انواع سبک اعمال اختیار معامله

بازار آپشن، قیمت اعمال و قرارداد خرید و فروش | کالج تی بورس

قراردادهای اختیار معامله ETF چیست ؟

اختیار معامله یاOption ، قراردادی میان خریدار و فروشنده است و به صورتی نوشته می‌شود که دو طرف توافق می‌کنند در آینده معامله مشخصی را انجام دهند.

به گزارش بیداربورس خریدار در ازای پرداخت مبلغ مشخصی، حق خرید یا فروش دارایی ثبت شده در قرارداد را با قیمت مشخص شده در قرارداد و در زمان تعیین شده به دست می‌آورد. فروشنده هم حق خرید یا فروش دارایی مذکور را به خریدار می‌دهد. حال ممکن است در زمان مشخص شده خریدار دارایی مورد نظر را خرید و فروش نکند، در این حالت دارایی مذکور در اختیار فروشنده قرار خواهد گرفت و خریدار مبلغ پرداخت شده را از دست خواهد داد.

شاید برایتان جالب باشد

ما در زندگی روزمره از این مفهوم بسیار استفاده می‌کنیم؛ در واقع مفهوم اصلی اختیار معامله این است که در زمان حال، ابهامات آینده را پیش‌بینی‌کرده و آن‌ها را ارزش‌گذاری کنیم.

از قضیه تالس تا اختیار معامله

شاید بتوان گفت تالس ( فیلسوف اهل میلیتوس) اولین کسی است که از اختیار معامله استفاده کرده است. شهر میلیتوس در غرب ترکیه امروز درختان زیتون فراوانی داشت و کشت زیتون و روغن کشی از آن از شغل‌های رایج آن روزگار بوده است. به دلیل تغییرات محیطی و آب و هوا تولید محصول زیتون هر ساله متغیر بود تولیدکنندگان زیتون در یک سال سود بسیار خوبی کسب می‌کردند و سال بعد ضرر می‌دیدند.

تالس با صاحبان دستگاه‌های روغن‌کشی قرارداد جالبی بست. محصولات زیتون در فصل بهار برداشت می‌شدند، تالس در فصل زمستان در ازای پرداخت مبلغی، دستگاه‌های روغن‌کشی را برای فصل بهار اجاره کرد با این شرط که اگر دستگاه‌ها را نخواستم مبلغ اجاره برای خود صاحبان دستگاه‌ها باشد و تالس ادعایی بابت آن نداشته باشد.

سال بعد که زیتون‌ها بسیار زیاد بودند، تالس دستگاه‌ها را با همان مبلغ توافق شده اجاره کرد و دوباره آنها را در اختیار صاحبان دستگاه‌ها و سایر افراد قرار داد و از این راه سود زیادی به دست آورد. در واقع در این معامله، یک اختیار مورد توافق قرار گرفت. تالس چون بهای اجاره را از پیش پرداخت کرده بود این اختیار را داشت که از دستگاه‌ها استفاده کند یا نکند، دقت کنید که الزام و تعهدی نداشت، صاحبان دستگاهها هم تعهد داده بودند که اگر تالس بخواهد از دستگاه‌ها استفاده کند باید با همان قیمت از قبل تعیین شده موافق باشند.

انواع اختیار معامله

· اختیار خرید : این نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را از فروشنده خریداری کند.

· اختیار فروش : این انواع سبک اعمال اختیار معامله نوع اختیار به خریدار این حق را می‌دهد که در زمان مشخص در ازای مبلغ تعیین شده مقدار مشخصی از یک دارایی را به فروشنده بفروشد.

انواع سبک اعمال اختیار معامله

· اختیار معامله اروپایی: در اختیار معامله اروپایی، خریدار قبل از سررسید نمی‌تواند از اختیار خود استفاده کند.

· اختیار معامله آمریکایی : خریدار در طول زمان مشخص شده، اگر احساس کند که با استفاده از حق اختیار خود می‌تواند سود بیشتری به دست آورد، از اختیار خود استفاده می‌کند و نیاز نیست حتما زمان تعیین شده به پایان برسد.

مزایای قرارداد اختیار معامله

· زمان بخرید : با توجه به بازه زمانی در نظر گرفته شده، سرمایه‌گذار یا همان خریدار فرصت دارد که برای تصمیم‌گیری مناسب زمان بخرد.

· ریسک معامله را کاهش دهید: با پیش‌بینی اتفاقات آینده، ابهام را به حداقل رسانده و به میزان ریسک پذیرفته‌شده ارزشگذاری کنیم.

· درآمد کسب کنید: سرمایه‌گذار می‌تواند با فروش قرارداد اختیار معامله سهام، درآمد خود از سهام را تنها به بازدهی سهام و سود تقسیمی محدود نکند. فروش اختیار معامله سهام متعلق به سرمایه‌گذار یا سهامی که قصد خرید آن را دارد، یکی از ساده‌ترین راهبردهای معاملاتی است.

· با نقدینگی کمتر سود بیشتر کسب کنید: آورده اولیه خریدار همان مبلغ اختیار معامله است، اما در صورتی که خریدار سود کند، ارزش سود وی چندین برابر آورده اولیه خواهد بود و اگر ضرر کند فقط به میزان آورده اولیه زیان خواهد دید.

منظور از گروه اختیار معامله و کلاس اختیار معامله چیست؟

· گروه اختیار معامله: همۀ قراردادهای اختیار معامله خرید و فروش مبتنی بر یک سهم پایه است.

· کلاس اختیار معامله: مجموعۀ قراردادهای اختیار معاملۀ یک گروه اختیار معامله که از یک نوع (خرید یا فروش) هستند.

