فارغالتحصیلان کدام رشتهها پولدارتر میشوند؟
خبرگزاری رسمی ایرنا در گزارشی از آخرین وضعیت نیروی کار در ایران از افزایش تعداد "بیکاران با تحصیلات عالی" خبر داده است. در این گزارش به نقل از دادههای حاصل از آخرین سرشماری در ایران آمده است که معادل ۳۱.۳ درصد بیکاران تحصیلات دانشگاهی دارند.
رشته دانشگاهی هر فرد چه براساس علاقه شخصی یا سابقه خانوادگی انتخاب شده باشد و چه بر مبنای دوراندیشی و داشتن نیمنگاهی به آینده درآمدی و جایگاه اجتماعی یک رشته، در زمان ورود به بازار کار و در رقابت افراد برای به دست آوردن فرصتهای شغلی بهتر تاثیری سرنوشتساز دارد.
معمولا استفاده از تجربه اطرافیان و بررسیهای میدانی، مهمترین عامل تصمیمگیری برای ادامه تحصیل افراد در یک رشته تحصیلی در دانشگاههای ایران است و دادهها و اطلاعات مدونی درباره بازار کار و آینده شغلی دانشجویان هر رشته تحصیلی دانشگاهی وجود ندارد.
اما در اغلب کشورهای توسعهیافته شرکتها و موسسههایی خاص به طور مشخص در زمینه اشتغال فارغالتحصیلان دانشگاهها و آینده دانشجویان در بازار کار فعالیت میکنند و مراجعه به دادههای آنها میتواند چشمانداز روشنی از آینده هر رشته تحصیلی پیش رو بگذارد.
چشمانداز پرپول نفتیها در آمریکا
نتیجه یکی از آخرین بررسیهای "انجمن ملی دانشگاهها و کارفرمایان" در آمریکا نشان میدهد که فارغالتحصیلان رشتههای مهندسی، توانستهاند به مشاغل پردرآمدتری نسبت به دیگر فارغالتحصیلان دانشگاهی دست یابند.
این انجمن که از نهادهای فعال در زمینه بررسی اشتغال فارغالتحصیلان دانشگاهها در آمریکاست، ماه میلادی گذشته نتیجه یکی از آخرین مطالعاتش را منتشر کرد.
برای تهیه این گزارش، از نزدیک به ۴۰۰ هزار نفر از فارغالتحصیلان رشتههای تجارت و بازرگانی، ارتباطات، علوم کامپیوتری، آموزش و پرورش و آموزش عالی، مهندسی و علوم پزشکی درباره میزان درآمدشان سوال شده بود و در تهیه آن، وضعیت افرادی مد نظر بوده که بلافاصله بعد از فارغالتحصیلی در یکی از بخشهای دولتی یا خصوصی مشغول به کار شدهاند.
پادکست چشمانداز بامدادی رادیو بیبیسی – دوشنبه ۱۹ اردیبهشت ۱۴۰۱
نتایج این بررسی نشان داد که فارغالتحصیلان شاغل در شاخههای مهندسی در آمریکا توانستهاند به مشاغلی با میانگین درآمد سالانه ۶۲ هزار و ۵۳۵ دلار دست پیدا کنند. این سطح درآمدی، رشتههای مهندسی را به پردرآمدترین گروه شغلی در این مطالعه تبدیل میکند.
بین فارغالتحصیلان رشتههای مهندسی نیز تحصیلکردههای مهندسی نفت و پتروشیمی توانستهاند مشاغلی با بیشترین درآمد سالانه را به دست آورند. سطح درآمد سالانه این گروه به طور میانگین حدود ۹۳ هزار و ۵۰۰ دلار بوده است.
دومین گروه پردرآمد در این مطالعه فارغالتحصیلان شاغل در حوزه علوم کامپیوتری بودند و میانگین درآمد سالانه آنها ۵۹ هزار و ۹۷۷ دلار گزارش شده است.
براساس این گزارش، فارغالتحصیلان حوزه آموزش و پرورش و آموزش عالی با آن که سطح درآمدی بالایی در مقایسه با دیگر گروههای مورد مطالعه نداشتند، ولی توانستهاند بیش از بقیه فارغالتحصیلان در بخش خصوصی یا دولتی استخدام شوند.
در عین حال، آخرین گزارش اداره کار آمریکا نشان داده است که ۱۳.۵ درصد افرادی که در سال ۲۰۱۱ میلادی از دانشگاه فارغالتحصیل شدهاند، بیکار ماندهاند، هرچند این رقم در سال ۲۰۰۹ میلادی ۱۷.۶ درصد برآورد شده بود و رقم اخیر نشانگر بهبود وضعیت اشتغال فارغالتحصیلان دانشگاهی در آمریکاست.
سرمایهگذاران پولساز بریتانیا
تازه ترین گزارش اداره آمار بریتانیا که در سال ۲۰۱۲ میلادی منتشر شده است، نشان میدهد که نرخ بیکاری تازه فارغالتحصیلان در بریتانیا در چهار ماه پایانی سال ۲۰۱۱ میلادی ۱۸.۹ درصد بوده است و از رشتههای پولساز بازار کار ایران هر پنج نفر فارغالتحصیل دانشگاهی در این کشور، یک نفر بیکار مانده و در جستجوی شغل بوده است.
در این گزارش اضافه شده است که نرخ بیکاری بین فارغالتحصیلان دانشگاهی که دو سال از پایان تحصیلاتشان میگذرد، به مراتب بیشتر از فارغالتحصیلان سالهای قبلتر بوده است.
اما در بریتانیا هم چندین نهاد و موسسه، آمار فارغالتحصیلان دانشگاهی و میزان اشتغال آنها را زیرنظر دارند و بررسی میکنند. از جمله موسسه پژوهشی "های فلایرز" سالانه گزارشی از فرصتهای شغلی موجود برای فارغالتحصیلان دانشگاهها و سطح درآمد احتمالی آنها در زمان آغاز به کار ارائه میکند.
دادههای این موسسه در گزارش سال ۲۰۱۳ میلادی نشان میدهد که کارفرمایان در بریتانیا به طور میانگین به دنبال پرداخت ۲۹ هزار پوند در سال به فارغالتحصیلان تازهاستخدام خود بودهاند.
این نرخ از سال ۲۰۱۰ میلادی تاکنون ثابت بوده است.
