در طول زمان تمایل بیشتری به ثبات داشتهاند، به صورت بالقوه دارای ریسک سرمایهگذاری بیشتری است. باید توجه داشت که در صورت افزایش نرخ بهره جاری در بازار، ارزش اوراق قرضه کاهش مییابد. اهم دلایل بیثباتی قیمت اوراق قرضه میتواند ناشی از مدت باقیمانده تا زمان سررسید اوراق و نرخ بهره کوپن اوراق باشد.
تخمین میزان عدمثبات قیمت اوراق قرضه از طریق اندازهگیری طول دوره انتشار و همچنین اعتبار صادرکننده آن امکانپذیر بوده و سرمایهگذار میتواند سبدی از اوراق قرضه را که دارای سطح قابلقبولی از ریسک سرمایهگذاری است انتخاب کند.
انتشار دهندگان اوراق بهادار باید به مقوله ریسک سرمایهگذاری و عوامل تاثیرگذار در آن، همچون زمان انتشار، نوع اوراق، نرخ کوپن و مدت سررسید و . توجه ویژهای داشته باشند که این امر مستلزم تعمق و درک دقیق موارد زیر است:
۱ - ریسک اعتباری- فواید رتبهبندی اعتباری.
۲ - ریسک نقدشوندگی در بازار- انتخاب بازار مناسب برای انتشار اوراق.
۳ - ریسک سرمایهگذاری و بیثباتی قیمت- دوره سررسید و میزان اعتبار صادرکننده.
مثالی از انتشار اوراق بهادار
در مطالب قبلی، بازار سهام و نحوۀ معاملات در آن توضیح داده شد. در ادامه، انواع اوراق بهادار معرفی خواهد شد. در این نوشته اوراق مشارکت با ذکر یک مثال مورد بررسی قرار میگیرد.
اوراق مشارکت، اوراق بهاداری است که به موجب آن، خریدار اوراق در فرآیند تأمین مالی یک طرح، مشارکت میکند. به طور مثال، یک شرکت به منظور احداث خط تولید جدید، نیاز به تأمین مالی دارد. بر اساس تحقیقات کارشناسی صورت گرفته، این طرح، توجیه اقتصادی داشته و در صورت اجرا، ظرف چهار سال آتی، از محل درآمد ناشی از افزایش فروش، سرمایۀ صرف شده جبران میشود. همچنین میزان سودآوری شرکت سالانه 25 الی 35 درصد خواهد بود.
انتشار اوراق مشارکت یکی از روشهای تأمین مالی است. شرکت با کمک یک نهاد واسط، اوراق را منتشر کرده و به سرمایهگذاران عرضه میکند. از اینرو سرمایۀ مورد نیاز برای احداث خط تولید جدید، فراهم میشود و خریداران اوراق در سود شرکت، سهیم خواهند شد.
نهاد واسط، با دریافت کارمزد به انتشار اوراق کمک میکند و همچنین تضمین پرداخت سود در فواصل معین را به عهده دارد. این نهاد میتواند دولت یا نهادهای معتبر مالی باشد.
با توجه به این که اوراق مشارکت ریسک بسیار کمی دارد بازدهی آن نیز متناسب با ریسک آن، کم است.سود اوراق مشارکت به صورت علیالحساب و در فواصل زمانی یک یا سه ماهه، پرداخت میشود و در پایان پروژه، ناشر موظف است سود قطعی را محاسبه کرده و در صورت بیشتر بودن آن از سود علیالحساب، مابهالتفاوت را به دارندۀ اوراق پرداخت کند. اگر سود قطعی از سود پرداختی کمتر باشد، جبران آن به عهدۀ ضامن اوراق مشارکت است. یکی از جذابیتهای این اوراق، معاف از مالیات بودن سود آن است.
اوراق مشارکت اغلب بینام منتشر میشود و فردی که آن را در اختیار دارد مالک آن شناخته میشود. بنابراین باید در نگهداری از آن مانند اسکناس عمل کرد. البته این امکان فراهم است که افراد، اوراق خود را در بانک به امانت بگذارند تا از سرقت، آتشسوزی و موارد دیگر در مثالی از انتشار اوراق بهادار امان باشد.
طرحهایی که بابت تأمین مالی آنها اوراق مشارکت منتشر میشود اغلب بلندمدت هستند به همین علت سررسید اوراق نیز معمولا 3 یا 4 ساله است اما دارندۀ اوراق میتواند پیش از سررسید، آن را به فروش برساند.
در این مطلب اوراق مشارکت و نحوۀ انتشار آن با ذکر مثال مورد بررسی قرار گرفت. در ادامه سایر اوراق بهادار، معرفی خواهد شد.
دیدگاه شما