قرارداد اختیار معامله چه تفاوت و تشابهی با قرارداد آتی دارد؟

قراردادهای آتی و اختیار معامله، با توجه به اینکه هر دو نوعی اهرم برای سفته بازان ایجاد می‌کنند، ابزارهای مشــابهی به شمار می‌روند.

· در قراردادهای آتی زیان بالقوه ســفته‌باز در مقایسه با سود احتمالی آن بیشتر اســت اما در اختیار معامله بدون توجه به اینکه میزان کاهش قیمت دارایی پایه چقدر اســت، ضرر خریدار به طور ثابت و برابر با مبلغ پرداختی برای خرید اختیار است.

· در قرارداد آتی طرفین متعهد به اجرای قرارداد هستند اما در قرارداد اختیار معامله، یک طرف متعهد و طرف دیگر دارای اختیار جهت اجرای قرارداد است.

نماد قرارداد اختیار معامله سهام در بورس

حرف ض+ حداکثر ۴ حرف اول نماد سهم پایه در بازار نقد + عددی سه رقمی به عنوان شمارنده

به عنوان مثال نماد قرارداد اختیار معامله شرکت ایران خودرو به صورت: ” ض+خود+۰۰۱ ” تعریف می‌شود.

شرح

حداکثر مبلغ کارمزد بر اساس ارزش معامله هر قرارداد

خرید

فروش

جمع

کارمزد کارگزاران

۰۰۰۸/۰

۰۰۰۸/۰

۰۰۱۶/۰

کارمزد بورس و فرابورس

۰

۰

۰

کارمزد سپرده گذاری

۰

۰

۰

کارمزد مدیریت فناوری

۰

۰

۰

حق نظارت سازمان

۰

۰

۰

سقف کارمزد شرکت سپرده گذاری مرکزی از محل تسویه نقدی یا فیزیکی در پایان دوره قرارداد ۰۰۵/۰ ارزش قرارداد بر حسب تسویه آخرین روز معاملاتی خواهد بود

مثال :

فرض کنید سرمایه‌گذار با پرداخت ۵۰۰۰ ریال اختیار خرید ۱۰ هزار سهم شرکت ایران خودرو با قیمت توافقی ۳۳۰۰ ریال با سررسید شش ماهه خریداری می‌کند. با رشد گروه خودرویی قیمت هرسهم خودرو در سررسید به ۴۰۰۰ ریال میرسد. در این صورت خریدار اختیار بااعمال اختیار خود مبلغ ۷۰۰۰۰۰۰=(۱۰۰۰۰*(۳۳۰۰-۴۰۰۰)) ریال سود در مقابل پرداخت ۵۰۰۰ ریال دریافت و فروشنده اختیار با دریافت مبلغ ۵۰۰۰ ریال متحمل زیان ۷۰۰۰۰۰۰ ریالی می‌شود.

آغاز معاملات اولین قراردادهای اختیار معامله ETF در بازار سرمایه

بازار مشتقه فرابورس از شنبه ۲۰ آذر، میزبان معاملات قراردادهای یک‌ساله اختیار خرید و فروش روی واحدهای صندوق‌های سرمایه‌گذاری قابل معامله (ETF) بود؛ تا پیش از این تنها قراردادهای اختیار معامله تک سهم و با سررسیدهای شش‌ماهه در این بازار معامله میشد.

ETF سهمی با توجه به این موضوع که سبدی از دارایی تحت مدیریت افراد حرفه‌ای است و نیز واحدهای ETF در بازار از نقدشوندگی بالا و معاملات بی‌وقفه‌ای برخوردارند با داشتن مزیت‌هایی افزون بر تک سهم دارایی پایه، رویکرد جذابی برای معاملات قراردادهای اختیار به شمار می‌رود.

نکته : خرید اوراق اختیار معامله واحدهای ETF مشروط به تملک واحدهای ETF نخواهد بود و هر شخصی که کد معاملات مشتقات را داشته باشد قادر به خرید این اوراق خواهد بود، بنابراین اشخاص پس از آشنایی و کسب آموزش‌های لازم در زمینه ریسک‌های معاملات اوراق مشتقه، می‌توانند به معامله این اوراق اقدام کنند.

تفاوت قراردادهای اختیار معامله ETF و اختیار معاملات تک سهم

تفاوت اساسی قراردادهای اختیار معامله ETF و اختیار معاملات تک سهم در تفاوت‌های میان این دو دارایی پایه است و زمانی که دارایی پایه موضوع قرارداد اختیار معامله، واحدهای ETF تعیین شده باشد، نوسانات قیمتی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری با توجه به شرایط کلی بازار و نیز ارزش سبد دارایی تحت مدیریت صندوق مورد توجه است.

مزایای قراردادهای اختیار معامله ETF چیست؟

· نقدشوندگی بالا و معاملات بی‌وقفه

· همگرایی بیشتر بازدهی صندوق‌ها با شاخص(ابزاری برای پوشش ریسک)

· دوطرفه بودن بازار

نحوه اعمال قراردادهای اختیار معامله ETF

مطابق با رویه‌ای که در اعمال قراردادهای اختیار خرید و فروش سهام وجود داشت این قراردادها نیز به دو صورت نقدی و فیزیکی قابل اعمال هستند.

اعمال نقدی که به شرط توافق طرفین یعنی خریدار و فروشنده قرارداد و صرفا با توجه به در سود بودن قرارداد قابل انجام است، به شکل پرداخت مابه التفاوت قیمت اعمال و قیمت واحدهای ETF در روز اعمال خواهد بود و تسویه فیزیکی نیز به صورت انتقال واحدهای ETF انجام می‌شود.

نکته : این نوع قراردادها با توجه به تعهدی که برای دارنده موقعیت فروش ایجاد می‌کند، مشروط به توثیق وجه تضمین در سامانه معاملات است.