براساس این گزارش، بانکهای سرمایهگذار و شرکتهای حقوقی بیشترین سطح درآمد را برای استخدام فارغالتحصیلان دانشگاهها در نظر گرفتهاند. از جمله میانگین درآمد سالانه پیشنهادی بانکهای سرمایهگذار برای استخدام فارغالتحصیلان جویای کار حدود ۴۵ هزار پوند بوده است.
براساس این دادهها، شرکتهای حقوقی هم برای استخدام هر یک از تازهفارغالتحصیلان دانشگاهی ۳۸ هزار پوند در سال در نظر گرفتهاند.
یکی از نمایشگاههای سالانه برای معرفی فرصتهای شغلی به دانشجویان در آتن، پایتخت یونان
راه دشوار استخدام
چشماندازی که با این دادهها برای دانشجویان در کشورهای توسعهیافتهای همچون آمریکا و بریتانیا شکل میگیرد، وسوسهانگیز است و حتی میتوان این برداشت را داشت که هزینهها و دردسرهای تحصیل در دانشگاهی در یک کشور پیشرفته به مزایای بعدی و آینده شغلیاش میارزد.
اما شرایط آنقدر که به نظر میرسد، آسان نیست.
ماندانا ف، تحصیلات کارشناسی ارشد خود را در یک دانشگاه معتبر در لندن به پایان رسانده است و از سه سال پیش در یکی از بانکهای سرمایهگذار در این شهر مشغول به کار است. شغل او در صدر فهرست مشاغل پردرآمد برای فارغالتحصیلان دانشگاهی در لندن است.
او میگوید که برای به دست آوردن این شغل روند دشواری را پشت سر گذاشته است: "اگر فارغالتحصیل دانشگاهی غیر از ۵ دانشگاه برتر رشته خودتان باشید، احتمال موفقیتتان شاید به اندازه یکدهم فارغالتحصیلان این دانشگاهها باشد."
"معمولا (در بریتانیا) دانشجویان و کارفرماهای احتمالی، سالانه در چیزی شبیه نمایشگاه با هم تعامل میکنند. این نمایشگاهها فرصتی برای شرکتهاست تا فعالیتهایشان را تبلیغ و فهرست مشاغل و فرصتهای شغلی خود را ارائه کنند. دانشجویان هم میتوانند در این نمایشگاهها از شرایط شغلی، فرصتهای موجود و امکانات هر شرکت مطلع شوند و بعد فرم مخصوص را به صورت آنلاین پر کنند."
به گفته او دانشجویان مقطع کارشناسی در بریتانیا از اوایل سال آخر تحصیلی و دانشجویان مقطع کارشناسی ارشد از همان ابتدای آغاز به تحصیل، باید به فکر پیدا کردن فرصت شغلی مناسب و پر کردن فرمهای مخصوص باشند، ضمن آن که باید در شغل مورد نظرشان تجربه کاری هم داشته باشند، مثلا متقاضیان اشتغال به کار در یک موسسه سرمایهگذار باید دستکم چند هفتهای برای یک بانک کار کرده باشند.
از ماندانا درباره روندی پرسیدم که برای پیدا کردن شغل امروزش در لندن طی کرده است: "فرم مخصوص را که پر میکنید، کمی بعد چند امتحان از جمله امتحانهای ریاضی، انگلیسی و منطق به صورت آنلاین برگزار میشود و اگر از عهده آنها برآیید، از یک شرکت تماس میگیرند و نزدیک به یک ساعت مصاحبه تلفنی میشوید. این شرکتها مشخصا برای انجام چنین مصاحبههایی تشکیل شدهاند و در همین حوزه فعالیت میکنند. سوالهایشان هم درباره محیط کار، مثلا شیوه تعامل با کارفرما و همکار و ارباب رجوع است."
"اگر از این امتحان هم سربلند بیرون بیایید، تازه خود شرکتی که به دنبال استخدام در آن هستید، وارد میدان میشود و روندی شروع میشود که تقریبا یک روز کامل طول میکشد. در این روز تمام کارها و امتحانهایی که تاکنون دادهاید، دوباره تکرار میشود. آزمون ریاضی و انگلیسی، مصاحبههای تکبهتک با مدیران ارشد، بررسی عملکرد شما در یک کار گروهی و نحوه ارائه و عرضه مطالب، توان مذاکره و تعامل با همکاران و . همه را باید دوباره تکرار کنید و اگر خیلی خوششانس باشید و بتوانید سه تا چهار هفته بعد، از موفق بودن عملکردتان باخبر شوید، تازه به مرحله مصاحبه با مقامات ارشد شرکت یا موسسهای میرسید که میخواهید در آنجا استخدام شوید."
مدیران ارشد بانک سرمایهگذاری که ماندانا هماکنون در آنجا مشغول به کار است، تا قبل از آن که خبر استخدامش را بدهند، دو بار با او مصاحبه کردهاند. او میگوید که نزدیک به ۶ هفته بعد از این مصاحبهها بود که بالاخره به او خبر دادند در تمام آزمونها موفق بوده و استخدام شده است.
البته او که تحصیلات کارشناسی خود را در آمریکا به پایان رسانده است، میگوید که به نظرش روند استخدام فارغالتحصیلان دانشگاهها در آمریکا آسانتر است: "کلا فرصتها در آمریکا بیشتر است؛ وقتی در دانشگاه معتبری در آمریکا مشغول به تحصیل میشوید، رزومه کاری شما در سایت دانشگاه قرار میگیرد و بعد شرکتهایی که به دنبال استخدام فارغالتحصیلان هستند، در خود دانشگاه با گروهی که شرایط لازم را دارند، مصاحبه میکنند و در مرحله بعد، در خود دفتر شرکت، مصاحبه دیگری انجام میشود و نتیجه نهایی از دل همین مصاحبهها درمیآید."
او در عین حال اضافه میکند که پیدا کردن فرصتهای شغلی در بخشهای مالی و اقتصادی در لندن به مراتب سختتر از حوزههای دیگر است: "چون افراد از کل اروپا به لندن میآیند که در بخش فاینانس لندن کار کنند و رقابت به مراتب بیشتر است."
البته او یادآور میشود که وقتی در آمریکا مشغول به تحصیل بود، هنوز بحران اقتصادی به اندازه سالهای اخیر شدت نگرفته بود و "شاید سخت بودن شرایط اقتصادی، در نحوه و روند استخدام دانشجویان در شرکتها هم تاثیر داشته باشد."
