چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟

راهنمای کامل سرمایه گذاری در بازار بورس(چند اصطلاح اولیه) ۵ بهمن ۱۳۹۶

آشنایی با مفاهیم EPS و DPS در بازار بورس

در این قسمت قصد داریم به بررسی دو کلمه ساده ولی بسیار پرکاربرد در بین سرمایه گذاران، یعنی معنی EPS و DPS بپردازیم. پس توصیه می کنیم که اگر با این دو واژه آشنایی زیادی ندارید در این مقاله با ما همراه باشید تا متوجه شوید که تفاوت EPS و DPS چیست؟

EPS و DPS چیست؟

EPS چیست؟

EPS یکی از پرکاربردترین مفاهیم بورسی در بین سرمایه گذاران تازه کار و حرفه ای است. هرجا که وضعیت سهام یک شرکت از طرف سرمایه گذاران و تحلیلگران بازار مورد تحلیل و بررسی قرار می گیرد به شکل مستقیم یا غیر مستقیم پای eps نیز در میان است. در واقع EPS یکی از مهم ترین مفاهیمی است که به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر قیمت سهام شرکتها در بورس تاثیر می گذارد. زمانی که شما سرمایه گذاری در بورس را شروع می کنید همیشه به اشکال مختلف با این کلمه درگیر هستید. اگر بخواهیم خیلی ساده تعریف کنیم که eps چیست می توانیم بگوییم که eps یک شرکت برابر است با میزان سودی که در آن شرکت به ازای هر یک عدد سهم شرکت بدست می آید.

EPS مخفف چیست؟

خود کلمه eps مخفف عبارت earning per share است که به معنی درآمد هر سهم است. وقتی که شما کل درآمد (سود پس از کسر مالیات) یک شرکت در پایان سال (سال مالی) را بر تعداد سهام آن شرکت تقسیم بکنید در واقع eps آن شرکت را محاسبه کرده اید. برای مثال فرض کنید شرکتی توانسته است در پایان یک سال ۱۰۰ میلیون ریال سود کسب کند و تعداد سهام آن شرکت نیز ۱ میلیون سهم است. در نتیجه eps آن شرکت برابر است با:

ریال۱۰۰ = ۱,۰۰۰,۰۰۰ / ۱۰۰,۰۰۰,۰۰۰

درآمد هر سهم (EPS)

یعنی این شرکت توانسته است در انتهای سال به ازای هر ۱عدد سهم خود ۱۰۰ ریال سود بدست آورد. پس eps این شرکت در انتهای سال برابر ۱۰۰ ریال شده است. در ادامه به توضیح درباره دو نوع از eps که در بورس بسیار رایج هستند می پردازیم:

EPS پیش بینی شده

EPS پیش بینی شده (درآمد پیش بینی شده هر سهم) مقدار سودی است که یک شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند که در انتهای همان سال مالی به آن برسد. شرکتهای بورسی هر ساله موظف هستند که قبل از شروع سال مالی جدید یک پیش بینی از عملکرد مالی خود به بورس ارائه کنند که در آن پیش بینی براساس عملکرد گذشته شرکت و همچنین نظر مدیران و کارشناسان شرکت یک eps برای سال مالی پیش روی شرکت پیش بینی می شود. به این eps به اصطلاح eps پیش بینی شده گفته می شود. این eps همانطور که از نامش پیداست یک پیش بینی است که هنوز محقق نشده است. این eps همان سودی است که شما در سایت tsetmc به عنوان عدد روبروی eps شرکتها مشاهده می کنید. پس باید توجه داشته باشید که عددی که شما در سایت tsetmc به عنوان eps یک شرکت مشاهده می کنید، فقط پیش بینی آن شرکت از میزان سودی است که در انتهای آن سال بدست خواهد آمد و هیچ قطعیت و تضمینی وجود ندارد که حتما در انتهای سال این مقدار از eps برای شرکت بدست بیاید.

EPS محقق شده

این eps سودی است که یک شرکت توانسته بعد از گذشت یکسال مالی بدست بیاورد. حسابداران و مدیران شرکت بعد از پایان سال مالی شرکت عملکرد واقعی شرکت را بررسی می کنند، بعد از محاسبه درآمدها و هزینه های شرکت، مبلغی را به عنوان سود خالص و نهایی شرکت اعلام می کنند که این سود همان eps تحقق یافته است.

پس به طور خلاصه می توان گفت eps پیش بینی شده سودی است که شرکت در ابتدای سال مالی خود پیش بینی می کند در انتهای آن سال به آن سود برسد. eps تحقق یافته میزان سودی است که شرکت بعد از پایان سال مالی خود به آن می رسد.