اختیار معامله

این ابزارها به‌منظور کاهش یا انتقال ریسک ایجاد شده‌اند. یکی از این ابزارها اختیار معامله یا معاملات آپشن است که بیشتر در بورس کالا مورداستفاده قرار می‌گیرد.

در این مقاله قصد داریم به تعریف قرارداد اختیار معامله، سازوکارهای آن انواع سبک اعمال اختیار معامله و نقشی که در کاهش ریسک دارد بپردازیم.

اختیار معامله چیست؟

اختیار معامله به ابزارهای مالی گفته می‌شود که بر اساس ارزش اوراق بهادار اساسی مانند سهام مشتقه هستند.

اختیار معامله مشتقات مالی هستند که به خریداران حق استفاده، اما نه تعهدی را برای خرید یا فروش دارایی اساسی با قیمت و تاریخ توافق شده می‌دهند.

قرارداد اختیارات به خریدار امکان خرید یا فروش دارایی (بسته به نوع قرارداد) را ارائه می‌دهد.

در معاملات آپشن این امکان به دارنده داده می‌شود که دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده خریداری کند یا دارایی را در یک بازه زمانی مشخص با قیمت مشخص شده بفروشد.

هر قرارداد اختیار تاریخ انقضا مشخصی دارد که دارنده می‌تواند از فرصت خود استفاده کند.

اختیار معامله معمولاً از طریق کارگزاران آنلاین خریداری و فروخته می‌شوند.

بر اساس این قرارداد، طرفین معامله با یکدیگر توافق می‌کنند که معامله را در تاریخ سررسید آینده انجام دهند.

به هنگام عقد قرارداد خریدار معامله اختیار معامله با پرداخت مبلغ مشخص، حق خرید یا فروش را طبق زمان مشخص شده در قرارداد کسب می‌کند.

در طرف مقابل، فروشنده قرارداد اختیار معامله نیز آمادگی خود برای فروش را طبق مفاد قرارداد اعلام می‌دارد.

در قراردادهای آتی، برخلاف قراردادهای اختیاری خریدار ملزم به ایفای تعهد است و بدون توجه به وضعیت بازار، در تاریخ مشخص شده ملزم به ایفای تعهد است (حتی اگر متضرر شود).

در قرارداد اختیار معامله بدون هیچ‌گونه اجبار و تعهدی می‌توانید تصمیم به معامله بگیرید یا به عبارتی به اختیار خود عمل کنید.

در قرارداد اختیار معامله به خریدار این امکان داده می‌شود که پس از بررسی بازار و تمام جوانب معامله ایفای نقش کنند. در صورت متضرر شدن، می‌تواند به تعهد خود عمل نکند

چنین می‌توان نتیجه گرفت که در بین ابزارهای مالی، اختیار معامله نسبت به سایر ابزارها از امکانات بیشتری برخوردار است به همین خاطر قیمت آن نیز نسبت به مابقی ابزارها بیشتر است.

خود قرارداد اختیار معامله به‌تنهایی ارزشی ندارد بلکه ارزشش را از دارایی دیگر مانند ارز، سهام، اوراق قرضه و یا کالا می‌گیرد، به همین خاطر یک ابزار مشتقه نامیده می‌شود.

بااین‌حال، عوامل زیادی نیز وجود دارند که بر سودآوری قرارداد اختیار تأثیر می‌گذارند.

برخی از این عوامل شامل قیمت یا حق بیمه اختیار سهام، مدت‌زمان باقی‌مانده تا انقضا قرارداد و ارزش اوراق بهادار سهام یا ارزش سهام است.

معامله گران باید از این متغیرها آگاهی داشته باشند تا بتوانند در مورد زمان معامله آگاهانه تصمیم بگیرند

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

قیمت‌گذاری اختیار معامله

یکی از محرک‌های قرارداد اختیار معامله، ارزش ذاتی است. ارزش ذاتی این است که چه مقدار از حق بیمه از اختلاف قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال تشکیل شده است

قیمت اختیار که به‌عنوان حق بیمه شناخته می‌شوند، از مجموع ارزش ذاتی و زمانی آن تشکیل شده است.

ارزش ذاتی تفاوت قیمت بین قیمت سهام فعلی و قیمت اعمال است.

زمانی ارزش زیاد است که تا زمان انقضا فرصت بیشتری باقی‌مانده باشد زیرا احتمال سودآوری سرمایه‌گذاران قرارداد بیشترمی باشد.

قرارداد اختیار معامله بر روی حجم انواع سبک اعمال اختیار معامله مشخصی از دارایی پایه انجام می‌شود.

برای به‌دست‌آوردن حق اختیار، خریدار باید مبلغی تحت عنوان صرف به فروشنده بپردازد.

اختیار معامله بین دو طرف معامله (خریدار و فروشنده) انجام می‌شود و در این قرارداد مواردی چون؛ دارایی مورد معامله، قیمت توافقی، تاریخ سررسید باید ذکر شود.

انواع اختیار معامله از لحاظ حق اختیار

دو نوع قرارداد اختیار معامله وجود دارد:

اختیار خرید (Call Option)

زمانی که فردی سهام‌دار تعداد مشخصی از سهام است اما باتوجه‌به تحلیل‌های خود حدس می‌زند که ارزش سهمش در آینده افت پیدا خواهد کرد، می‌تواند با بررسی سهام خود حق اختیار منتشر نماید.

در این زمان، فرد دیگری که بررسی کرده است و فکر می‌کند ارزش سهم در آینده افزایش پیدا خواهد کرد اما در حال حاضر برای خرید آن پول ندارد، می‌تواند در قالب اختیار معامله، اختیار خرید سهم را در ازای پرداخت مبلغی مشخص از دارنده سهم خریداری کند.