کدام رشتههای دانشگاهی بازار کار و آینده شغلی خوبی دارند؟
به گزارش ۸دی،چهار سال درس خواندن به امید یافتن شغل پشت میز نشینی و نظارت کردن بر امور آرزوی نوستالژیکی است که جوانان دهه ۷۰ و ۸۰ آخرین نسل از آن بودند؛ حالا روز به روز اوضاع اشتغال بغرنجتر میشود و ادارت دولتی چنان سدی محکم پیرامونشان تعبیه کرده اند که شایدآزمونهای استخدامی اندک جویندگان کاری را از غربالهای پیچیده وارد این ادارات کند.
با این اوصاف تفکر امید داشتن به کار دولتی که تفکری نخ نماست و داشتن کار مرتبط با حرفه هم برای عموم جوانان فقط با کارآفرینی محقق میشود؛ بازار پر پیچ و خم اشتغال امروزی جوانان هدفدار دهه نودی را در انتخاب رشته از مدرسه گرفته تا دانشگاه با چالشهای بسیاری مواجه کرده است و معیارهای انتخاب رشته حالا نه فقط علاقه بلکه اقتضائات خانواده و جامعه هستند تا فرد بعد از دانش آموختگی کاسه چه کنم چه کنم اشتغال نداشته باشد.
کارآفرینی مد این روزهای بازار کار
اوضاع نابسامان اشتغال به تدریج جامعه را به سمت کارآفرینی سوق میدهد و حتی در برنامه رشتههای پولساز بازار کار ایران ششم توسعه هم برای آموزشهای مهارتی سهمی ویژه در نظرگرفته شده است تا آموزشهای مهارتی از دوره مدرسه گرفته تا دانشگاه رونق پیدا کند.
در این میان انتخاب رشته واقعبینانه دانشآموزان و دانشجویان برای حرکت به سوی اشتغالی نسبتا مطمئن ضرورت دارد؛ گاه افراد سراغ رشتههایی میروند که علی رغم اسم پرزرق و برق آیندهای روشن برای آن و در شرایط کنونی نمیتوان متصور شد؛ شاید این رشته در محتوا غنی باشد، اما باید حال و روز جامعه و اقتضائات را در نظر گرفت و صرفا دل به دل علائق برای تحصیل و بعد از آن کار نداد.
حالا اوضاع به گونهای است که یا باید قید علائق را زد یا باید آنقدر پرس و جو کرد تا رشتهای با آینده نسبتا قابل قبول از نظر اشتغال و مسائل اقتصادی برگزید که بازار آن اشباع نشده باشد همچنین به توان خود و دستیابی به ان رشته هم توجه داشت تا اوضاع بسیاری ازداوطلبان کنکور تجربی برای دیگران رقم نخورد، داوطلبانی که برخی با حباب طبیب شدن چندین سال پشت درهای دانشگاه ها حسرت میکشند در حالی توفیق آنها در رشته های دیگری رقم میخورده است.
رشته های پولساز در ایران و جهان کداماند؟
رشتههای پزشکی و پیراپزشکی نسبت به سایر رشتهها در شرایط بهتری از نظر اشتغال قرار دارند رشتههایی که البته به دلیل تورم داوطلب پذیرش در آن به شدت دشوار است، رشتههایی مانند مدیریت اجرایی و حسابداری هم رونق خوبی دارند، اما در کنار این موارد امروزه رشتههای دانشگاهی که پیش از این بازار اشتغال خوبی داشتند؛ حالا به دلیل اشباع شدن بازار اشتغال دیگر رونق اولیه را ندارند که میتوان به رشته هایی مانند اغلب رشتههای مهندسی، روانشناسی و حقوق اشاره کرد.
امروزه کسب و کار در دنیا تفاوتهای بسیاری با سالهای گذشته داشته است و برخی حِرّفهای جدیدی ایجاد شدند که تا پیش از این وجود نداشتند و امروزه جزء رشتههای پولساز دنیا قرار گرفتند.
مدیریت سیستمهای ارتباطی، مدیریت کسب وکار، کاریابی، خرید و فروش، فعالیت در حوزه موسسات مالی، حسابداری، مدیریت منابع انسانی، فعالیت در حوزه ارتباطات، مهندسی، فیزیک، علوم کامپیوتر، ریاضیات، آمار، مهندسی سیستماتیک، فناوری اطلاعات، زیست، پرستاری و معلمی به ترتیب بیشترین به کمترین درآمد را دارا هستند.
مهجوریت رشته های مهارتی
رشتههای مهارتی علی رغم تاکید بسیار مبنی بر فعالیت در چنین حوزهای همچنان مغفول واقع شدند و در کشور کمتر به آن توجه میشود و این موضوع در حالی است که با فعالیت در رشتههای مهارتی میتوان با حداقل تحصیلات دانشگاهی هم وارد بازار کار شد و به صورت کارآفرینی کسب و کار کوچک در ابتدای راه برپاکرد.
در حوزه کارآفرینی و آموزشهای مهارتی رشتههای پولساز بازار کار ایران طی چند سال اخیر اقدامات قابل توجهی انجام گرفته، اما همچنان این موضوع به فراگیری کامل نرسیده است و البته در این میان کارآفرینان جوانان و با انگیزهای وجود دارند که از همین طریق موفقیتهای بسیاری کسب کردند و صرفا شیفته زرق و برق یک مدرک دانشگاهی نشدند.
کسب و کار های پولساز در جهان
بدون شک یکی از مهمترین معیارها در انتخاب شغل، درآمد آن است. شغل های پردرآمد جهان کارهایی هستند که با حوزههای سلامت، مهندسی، برنامهنویسی و کامپیوتر، حقوق و قضا و امور مالی مرتبط میباشند. وقتی که در حال برنامهریزی برای آیندهی شغلی خود هستید، باید علاوه بر درآمد، به بازار کار آن شغل نیز توجه داشته باشید. گاهی اوقات، یک شغل درآمد بسیار خوب ولی بازار کار بسیار ضعیفی دارد و شانس اشتغال درآن بسیار پایین است.
شغل های پردرآمد دنیا
پردرآمدترین شغل های دنیا در سال 2021 به ترتیب عبارتند از:
- پزشکی
- داروسازی
- توسعه دهنده نرم افزار
- صنعت گردشگری
- خلبان
- مشاوران شرکت ها
- حوزه رباتیک
- مدیران فناوری اطلاعات
- متخصص اسکرام
- مهندس نفت
- مدیر تحلیل و برنامه ریزی مالی
- مدیران کارخانه
- مدیر فروش
- معمار سیستم
- پرستاری
- مهندسی نرم افزار
- فریلنسر
- ری اکت
اگر قصد انتخاب یک شغل پردرآمد در کشور های خارجی را دارید و میخواهید از طریق مهاجرت به درآمد بالایی برسید پیشنهاد میکنیم حتما مقاله بهترین رشته های تحصیلی برای مهاجرت را مطالعه کنید.
ری اکت React.Js
جاوا اسکریپت (Java Script) یکی از محبوب ترین زبان های برنامه نویسی است. React یک فریم ورک جاوا اسکریپتی متن باز، رایگان و انعطافپذیر است که به منظور طراحی رابط کاربری مورد استفاده قرار می گیرد. فریم ورک یا چارچوب، مجموعه ای از کتابخانه ها و قواعد برنامه نویسی است که به برنامه نویسان کمک می کند نرم افزارهایی استاندارد، با حجم کد کمتر و امنیت بیشتر توسعه دهند. ری اکت (React.js) یک کتابخانهی جاوا اسکریپت برای ایجاد رابط کاربری است و عمدتا توسط توسعه دهندگان نرم افزار نهایی مورد استفاده قرار می گیرد.
ری اکت به توسعه دهندگان، قالب ها و منابعی را ارائه می کند که کدهای از پیش نوشته شده دارند و حاوی عملیات، فعالیت ها، دسته ها و ساختارهای داده است و توسعه دهندگان مجبور نیستند برای ایجاد رابط کاربری، از طراحی شروع کنند. تعداد زیادی از کسب و کارها، مانند Airbnb، American Express و Yahoo به ری اکت متکی هستند؛ پس این حوزه برای ورود بسیار گسترده است. برای کسب موفقیت به عنوان فریلنسر React، باید درحوزه ی توسعه ی نرم افزار، جاوا اسکریپت، HTML5 و CSS تخصص داشته باشید.
مهندسی نرم افزار
یکی از بهترین شغل های جهان از نظر درآمدزایی است. مهندسی نرم افزار و البته مدیریت برنامه های نرم افزاری جزو فرآیندهای مهندسی محصولات نرم افزار است. مهندس نرمافزار، در واقع یک برنامهنویس کامپیوتر است. بطور معمول مهندسی نرمافزار سطوح مختلفی از مبتدی تا ارشد دارد. کار اصلی مهندس نرم افزار کدنویسی هست. کدنویسی شاید بشه گفت در اصل فضایی شبیه به ریاضیات دارد.
کدنویسی در عمل نوشتن یه سری کد هست ولی در ذهن مهندس نرم افزار یک سلسله نمودارها و روابط و تحلیل ها هست که در نهایت منجر به تولید یک نرم افزار می شود. عموما کسانی که به ریاضیات علاقمند هستن بیشتر میتوانند در زمینه کد نویسی موفق باشند.
نکته ای که در اینجا وجود دارد این است که زبان های برنامه نویسی هر چه پیشرفته تر میشوند میشود گفت عملیات بزرگ تر و پیچیده تری رو ساده تر انجام می دهند. یعنی درسته برنامه نویسی بر مبنا و منطق ریاضیات هست ولی واقعا نمیشود گفت هر کسی ریاضیاتش قوی است برنامه نویس بهتری هم هست. جالب است بدانید بیل گیتس ، مالک شرکت مایکروسافت هم برنامه نویس بوده و بعد از تلاس ها و برنامه های بسیار توانسته به یکی از ثروتمندترین افراد جهان تبدیل شود. پیشنهاد می کنم اگر در رابطه با او زیاد نمی دانید، مقاله راز موفقیت بیل گیتس را هم مطالعه کنید.
هوش مصنوعی
متخصص هوش مصنوعی و الگوریتم های عصبی در پروژه های کوچک تا بزرگ نقش دارد. این شغل در ایران کمی مبهم بوده و امید است که در سال های آینده به این فناوری نوین توجه ویژه ای شود. این شغل در حال پیشرفت در ایران است و شما میتوانید با یادگیری این مهارت در آینده به یکی از ثرونتمند ترین ها تبدیل شوید. عرصه برای رشد این شغل در ایران و کشور های خارجی به خصوص آلمان بسیار گسترده است و میتوان با تقویت مهارت های خود در این حوزه پیشرفت زیادی داشت.رشتههای پولساز بازار کار ایران
اگر قصد مهاجرت به کشور آلمان را دارید و نمیدانید چه مشاغلی در این کشور پر تقاضا است و میتوانید با درآمد بالا در این مشاغل فعالیت کنید حتما مقاله مشاغل مورد نیاز آلمان را مطالعه کنید.
مدیر تحلیل و برنامه ریزی مالی
با درآمد بیش از 100 هزار دلار در سال یکی از پردرآمدترین مشاغل جهان است. افرادی که در رشتههای پولساز بازار کار ایران این موقعیت شغلی قرار دارند، تصمیم گیری های استراتژیک را در نظر می گیرند، روند اقتصادی و تجاری را بررسی میکنند، عملکرد شرکت را ارزیابی کرده و تلاش می کنند موانع و مشکلات بالقوه را پیش بینی کنند.
وظیفه این مدیران مقایسه نتایج مالی واقعی با نتایج برنامهریزی یا پیشبینی شده، پیشنهاد حرکتهایی که در آینده باید انجام شود، و تحلیل جریان سوددهی تمام برنامهها و پروژههای جدیدی است که توسط شرکت در حال انجام است. این مدیران مطالعات، گزارشها و میزان سود و زیان ماهانه مطابق با پیشبینیها را مدیریت میکنند. علاوه بر این، مدیریت طرحهای مالی و گزارش واحدهای کسبوکار از دیگر مسئولیتهای آنها بهشمار میرود.
مهندس سختافزار کامپیوتر
بیشترین درآمد ممکن: ۱۲۸۰۰۰ دلار
مهندسان سختافزار کامپیوتر مسئول ساخت، آزمایش و تجزیهوتحلیل سیستمهای فیزیکی کامپیوتر هستند. عیبیابی و توسعه مدارها و مجموعههای الکترونیکی نیز از مسئولیتهای آنهاست.