در زمان سررسید مشخص شده اگر قیمت سهم مطابق با پیش‌بینی‌های خریدار، پیش رفته باشد می‌تواند تعهد خرید خود را ایفا نموده و از اختیار خود استفاده کنند، درغیر این صورت، اگر قیمت اختیار بالاتر از قیمت در بازار آزاد باشد، اجباری بر ایفای تعهد نخواهد بود.

بنابراین قرارداد اختیار معامله تنها ریسک معامله شما را کمتر می‌کند.

اختیار فروش (Put Option)

اختیار فروش، اختیار اما نه تعهد، فروش مقدار مشخصی از اوراق انواع سبک اعمال اختیار معامله بهادار با قیمت از پیش تعیین شده در یک بازه زمانی مشخص است. به این قیمت از پیش تعیین شده که خریدار اختیار خرید می‌تواند در آن سهم بفروشد، قیمت اعمال گفته می‌شود.

با کاهش قیمت سهام پایه، اختیار خرید ارزش بیشتری پیدا می‌کند. برعکس، یک اختیار خرید با افزایش قیمت سهام پایه ارزش انواع سبک اعمال اختیار معامله خود را از دست می‌دهد.

اختیار فروش معمولاً باهدف مصون‌سازی از اقدام نزولی قیمت استفاده می‌شود.

این استراتژی به‌عنوان نوعی بیمه سرمایه‌گذاری و برای اطمینان از جلوگیری از ضرر و زیان دارایی از یک مقدار مشخص (یعنی قیمت اعمال شده در اختیار) استفاده می‌شود.

با نزدیک شدن به زمان انقضا، چون زمان کمتری برای تحقق سود حاصل از معامله وجود دارد، ارزش حق کاهش خواهد یافت.

در استفاده از اختیارها هیچ اجباری وجود ندارد. سرمایه‌گذاران این اختیار را دارند که بورس سهام را با قیمت بالاتر فعلی بازار بفروشند، نه اینکه لزوماً به قیمت اعمال شده در قرارداد اختیار مجبور به فروش باشند.

فاکتورهای مختلفی وجود دارد که باید در هنگام فروش اختیارهای خرید به‌خاطر بسپارید. درک اهمیت ارزش و سودآوری قرارداد اختیار در هنگام معامله از اهم موارد است، زیرا در غیر این صورت خطر سقوط سهام از حد سودآوری را وجود دارد.

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

برای انجام معامله اختیار همانند سایر معاملات، داشتن کد معاملاتی لازم است.

در بورس تهران ۱۰ شرکت مجاز به معامله اختیار معاملات هستند. در ایران عمده معاملات به‌صورت اختیار خرید انجام می‌شود و به دلیل شرایط بازار، موقعیت اختیار فروش برای سرمایه‌گذاران جذاب نیست.

معاملات اختیار به‌صورت غیرخودکار و از طریق کارگزاری انجام می‌شوند؛ بنابراین برای انجام معاملات اختیار، باید درخواستتان را به کارگزاری اعلام نمایید و از طریق کارگزاری برای اتاق پایاپای ارسال می‌شود.

اتاق پایاپای باتوجه‌به اعلام سایر مشتریان، نوع تسویه را تعیین کرده و به اطلاع مشتریان می‌رساند. تسویه در معاملات اختیار به سه طریق انجام می‌شود:

نکته مهم کارمزد در قرارداد اختیار معامله این است که در جهت کمک به توسعه بازار در سه ماه نخست قرارداد اختیار معاملات، کارمزد همه ارکان معامله به‌غیراز کارگزار، صفر است.

تخصیص در قراردادهای اختیار معامله

دارندگان موقعیت بازخرید بر اساس اعلام نوع تسویه خود به هنگام تخصیص به‌صورت زیر مرتب و اولویت بندی می‌شوند:

مثال نحوه خرید و فروش اختیار معامله:

برای درک بهتر مفهوم اختیار خریدوفروش به مثال ذکر شده دقت نمایید:

فرض کنید سهمی را بررسی کرده‌اید و به این نتیجه رسیده‌اید که در چند ماه آتی قیمت سهم به بیش از ۲ برابر ارزش فعلی (برای مثال در حاضر ۱۰۰۰ تومان) خواهد رسید.

از طرفی، فردی دیگر که سهم را دارد به این نتیجه رسیده است که بازار دچار اصلاح خواهد شد و ارزش سهمش به کمتر از قیمت خرید (مثلاً ۵۰۰ تومان) خواهد رسید.

در این زمان شما به‌عنوان خریدار، حق اختیار خرید در ازای مبلغ مشخصی که در قرارداد ذکر می‌شود را معامله می‌کنید و توافق می‌کنید که در تاریخ سررسید سهم را به قیمت توافق شده خریداری کنید یا خیر!

تابلو اختیار معامله

جهت خرید اختیار معاملات از سامانه معاملاتی اوراق بهدار (tsetmc.com) باید اقدام کنید.

برای ثبت درخواست خود باید از کارگزاری بورس اقدام کنید تا دسترسی شما را افزایش دهند.

در طی روز معاملاتی در تابلوی معاملات اختیار بورس نماد اختیار را در سایت بورس کالا https://www.ime.co.ir/Gharardad-Ekhtiar-Moamele.html جست‌وجو می‌کنید. سپس نماد معاملاتی را انتخاب کنید. بازه زمانی را نیز می‌توانید مشخص نمایید، اختیارهای معامله شده نمایش داده می‌شوند.

در تابلوی معاملات نماد اختیار معامله خرید با حرف "ض" و نماد اختیار معامله فروش نیز با حرف "ط" در ابتدای نام اصلی نماد نوشته می‌شود.