این شغل نسبتا رقابتی است. بنابراین اگر به آن علاقه دارید، باید بتوانید انتظارات خاصی را برآورده کنید. موقعیتهای شغلی معمولی به مدرک کارشناسی معتبر در رشته علوم کامپیوتر یا مهندسی برق نیاز دارند، در حالی که ممکن است شرکتهای بزرگتر مدرک کارشناسی ارشد نیز بخواهند.
علوم کامپیوتر از رشته هایی است که به راحتی میتوانید در کشور های خارجی به ویژه کشور کانادا به راحتی مشغول به کار شوید و از این راه کسب درآمد داشته باشید. اگر میخواهید به کشور کانادا مهاجرت کنید حتما با مطالعه بهترین رشته های تحصیلی در کانادا اگاهانه بهترین رشته پردرآمد در این کشور را انتخاب کرده و در آن تحصیل کنید.
داروساز
بیشترین درآمد ممکن: ۱۳۵۰۰۰ دلار
شغل داروسازی در حوزه سلامت بسیار مهم است و به همین خاطر در فهرست بهترین شغل های دنیا جایگاهی ویژه دارد. برای اینکه داروساز شوید، باید قبل از شروع دوره آموزشی لازم برای دریافت مجوز، مدرک دکتری بگیرید.
جراح زیبایی
یکی از مواردی که امروزه از تقاضای بسیار بالایی برخوردار بوده، جراحی هایی است که مربوط به زیبایی می باشد. زیرا زیبا دیده شدن، چیزی است که هر شخصی خواستار آن می باشد. به همین علت اگر شما در حیطه جراحی زیبایی فعالیت می کنید و در کار خود نیز تخصص کامل دارید، بدون شک می توانید درآمد بسیار خوبی از آن کسب کنید.
البته شاید گفتن این نکته برای شما جالب باشد که رشتههای پولساز بازار کار ایران ایران برترین جراحان زیبایی را دارد. به همین علت افرادی که در سایر کشورها اقامت دارند، به ایران برای انجام تغییرات فیزیکی در صورتشان مراجه می کنند.
آشپز شخصی
آیا مهارت آشپزی خاصی دارید و به دنبال راهی هستید تا این مهارت و علاقهتان به آشپزی را به یک کسب و کار تبدیل کنید؟
اگر اینچنین است، شما باید این مسیر ار رشتههای پولساز بازار کار ایران انتخاب کنید و به یک آشپز شخصی تبدیل شوید.
این شغل یعنی اینکه وعدههای غذایی هفتگی/ روزانهای را با رعایت ارزشهای غذایی طیف گستردهای از خوراکیها به مشتریتان ارائه کنید.
در مورد هزینهی استارتآپ باید گفت که هزینهها صرفا شامل هزینهی ایاب و ذهاب بین محل کار، منزل، سوپرمارکت و ترهبار است.
دیگر مخارج توسط مشتریتان پرداخت میشوند.
اگر در زمینه آشپزی تخصص دارید و میخواهید به کشوری مهاجرت کنید که تقاضا برای این شغل زیاد باشد و بتوانید کسب درامد بالایی داشته باشید میتوانید به مقاله بهترین کشور برای مهاجرت آشپز مراجعه کنید و آگاهانه برای مهاجرت اقدام کنید.
دندان پزشکی
حتما تا به حال لطیفه هایی در رابطه با دندان پزشکی شنیده اید و بحث 32 دندان در آن مشهود است ولی گاهی اوقات دنیای جوک ها و لطیفه ها تبدیل به واقعیت می شوند. دندان یکی از مواردی است که در زیبایی نقش بسیاری را دارد. به همین علت است که افراد به فکر بازسازی آن هستند، باید مبالغ بالایی را برای آن بپردازند.
از این رو دندان پزشکی تبدیل تبدیل به یکی از مشاغل پردرآمد شده است و اگر در این زمینه به خوبی عمل کنید، بیماران شما نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
پرستاری
پرستاری یکی از مشاغل برتری بوده است که درآمد آن در کشورهای خارجی بیشتر از درآمد پزشکان بوده است. زیرا آن ها برای اینکه بتوانند به فعالیت خود بپردازند، مستلزم داشتن دانش علمی در اکثریت زمینه های پزشکی است.
همچنین به دلیل اینکه افراد بسیاری وجود دارند که نیاز به مراقبت های درمانی دارند، پرستاران نقش مهمی را ایفا می کنند. از این رو آن را بین شغل های برتر جهان قرار می دهندد.
پزشکان متخصص
همانقدر که بتوانید بیشتر تلاش کنید، به همان اندازه نیز مزد زحمات خود را دریافت خواهید کرد. پزشکان برای اینکه بتوانند تخصص خود را دریافت کنند، نیازمند گذراندن دوره های تحصیلی رشتههای پولساز بازار کار ایران خاصی هستند. به همین علت درآمد آنان نیز به طبع بالاتر خواهد بود. از این رو کارشناسان شغل پزشکی و جراحی را در بین 10 شغل برتر قرار داده اند.
کسب درآمد دلاری با یوتیوب
برای کسب درآمد دلاری، لازم نیست که یک ستاره باشید!
ولی با استفاده از دوربین یک گوشی هوشمند و یک موضوع خوب، میتوانید از طریق یوتیوب خودتان کسب و کاری راهبیندازید.
شما یکشبه میلیونر نخواهید شد!
ولی با مخاطبیابی قطعا میتوانید مبلغ قابل قبولی به واسطهی شهرت تازه بهدستآمدهتان به دست آورید.
اگر ویدیوهای جذابی درست کنید و وایرال شود درآمد دلاری خوبی از یوتیوب خواهید داشت.
مشاور سئو کسب و کار
با افزایش تب اینترنت، نیاز به یک مشاور سئو افزایش یافته است.
هر صاحب وبسایتی برای رشتههای پولساز بازار کار ایران بهینهسازی وبسایت خود در موتور جستجو به دنبال یک مشاور سئوی خوب است.
این مهارت در حال حاضر یکی از پولسازترین مهارت های دنیای امروز است.
همین الان که شما همین مقاله را از طریق گوگل پیدا کردید و با سایت بهترین ایده آشنا شدید.
درآمد تیم ما فقط از این مهارت حداقل ماهی ۳۰۰ میلیون تومان است.
این مهارت هم برای سایت خودمان پولساز هست هم از پروژه های سئو که انجام میدهیم.
اگر تصمیم داشتید این مهارت را کسب کنید ما یک دوره آموزشی داریم.
مهارتهای این دوره را در کمتر از یک هفته یاد بگیرید و وارد دنیای کسب درآمد اینترنتی شوید.
نگهداری از کودکان
بسیاری از آدمها چندشغلی هستند یا هر دو والدین کار میکنند.
این امر حقیقت زندگی امروز در جهان است.
حتی اگر بحث کار کردن والدین هم درمیان نباشد، باز هم ممکن است والدین بخواهند یکشب را دونفری به رستوران یا گردش بروند.
دراینجاست که پرستار کودک وارد صحنه میشود.
شما می توانید گواهی عدم سوء پیشینه هم بگیرید و قابل اعتماد بودنتان را به آنها اثبات کنید و تصمیمگیری را به والدین بسپارید.
مربی شخصی
با چند گواهینامه و کمی زمان، میتوانید علاقهتان به خوشتیپ بودن را به زندگی روزانهتان گره بزنید.
به دیگران در رسیدن به اهداف فیزیکیشان کمک کنید و چند فن مناسب به آنها بیاموزید که باعث آسیب زدن به خودشان نشوند.
وقتی به دیگران کمک کنید از این کار احساس رضایت خواهید داشت.
این هم یک ایده پولساز برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم در ایران است.
این ایده برای راه اندازی کسب و کار با سرمایه کم را امتحان کنید.
مشاوره برندینگ
مشاوره برندینگ یکی از شغل های سودآوری است که امروزه در ایران نیز بسیار رایج شده است.
کسانی که در این حوزه فعالیت می کنند در واقع برای کسب و کار شما شخصیت برند طراحی می کنند و از این طریق مشتریان شما را ترغیب میکنند.
کسبوکارتان را، به آن نام و شهرتی که شما میخواهید بشناسند.
در این حرفه کسی که مشاور برندینگ است، برنامههایی برای افزایش فروش شما طراحی میکند.
این شغل از این رو پر اهمیت و بسیار پولساز است که می تواند یک محصول ساده و بی نام و نشان را به یک برند پر آوازه و محبوب تبدیل کند.بدون شک خود شما بخصوص در هنگام خرید محصول به برند آن ها توجه می کنید.
این توجه عموم مردم به موضوع برند اهمیت موضوع برند سازی و مشاور برندینگ را نیز بسیار بالا میبرد.
به طوری که اگر یم مشاوره برندینگ حرفه ای و مشهور شوید تنها با ساعات کمی مشاوره دادن درآمدی خواهید داشت که ممکن است حتی یک پزشک جراح نداشته باشد.چرا که همه کسب و کارها چه بزرگ و چه کوچک برای رشد فروش سازمان خود و مطرح نمودن نام تجاری خود به سراغ شما می آیند.
کدام رشتههای تحصیلی بیشتر به شغلهای پولساز ختم میشوند؟
۱۳میلیون نفر فارغالتحصیل دانشگاهی و در حال تحصیل در کشور داریم که ۵میلیون و ۵۰۰هزار نفر آنها هیچ وقت بهدنبال شغلی نرفتهاند و یکمیلیون و ۴۰۰هزار نفر آنها نیز بیکارند.
به گزارش خبرگزاری برنا؛ همین آمار بالای بیکاری در مقاطع مختلف تحصیلات دانشگاهی کشور نشان میدهد که یکی از چالشهای اساسی افراد هنگام انتخاب رشته باید شناسایی بازار کار آن رشته در آینده باشد. امروز در نقطهای ایستادهایم که بهدلیل بیتوجهی دانشگاهها در سالهای قبل به ظرفیتهای بازار کار، بسیاری از فارغالتحصیلان رشتههای مرتبط با عمران یا ساختوساز با بیکاری دست و پنجه نرم میکنند؛ آیندهای که ممکن است درصورت نداشتن برنامهای مشخص، برای بعضی دانشجویان رشتههای دیگر نیز رقم بخورد. همانطور که در دهه 80رشتههای مهندسی و ریاضی بیشترین متقاضی را داشتند، امروز رشتههای مرتبط با بهداشت و درمان مثل پزشکی یا پرستاری و رشتههایی مانند حسابداری و کامپیوتر بیشترین متقاضیان تحصیل را دارند. در ادامه ببینیم آیا استقبال مردم از این رشتهها بیدلیل است یا واقعاً نیاز جامعه و درآمدزایی خوب از این رشتهها دلیل اصلی هجوم به برخی از آنهاست.
پزشکی
اکنون در کشور شاخص تعداد پزشک عمومی، متخصص و دندانپزشک 1.6 به ازای هر هزار نفر جمعیت است. این درحالی است که کف مورد نیاز در این زمینه 2.5نفر به ازای هر هزار نفر بوده و حتی بسیاری از کشورهای دنیا در این زمینه شاخصی بین 3.5 تا ۵ نفر به ازای هر هزار نفر جمعیت دارند. پس بیراه نیست که جمعیت زیادی از متقاضیان ورود به دانشگاه در هر سال رشتههای مرتبط با پزشکی را در اولویت قرار میدهند. نرخ بیکاری در این رشتهها پایین است و سطح درآمدی نیز تا حدود خوبی بالاست. گفته میشود 55هزار دانشجوی رشته پزشکی تا 7سال آینده به تعداد پزشکان کشور اضافه میشوند و جمعیت پزشکان به بالای 200هزار نفر میرسد. از این تعداد 5هزار نفر تخصص و فوقتخصص گرفتهاند و بقیه پزشکان عمومی یا در دوره تخصصی مشغول به تحصیل هستند.
تعداد پزشکان کشور: 175هزار نفر
تعداد کمبود پزشک در کشور: 30هزار پزشک متخصص
تعداد پزشکان متخصص فارغالتحصیل در هر سال: 7هزار نفر
داروسازی
رشته داروسازی از بازار کار خوبی برخوردار است. در یک بیمارستان به ازای هر 110تخت، یک دکتر داروساز بالینی و 2دکتر داروساز عمومی نیاز است. همچنین فارغالتحصیلان این رشته میتوانند در بخش تحقیقات داروخانهها یا در بخش داروهای گیاهی مشغول بهکار شوند. بیشتر متقاضیان برای گرفتن مجوز تاسیس داروخانه در شهرها باید سالهای طولانی در انتظار بمانند و هزینه گزافی را متحمل شوند. با این حال طبق استانداردهای بینالمللی، در کشور به نسبت جمعیت با کمبود 13هزار داروخانه مواجهیم که بیشتر این کمبود در مناطق روستایی است. اما با توجه به اینکه در بیمارستانها با کمبود شدید دکتر داروساز مواجهیم 90درصد فارغالتحصیلان جذب بازار کار میشوند. همچنین تعدادی از فارغالتحصیلان این رشته وارد صنایع داروسازی و کارخانههای لوازم آرایشی و بهداشتی میشوند.