قیمت اعمال و تاریخ سررسید نیز در کنار حروف به عدد نوشته می‌شود.

برای مثال: " ضپاس 7026" نماد اختصاری اختیار معامله خرید وپارس (بانک پارسیان) می‌باشد.

در "اختیارخ وپارس -1600-1400/07/28 " اختیار خ بیانگر نوع قرارداد که اختیار خرید و"وپارس" نماد اصلی می‌باشد و تاریخ اعمال آبان 1400 است.

جمع‌بندی

اختیار معامله ابزاری است که در جهت کاهش ریسک سرمایه‌گذاری در اختیار سرمایه‌گذاران قرار گرفته است و به‌تنهایی ارزشمند نیست، بلکه ارزش خود را از ارز، سهام، کالا و. که معامله می‌شوند به دست می‌آورد.

دارندگان اختیار خرید تعهدی به انجام معامله ندارند بلکه خریدار می‌توانند در تاریخ سر رسید قرارداد تصمیم به ایفا یا عدم ایفای تعهد بگیرند.

دو نوع اختیار معامله وجود دارد: اختیار خرید و اختیار فروش. در ایران اختیار فروش رواج کمتری دارد و بیشتر اختیار خرید معامله می شود.

اختیار معامله سهام؛ شاه کلید جلب اعتماد معامله‌گران حقیقی

بازار بورس ایران در یکسال اخیر چندان وضعیت جالبی را ندارد. که این اوضاع تا حدودی از بی‌اعتمادی مردم نسبت به بازار بورس نشات می‌گیرد. در حال حاضر روی تعداد انگشت‌ شماری از سهم‌ها قرارداد اختیار معامله سهام ( بازار آپشن) از نوع خرید و اختیار فروش عرضه می‌شود که دلیل این کار کسب اعتماد معامله‌گران حقیقی بازار بورس است. در این مقاله درمورد ماشین حساب اختیار معامله و همچنین قیمت اعمال نیز صحبت می‌کنیم.

قراردادهای اختیار خرید و اختیار فروش یا در حالت کلی قراردادهای اختیار معامله که به بازار آپشن هم معروف هستند اولین بار در سال ۱۹۷۳ در «بورس اختیار معامله شیکاگو» ایجاد شد. بعدها این معاملات به بخش مهمی از معاملات بازارهای بورس و معاملات ابزارهای مشتقه تبدیل شدند.

اختیار معامله (بازار آپشن) سهام چیست؟

اوراق بهاداری است که به موجب آن فروشنده متعهد می‌شود در صورت درخواست خریدار تعداد مشخصی از دارایی موضوع قرارداد را به قیمت اعمال معامله کند. خرید اوراق می‌تواند در زمان یا زمان های معینی در آینده طبق مشخصات قرارداد، قرارداد را اعمال کند.

فروشنده اوراق اختیار معامله در قبال این تعهد مبلغ معینی به نام قیمت اعمال از خرید اوراق دریافت می‌کند. برای جلوگیری از امتناع فروشنده اوراق از انجام قرارداد فروشنده ضمن قرارداد متعهد می‌شود مبلغی را به‌عنوان وجه تضمین نزد کارگزار بورس یا اتاق پایاپای قرار دهد. و متناسب با تغییرات قیمت اوراق اختیار معامله آن را تعدیل کنند.

هر یک از خریدار و فروشنده می‌تواند در مقابل مبلغی معین اختیار یا تعهد خود را به شخص ثالثی واگذار کند که وی جایگزین آن‌ها خواهد بود. اوراق اختیار معامله می‌تواند به ‌صورت اختیار فروش یا خرید باشد.

بازار آپشن، قیمت اعمال و قرارداد خرید و فروش | کالج تی بورس

انواع قرارداد های اختیار معامله

به ‌طور کلی دو نوع قرارداد اختیار معامله یا بازار آپشن وجود دارد:

قرارداد اختیار خرید : این قرارداد به دارنده آن این حق را می‌دهد تا دارایی را در تاریخ معینی و با قیمت مشخص خریداری نماید.

قرارداد اختیار فروش : این قرارداد به دارنده آن حق فروش یک دارایی در تاریخ معین و با قیمت مشخص را می‌دهد.

نحوه ورود به یک قرارداد اختیار معامله سهام

نحوه ورود به قرارداد اختیار معامله یا بازار آپشن بستگی به پیش ‌بینی سرمایه‌گذار و هدف وی از اتخاذ موقعیت در بازار قرارداد اختیار معامله می‌باشد. اگر مشتری سهم پای قرارداد را در سبد دارایی خود داشته باشند، در این صورت با اتخاذ موقعیت خرید اختیار فروش می‌تواند سهم خود را در مقابل نوسانات قیمتی پوشش دهد. اگر مشتری افزایش قیمت سهام را پیش‌بینی کند، می‌تواند با خرید اختیار خرید و اعمال قیمت آن در سر رسید به کسب سود بپردازند.

همچنین با پیش‌بینی کاهش قیمت سهم پایه در آینده می‌تواند اقدام به فروش اختیار خرید نماید. و با پیش‌بینی افزایش قیمت سهم پایه می‌تواند نسبت‌ به فروش اختیار فروش اقدام کند.

اختیار خرید

برای ساده کردن مفهوم اختیار معامله سهام آن را بصورت یک مثال تعریف می کنیم:

اگر فردی بر اساس تحلیل خود از سهمی به عنوان مثال وخارزم به این نتیجه برسد که این سهم که الان در سطح قیمتی 4735 قرار دارد تا فروردین 1401 به سطح قیمتی 20000 می رسد. اما معامله‌گر با توجه به شرایط بازار تردید در انواع سبک اعمال اختیار معامله خرید این سهم دارد در اینجا راه‌حلی که وجود دارد این است که در گاهی از مواقع اطلاعیه‌ای تحت عنوان اطلاعیه عرضه اوراق اختیار خرید وخارزم منتشر می‌شود. که در آن توضیح داده شده زمان سررسید این اوراق 20 اسفند است و قیمت خرید تضمینی وخارزم در آن 15000 است .

در این زمان معامله‌گری این توانایی را دارد با پرداخت 100 تومان به ازای هر سهم به این قرارداد بپیوندد به این معنی که فرد می تواند در 20 اسفند:

– اگر سطح قیمتی سهم وخارزم بیشتر از قیمت خرید تضمینی یعنی 15000 بود اقدام به فعال کردن قرارداد کند در این حالت کارگزار موظف است که به اندازه انواع سبک اعمال اختیار معامله تعداد سهامی که معامله‌گر در زمان انتشار اطلاعیه عرضه اوراق اختیار وخارزم بابت آن 100 تومان پرداخت کرده است، سهم وخارزم با قیمت تضمینی 15000 خریداری کرده و در حساب معامله‌گر بنشاند. در این حالت معا‌مله‌گر از ما به تفاوت 15000 تا سطح قیمتی 20 اسفند را سود می کند و این توانایی را دارد که سهام خود را 20 اسفند فروخته یا اینکه تا زمانی که می‌خواهد در پرتفوی خود نگهداری کند.

البته این موضوع را نباید نادیده گرفت که 100 تومان پرداخت شده در ابتدا کار را هم باید به ‌علاوه قیمت خرید تضمینی کرد تا مشخص شود قیمت خرید هر سهم وخارزم در نهایت چه عددی شده است.

– اگر سطح قیمتی سهم وخارزم کمتر قیمت خرید تضمینی یعنی 15000 بود آن زمان معامله‌گر می‌تواند قرارداد را اجرا نکرده و تنها 100 تومان پرداخت شده در ابتدای کار را به عنوان ضرر در نظر گیرد.

اختیار فروش

برای ساده کردن مفهوم اختیار معامله سهام آن را بصورت یک مثال تعریف می‌کنیم:

اگر فردی بر اساس تحلیل خود از سهمی به عنوان مثال ارفع به این نتیجه برسد که این سهم که الان در سطح قیمتی 15500 قرار دارد تا فروردین 1401 به سطح قیمتی 35000 می رسد. اما معامله‌گر با توجه به شرایط بازار تردید در خرید این سهم دارد در اینجا راه ‌حلی که وجود دارد این است که در گاهی از مواقع اطلاعیه‌ای تحت عنوان اطلاعیه عرضه اوراق اختیار فروش ارفع منتشر می‌شود که در آن توضیح داده شده زمان سررسید این اوراق 20 اسفند است و قیمت خرید تضمینی ارفع در آن 40000 است.

در این زمان معامله‌گری این توانایی را دارد با پرداخت 100 تومان به ازای هر سهم به این قرارداد بپیوندد در این وضعیت هزینه این معامله به این‌صورت است که به ازای هر تعداد سهامی که معامله‌گر دارد 100 تومان اوراق تضمین خریداری کرده و از طرفی به ازای هر سهام خود مبلغ 15500 که قیمت روز سهم ارفع است را پرداخت می‌کند. در نتیجه معامله‌گر می‌تواند در 20 اسفند:

– اگر سطح قیمتی سهم ارفع کمتر از قیمت خرید تضمینی یعنی 40000 باشد معامله‌گر قرارداد را جرا می کند و کارگزار موظف است که تعداد سهام مشخص شده را به قیمت هر سهم 40000 خریداری کند. در حالت معامله‌گر از ما به تفاوت قیمت 15500 تا 40000 به سود می‌رسد.

– اگر سطح قیمتی سهم ارفع بیشتر از قیمت خرید تضمینی یعنی 40000 باشد معامله‌گر قرارداد را ار اجرا نکرده و صرفا 100 تومان پرداخت کرده را به عنوان مبلغ بیمه سهام خود به حساب می‌آورد.

بطور کلی معامله‌گر این توانایی را در زمان سررسید براساس تحلیل خود قرارداد را اجرا کند یا نکند.

ماشین حساب اختیار معامله سهام

شما می‌تواند با مراجعه به سایت ماشین ‌حساب اختیار معامله بطور دقیق سود و زیان خود را با توجه نوع قرارداد محاسبه کنید. برای ارجاع به صفحه ماشین حساب اختیار معامله، سایت بازار بورس اوراق بهادار تهران کلیک کنید.

ابزار مشتقه

ابزار مشتقه به قرارداد یا اوراقی گفته می‌شود که ارزش آن وابسته به ارزش اوراق بهادار، کالا، شمش یا ارز اصلی است و هیچ گونه ارزش مستقلی ندارد. پیمان آتی و اختیار معامله دوگونه از این ابزارها هستند که به طور معمول در بورس‌های معتبر جهان داد و ستد می‌شوند.

ابزار مشتقه به منظور ابزاری برای کاهش ریسک مورد استفاده قرار می‌گیرد و شامل مواردی انواع سبک اعمال اختیار معامله نظیر موارد زیر می‌شود:

– قرارداد های اختیار معامله

– ابزار مشتقه قرارداد سلف

– ابزار مشتقه قرارداد فوروارد

قیمت اعمال و ماشین حساب اختیار معامله سهام​ | کالج تی بورس

انواع قرارداد های اختیار معامله سهام (بازار آپشن)

اختیار معامله اروپایی: اختیار معامله ‌هایی هستند کــه اعمال آن‌ها فقط در زمان سررسید مقرر شده، صورت می‌پذیرد و خریدار اختیار معامله‌ هیچ‌گاه قبل از زمان سررسید قید شده در اختیار معامله‌ مجاز به استفاده از اختیار معامله‌ خود نیست. قرارداد های اختیار معامله‌ در شرکت بورس کالای ایران با سبک اروپایی اعمال می‌شود.