تعداد دانشجویان داروسازی: 8هزار نفر
تعداد فارغالتحصیلان داروسازی در هر سال: هزار نفر
تعداد داروخانههای فعال در کشور: 11هزار
تعداد کمبود داروخانه در مناطق روستایی: 13هزار
حقوق
حدود 700هزار فارغالتحصیل یا دانشجوی در حال تحصیل در رشته رشتههای پولساز بازار کار ایران حقوق در کشور داریم که از این میزان تنها 60هزار نفر آنها پروانه وکالت دریافت کردهاند، درحالیکه نزدیک به 17میلیون پرونده قضایی در کشور وجود دارد و بنابر استانداردهای جهانی این تعداد وکیل، بسیار کمتر از نیاز کشور است. به ازای هر 100هزار نفردر کشور 76 وکیل داریم که باید این میزان 190 وکیل باشد. با وجود کمبود قابل توجه وکیل در کشور، کانون وکلا هر سال ظرفیت اندکی را برای آزمون وکالت در نظر میگیرد.
تعداد وکلای دادگستری در کشور: 61هزار نفر
تعداد کمبود وکیل: 110هزار نفر
تعداد فارغالتحصیلان حقوق در هر سال: 25هزار نفر
تعداد افرادی که هر سال پروانه وکالت دریافت میکنند: 3هزار نفر
حسابداری
میگویند پرجمعیتترین رشته دانشگاهی ایران است و حدود 9درصد دانشجویان کشور در این رشته تحصیل میکنند. البته رشتههای پولساز بازار کار ایران به همان میزان نیز بازار کار خوبی دارد و تعداد فارغالتحصیلان بیکار این رشته نیز اندک است. از یک مؤسسه کوچک گرفته تا بزرگترین کارخانههای کشور، حداقل برای تهیه اظهارنامه مالیاتی به حسابدار نیازمند هستند. البته از آن رشتههایی است که اگر مدرک مقاطع بالاتر را داشته باشید، کار بهتری نیز پیدا میکنید. میانگین حقوق دریافتی این شاغلان نیز در رشتههای پولساز بازار کار ایران حد معقولی قرار دارد. حسابداری در خارج از ایران جزو مشاغل بسیار پردرآمد است.
تعداد دانشجویان حسابداری: 230هزار نفر
کمبود حسابدار در کشور: نداریم
پرستاری
پرستاری برای آنها که میخواهند زود استخدام شوند و شغل و حقوق تضمین شدهای داشته باشند، بهترین رشته است. با وجود سختیهایی که دارد از یک بازار کار عالی برخوردار است. شاید بتوان گفت جزو معدود رشتههای کارشناسی است که هیچ بیکاری ندارد. البته درآمدهای پرستاران به محل استخدام، پستهای بیمارستان و ساعات شغلی مربوط است. همینها دلایل کافی بوده که پرستاری به یکی از رشتههای پرطرفدار در دانشگاهها تبدیل شود. آمار نیز گواه این موضوع است که با کمبود شدید پرستار در کشور مواجهیم؛ پس این رشته به این زودی اشباع نخواهد شد.
تعداد پرستاران کشور: 125هزار نفر
تعداد کمبود پرستار در کشور: 150هزار نفر
تعداد فارغالتحصیلان پرستاری در هر سال: 10هزار نفر
کامپپیوتر
پتانسیلهای بینظیر رشتههای مرتبط با کامپیوتر باعث شده تا تعداد زیادی از افراد برای دانشگاه و ادامه مسیر زندگی یکی از این رشتهها را انتخاب کنند. البته که یکی از عالیترین و بهترین زمینهها برای کارآفرینی، حوزه رایانه و IT است و اگر بتوانید به سطوح خوبی در این حوزه برسید، سطح درآمدی بالایی نیز بهدست خواهید آورد. بهعنوان مثال مهندسی نرمافزار در رده سوم پردرآمدترین گروههای شغلی سال۹۷ قرار گرفته است و البته دومین شغل پرتقاضا نیز بهحساب میآید.
با این حال، برخلاف دید عمومی به این حوزه، آمار بیکاری میان متخصصان رشتههای مربوط به کامپیوتر بالاست. البته یک دلیل آن نیز حضور تعداد زیادی از فارغالتحصیلان رشتههای دیگر در این حوزه است. احتمالا با توسعه زیرساختهای اینترنتی، استارتاپها و کسبوکارهای دیجیتال این گروه شغلی نیز آینده بهتری پیدا میکند.
تعداد فارغالتحصیلان در هر سال: 170هزار نفر
کمبود متخصص کامپیوتر: نداریم
خدمات امنیتی و نظامی
کمترین نرخ بیکاری در کشور مربوط به گروه خدمات امنیتی است. 73هزار نفر از مراکز آموزشی افسری، نظامی و انتظامی مشغول به تحصیل یا فارغالتحصیل هستند. رشتههای مرتبط با خدمات امنیتی و نظامی نرخ بیکاری 4درصدی را در سال1397 به نام خود ثبت کرد که نشان میدهد وضعیت در این رشتهها از گذشته نیز بهتر شده است. با توجه به تضمین استخدام در اکثر دانشکدههای افسری، پایین بودن نرخ بیکاری در این رشتهها طبیعی است. اگر روحیه شما با امور نظامی تطبیق دارد به این حوزه فکر کنید. البته گرایشهای دیگری مثل امنیت اطلاعات، حفاظت اطلاعات و. نیز در این دسته قرار میگیرند. فراموش نکنید بسیاری از این رشتهها، گزینشها و مصاحبههای جداگانهای نیز دارند که باید برای ورود به این رشتهها از آن مراحل نیز عبور کنید.
تعداد مشغول به تحصیل یا فارغالتحصیل: 73هزار نفر
***فارغالتحصیلان کدام رشتهها از بقیه بیکارترند؟
طبق گزارش مرکز آمار وزارت کار درباره نیروی کار سال 1397در گروههای عمده رشته تحصیلی، بیشترین نرخ بیکاری بهترتیب مربوط به گروههای معماری و ساختمان(26.1درصد)، هنر(24.5درصد)، علومزیستی(24.1)، فرآوری و ساخت(23.5درصد) و فناوری و ارتباطات(22.8درصد) است. همچنین کمترین نرخ بیکاری مربوط به گروه خدمات امنیتی(4/4درصد) است.