اختیار معامله آمریکایی: تفاوتی که ایــن نوع اختیار معامله‌ها بــا نوع اروپایی دارند، در زمان مجاز برای اعمال این اختیار معامله‌ها است. اختیار معامله‌های آمریکایی برخلاف نوع اروپایی در هر تاریخی قبل از زمان سررسید قابل ‌اعمال هستند.

اختیار معامله برمودان: در این قرارداد اختیار معامله، خریدار می‌تواند در چند تاریخ معین‌شده، درخواست اعمال قرارداد بدهد و فروشنده هم باید تنها در این روزها به تعهد خرید یا فروش خود عمل کند.

دوره آموزشی معاملات آپشن

اختیار معامله یا آپشن قراردادی است که در آن خریدار اختیار دارد در تاریخ مشخصی در آینده تعداد مشخصی سهام را در قیمتی که امروز معلوم می‌شود به طرف دوم بفروشد یا از او بخرد. این معاملات به دلیل دارا بودن اهرم و امکان کنترل ریسک جذابیت های زیادی دارند.

مدرس دوره: استاد سلمان یزدانی

دانشجوی دکترای ریاضی مالی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر

تحلیلگر و معامله گر ابزارهای مشتقه

مدرس استراتژی معاملاتی در بازارهای دوطرفه

معامله گری در بورس از سال ۱۳۸۳

مدرس دانشگاه از سال ۱۳۸۷

معامله گر بازار آتی از سال ۱۳۹۵

مدرس دوره: استاد سلمان یزدانی

دانشجوی دکترای ریاضی مالی دانشگاه صنعتی خواجه نصیر

تحلیلگر و معامله گر ابزارهای مشتقه

مدرس استراتژی معاملاتی در بازارهای دوطرفه

معامله گری در بورس از سال ۱۳۸۳

مدرس دانشگاه از سال ۱۳۸۷

معامله گر بازار آتی از سال ۱۳۹۵

مدرس دوره: استاد سلمان یزدانی

۱) مدیران و کارشناسان سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات فعال در حوزه سرمایه‌گذاری

۲) مدیران و کارشناسان بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری

۳) کارشناسان شرکت‌های فعال در بازار سرمایه

۴) دانشجویان رشته‌های مدیریت مالی و اقتصاد

۵) معامله‌گران بازارهای مالی

و تمامی علاقه‌مندان به حوزه سرمایه‌گذاری در ابزار مشتقه

بعد از گذراندن این دوره چه مواردی را فرا گرفته ایم؟

پس از اتمام این دوره آموزشی ضمن آشنایی با انواع قراردادهای آپشن و نحوه محاسبه بازده و ریسک معاملات، قادر به انجام معامله و انتخاب موقعیت معاملاتی مناسب بر اساس پیش بینی خود در بازار آپشن سهام خواهیم بود. همچنین می توانیم استراتژی معاملاتی خود را انتخاب و ریسک خود را محدود نماییم. بازار آتی و قراردادهای اختیار معامله با وجود پیچیدگی و وجود ریسک بالا در برخی موقعیت‌های معاملاتی، جذابیت زیادی برای سرمایه‌گذاران بورس دارد. دوره آموزشی معاملات آپشن سهام شما را قدم به قدم با این بازار و انجام معاملات در آن آشنا خواهد کرد.

نحوه خرید و فروش اختیار معامله ؛ آموزش اختیار معامله

افراد حقیقی و حقوقی با رعایت قوانین موجود در بازار سرمایه می توانند به معاملات اختیار ورود نمایند. برای این منظور آنها پس از مراجعه به شرکت های کارگزاری که دارای مجوز لازم برای قراردادهای اختیار معامله در بورس کالای ایران هستند مراجعه و درخواست کد می کنند. برای کسب اطلاعات درباره نحوه خرید و فروش اختیار معامله ، با ما همراه باشید.

آموزش اختیار معامله

اگر قبلا کد معاملاتی قراردادهای آتی را از شرکت های کارگزاری دریافت کرده اید می توانید با استفاده از همان کد به معاملات اختیار بپردازید. نکته قابل توجه برای سرمایه گذاران در ارتباط با معاملات اختیار این است که هر سرمایه گذار تنها مجاز است که معامله خود را توسط یک کارگزاری انجام دهد و اگر تمایل به تغییر داشته باشد می تواند فرم درخواست انتقال کد معاملاتی خود را به کارگزار ارائه کند.

نحوه اعمال اختیار معاملات

همان طور که در مقاله « ابزار اختیار معامله » نیز اشاره شد سبک اعمال در معاملات اختیار به دو صورت آمریکایی و اروپایی انجام می شود. سبک اعمال اروپایی در بازار بورس ایران بسیار متداول تر است و فقط در سررسید اعمال می شوند.

حجم قرارداد‌های اختیار معاملات

سرمایه گذار قرارداد اختیار معامله باید بداند که هر قرارداد اختیار معامله استاندارد نماینده 10 هزار اختیار معامله است. هرگاه وی یک اختیار معامله خریداری کند در واقع این قرارداد نمایانگر خرید یا فروش 10 هزار سهم است. در افزایش سرمایه شرکت یا سود سهمی تقسیم شده توسط آن ها استثنائی رخ می دهد و تعداد سهم هایی که انواع سبک اعمال اختیار معامله توسط قرارداد استاندارد مشخص شده، تعدیل می شوند.