توضیح اینکه گروه علومانسانی شامل نساجی، زبان و ادبیات مادری، فلسفه و علم اخلاق، دین، تاریخ و باستانشناسی میشود. همچنین گروه علوماجتماعی و رفتاری شامل رشتههای اقتصاد، روانشناسی، جامعهشناسی و علوم سیاسی است. در گروه بازرگانی و علوماداری رشتههای امور مالی، بیمه، بانکداری، مدیریت و امور اداری قرار دارد و در گروه مهندسی و حرفههای مهندسی نیز رشتههایی مانند مهندسیهای صنایع، مکانیک و فلزکاری، برق و انرژی، شیمی و الکترونیک قرار گرفته است.
**رشتههای پولساز از نظر دانشگاه هاروارد کدامها هستند؟
کدام رشتههای دانشگاهی بازار کار و آینده شغلی خوبی دارند؟
به گزارش ۸دی،چهار سال درس خواندن به امید یافتن شغل پشت میز نشینی و نظارت کردن بر امور آرزوی نوستالژیکی است که جوانان دهه ۷۰ و ۸۰ آخرین نسل از آن بودند؛ حالا روز به روز اوضاع اشتغال بغرنجتر میشود و ادارت دولتی چنان سدی محکم پیرامونشان تعبیه کرده اند که شایدآزمونهای استخدامی اندک جویندگان کاری را از غربالهای پیچیده وارد این ادارات کند.
با این اوصاف تفکر امید داشتن به کار دولتی که تفکری نخ نماست و داشتن کار مرتبط با حرفه هم برای عموم جوانان فقط با کارآفرینی محقق میشود؛ بازار پر پیچ و خم اشتغال امروزی جوانان هدفدار دهه نودی را در انتخاب رشته از مدرسه گرفته تا دانشگاه با چالشهای بسیاری مواجه کرده است و معیارهای انتخاب رشته حالا نه فقط علاقه بلکه اقتضائات خانواده و جامعه هستند تا فرد بعد از دانش آموختگی کاسه چه کنم چه کنم اشتغال نداشته باشد.
کارآفرینی مد این روزهای بازار کار
اوضاع نابسامان اشتغال به تدریج جامعه را به سمت کارآفرینی سوق میدهد و حتی در برنامه ششم توسعه هم برای آموزشهای مهارتی سهمی ویژه در نظرگرفته شده است تا آموزشهای مهارتی از دوره مدرسه گرفته تا دانشگاه رونق پیدا کند.
در این میان انتخاب رشته واقعبینانه دانشآموزان و دانشجویان برای حرکت به سوی اشتغالی نسبتا مطمئن ضرورت دارد؛ گاه افراد سراغ رشتههایی میروند که علی رغم اسم پرزرق و برق آیندهای روشن برای آن و در شرایط کنونی نمیتوان متصور شد؛ شاید این رشته در محتوا غنی باشد، اما باید حال و روز جامعه و اقتضائات را در نظر گرفت و صرفا دل به دل علائق برای تحصیل و بعد از آن کار نداد.
حالا اوضاع به گونهای است که یا باید قید علائق را زد یا باید آنقدر پرس و جو کرد تا رشتهای با آینده نسبتا قابل قبول از نظر اشتغال و مسائل اقتصادی برگزید که بازار آن اشباع نشده باشد همچنین به توان خود و دستیابی به ان رشته هم توجه داشت تا اوضاع بسیاری ازداوطلبان کنکور تجربی برای دیگران رقم نخورد، داوطلبانی که برخی با حباب طبیب شدن چندین سال پشت درهای دانشگاه ها حسرت میکشند در حالی توفیق آنها در رشته های دیگری رقم میخورده است.
رشته های پولساز در ایران و جهان کداماند؟
رشتههای پزشکی و پیراپزشکی نسبت به سایر رشتهها در شرایط بهتری از نظر اشتغال قرار دارند رشتههایی که البته به دلیل تورم داوطلب پذیرش در آن به شدت دشوار است، رشتههایی مانند مدیریت اجرایی و حسابداری هم رونق خوبی دارند، اما در کنار این موارد امروزه رشتههای دانشگاهی که پیش از این بازار اشتغال خوبی داشتند؛ حالا به دلیل اشباع شدن بازار اشتغال دیگر رونق اولیه را ندارند که میتوان به رشته هایی مانند اغلب رشتههای مهندسی، روانشناسی و حقوق اشاره کرد.
امروزه کسب و کار در دنیا تفاوتهای بسیاری با سالهای گذشته داشته است و برخی حِرّفهای جدیدی ایجاد شدند که تا پیش از این وجود نداشتند و امروزه جزء رشتههای پولساز دنیا قرار گرفتند.
مدیریت سیستمهای ارتباطی، مدیریت کسب وکار، کاریابی، خرید و فروش، فعالیت در حوزه موسسات مالی، حسابداری، مدیریت منابع انسانی، فعالیت در حوزه ارتباطات، مهندسی، فیزیک، علوم کامپیوتر، ریاضیات، آمار، مهندسی سیستماتیک، فناوری اطلاعات، زیست، پرستاری و معلمی به ترتیب بیشترین به کمترین درآمد را دارا هستند.
مهجوریت رشته های مهارتی
رشتههای مهارتی علی رغم تاکید بسیار مبنی بر فعالیت در چنین حوزهای همچنان مغفول واقع شدند و در کشور کمتر به آن توجه میشود و این موضوع در حالی است که با فعالیت در رشتههای مهارتی میتوان با حداقل تحصیلات دانشگاهی هم وارد بازار کار شد و به صورت کارآفرینی کسب و کار کوچک در ابتدای راه برپاکرد.
در حوزه کارآفرینی و آموزشهای مهارتی طی چند سال اخیر اقدامات قابل توجهی انجام گرفته، اما همچنان این موضوع به فراگیری کامل نرسیده است و البته در این میان کارآفرینان جوانان و با انگیزهای وجود دارند که از همین طریق موفقیتهای بسیاری کسب کردند و صرفا شیفته زرق و برق یک مدرک دانشگاهی نشدند.
دیدگاه شما