نحوه خرید و فروش اختیار معامله

پس از آنکه موفق شدید کد معاملاتی خود را دریافت کنید، برای انجام معاملات اختیار باید درخواست خود را به کارگزار اعلام کنید و کارگزار این درخواست را به اتاق پایاپای منتقل کند زیرا معاملات اختیار به صورت غیر خودکار انجام می شوند.

تسویه در معاملات اختیار به سه شکل نقدی، نقدی-فیزیکی و صرف فیزیکی انجام می شود. گام مهمی که توسط بورس تهران برای معاملات اختیار و کمک به توسعه بازار این قراردادها برداشته شد این بود که کارمزد همه ارکان معامله به جز کارگزار در سه ماهه نخست معاملات صفر باشد.

نحوه خرید و فروش اختیار معامله چگونه است؟

فراموش نکنید که تعداد شرکتهای مجاز به معامله اختیار معامله در بورس تهران فقط 10 شرکت هستند که عمدتا سهام آن ها در قراردادهای اختیار خرید معامله می شوند و اتخاذ موقعیت های فروش برای سرمایه گذاران آن ها به دلیل شرایط حاکم بسیار جذاب نیست.

ورود شما به یک قرارداد اختیار معامله بستگی به پیش بینی و هدف شما از گرفتن موقعیت در بازار قرارداد اختیار معامله دارد. اگر شما سهم پایه قرارداد را در سبد دارایی خود داشته باشید با اتخاذ موقعیت خرید اختیار فروش، می توانید سهم خود را برابر نوسانات آینده پوشش دهید در غیر این صورت با کاهش قیمت با اتخاذ موقعیت خرید اختیار خرید به کسب سود بپردازید.

نحوه خروج از بازار اختیار معامله

خب در بازار معاملاتی به عنوان سرمایه گذار همیشه قصد ورود به معاملات را نخواهید داشت و بعضا همانند سایر قراردادها، اختیار معامله نیز شرایط خروج از بازار را به سرمایه گذار می دهد. دارنده انواع سبک اعمال اختیار معامله اختیار با فروش قرارداد و فروشنده قرارداد با خرید همان قرارداد می توانند از بازار خارج شوند و در سررسید موقعیت باز مشتری بسته شود.

به همین منظور شما باید درخواست خود را به کارگزار اعلام کنید تا کارگزار بتواند درخواست شما را به شرکت سپرده گذاری مرکزی جهت تسویه و پایاپای اعلام کند.

نوع تسویه در قرارداد اختیار معامله

همان طورکه اشاره شد نوع تسویه نقدی، فیزیکی و صرف فیزیکی است. اگر سرمایه گذار در موقعیت بازخرید نوع تسویه خود را صرفا فیزیکی و یا صرفا نقدی اعلام کرده باشد، ابتدا تسویه نقدی و بعد فیزیکی انجام خواهد شد. در موقعیت باز فروش سرمایه گذاران درخواست تسویه خود را به صورت اول نقدی و بعد فیزیکی به کارگزار اعلام میکنند در غیر اینصورت تسویه آن ها فقط به صورت فیزیکی انجام میشود.

پس از آنکه سرمایه‌گذاران نوع تسویه خودرا به کارگزار اعلام کردند و کارگزار درخواست آنهارا به اتاق پایاپای منتقل کرد،مرحله تخصیص شروع می شود

مرحله تخصیص در قراردادهای اختیار

مرحله تخصیص باتوجه به موقعیت های بازخرید وبازفروش به صورت زیر توسط اتاق پایاپای تقسیم بندی شده است.

در موقعیت بازخرید:

2- اول نقدی بعد فیزیکی

در موقعیت باز فروش:

1- اول نقدی بعد فیزیکی

پس از آنکه نوع تخصیص مشخص شد، طرفین معامله متناسب با نوع تسویه در سه حالت مختلف در مقابل یکدیگر قرار خواهند گرفت که:

حالت اول:

موقعیت های بازخرید با نوع تسویه نقدی در مقابل موقعیت بازفروش اول نقدی بعد فیزیکی قرارخواهندگرفت درغیر اینصورت تسویه ای انجام نمی شود.

حالت دوم:

موقعیت های بازخرید با نوع تسویه اول نقدی بعد فیزیکی در مقابل دارندگان موقعیت باز فروش باقیمانده از حالت اول که نوع تسویه آنها بصورت اول نقدی بعد فیزیکی است و نیز سایر فروشندگان که نوع تسویه آنها به صورت صرفا فیزیکی است، تسویه می شوند.

حالت سوم:

موقعیت باز خرید که نوع تسویه آن به صورت صرفا فیزیکی است با دارنده موقعیت بازفروش باقیمانده از بخش اول و دوم ، تسویه می شود.

روش های تخصیص در قرارداد اختیار معامله

برای تخصیص قرارداد اختیار معامله 4 روش وجود دارد که به صورت خلاصه در وبسایت گروه مشاوران خبره کسب و کار ایرانیان به آن ها پرداخته شده است.

1- روش تسهیم به نسبت: این روش به نسبت تعداد موقعیت باز فروش ، بین دارندگان آن تسهیم می شود.

2- روش تصادفی: روشی که بصورت تصادفی به دارندگان موقعیت بازفروش تخصیص داده می شود.

3- روش ردگیری موقعیت: روشی است که در آن سابقه معاملاتی قرارداد اختیار معامله اعمال شده رصد شده و قرارداد اعمال شده به ناشر آن قرارداد تخصیص می یابد.

4- روش زمانی: در این روش براساس اولویت زمانی به دارندگان موقعیت باز فروش تخصیص می یابد.