نکاتی درباره EPS شرکت ها

• از آنجایی که eps پیش بینی شده فقط یک پیش بینی است، در نتیجه ممکن است که در طی سال چندین بار تغییر پیدا کند. زیرا شرایط ممکن است در طی سال تغییر پیدا کند. مثلا ممکن است با گذشت عملکرد شرکت بهتر یا بدتر شود. یا اتفاق خاصی در روند سودآوری شرکت رخ بدهد. احتمال دارد شرکت به این دلایل پیش بینی eps اولیه را کاهش یا افزایش دهد. به این اتفاق تعدیل سود یا تعدیل eps گفته می شود.
• شرکت های بورسی موظف هستند بعد از گذشت هر فصل از سال مالی خود، گزارش عملکرد خود را اعلام کنند و بعد از آن مجددا یک eps پیش بینی شده برای ادامه سال مالی خود ارائه بدهند. این eps جدید می تواند نسبت به eps پیش بینی شده قبلی تفاوتی نداشته باشد و یا تفاوت پیدا کرده باشد و شرکت تعدیل eps داشته باشد که این به عملکرد شرکت در ۳ ماه گذشته بستگی دارد.
• هرچقدر از شروع سال مالی می گذرد، به دلیل اینکه اطلاعات بیشتری از عملکرد واقعی شرکت وجود دارد و اطلاعات مالی در دسترس مدیران شرکت واقعی تر است، eps پیش بینی شده شرکت به آن eps که در انتهای سال محقق خواهد شد نزدیکتر می شود و قابلیت اتکای بیشتری برای سهامداران شرکت خواهد داشت.
• معمولا eps پیش بینی شده مبنای قیمت گذاری قرار می گیرد، چرا که eps تحقق یافته بعد از پایان سال مالی شرکت بدست می آید و اثر آن قبلا بر روی قیمت سهم گذاشته شده است. در نتیجه یک سرمایه گذار باید این توانایی را بدست بیاورد که خودش بررسی کند که آیا براساس شرایط موجود eps پیش بینی شده شرکت به واقعیت نزدیک است. یا اینکه شرکت پیش بینی درستی از eps خود ارائه نداده است و این eps می تواند در انتهای سال افزایش یا کاهش پیدا کند.

DPS چیست؟

کلمه dps مخفف عبارت dividend per share است. dps آن قسمتی از eps است که بین سهامداران تقسیم می شود. درصد سود تقسیمی یا dps در بین شرکتها متفاوت است. شرکت‌ها سیاست‌های متفاوتی درخصوص تقسیم سود دارند. برخی ترجیح می‌دهند بیشتر سود سهام را بین سهامداران تقسیم کنند. اما برخی دیگر درصد کمی از سود را تقسیم کرده و بخش عمده آن را به تأمین نقدینگی مورد نیاز برای انجام طرح‌های توسعه‌ای، اختصاص می‌دهند. حال اینکه چه مقدار از eps به عنوان dps بین سهامداران تقسیم شود، در مجمع شرکت تصمیم گیری می شود.

درصد سود تقسیمی (DPS)

تفاوت EPS و DPS چیست؟

dps در واقع بخشی از eps است. جنس هردوی آنها از سود شرکت است. تفاوت در این است که در بیشتر مواقع با هم برابر نیستند.معمولا مقدار dps از eps شرکت کمتر است. چون شرکتها علاقه دارند بخشی از سود را نزد خود نگهدارند. اما گاهی نیز ممکن است به دلایلی dps از eps بیشتر شود. مثلا شرکت علاوه بر سود امسال، ازسود انباشته ای که از سال گذشته داشته است نیز مقداری را تقسیم کند. این کار باعث می شود که مقدار dps از مقدار eps بیشتر شود.

نکات مهم در مورد DPS

• معمولا شرکتها همه سود خود را به عنوان dps بین سهامداران تقسیم نمی کنند. بلکه مقداری از آن را نزد خود نگه می دارند تا بر حسب شرایط و نیاز خود از آن استفاده درست بکنند.
• هر شخصی که در هنگام مجمع شرکت سهامدار است، سودی که به عنوان dps در مجمع تصویب می شود به او تعلق می گیرد. پس حتی اگر فردای مجمع سهام خود را بفروشد نیز dps یه او تعلق می گیرد.
• شرکتها طبق قوانین بورس ۸ ماه زمان دارند که سود نقدی سهامداران را پرداخت کنند. بعضی از شرکتها این سود را زود و بعضی نیز خیلی دیر پرداخت می کنند.

در انتهای مقاله «EPS و DPS چیست؟» توجه داشته باشید که میزان تقسیم سود و زمان پرداخت آن، به سیاست های شرکت بستگی دارد. برای فهمیدن این رویه می توانید روند گدشته شرکت را بررسی کنید.

کلینیک مدیریت

برای بررسی میزان پول لازم برای خرید ۱ سهم از شرکت کافیست سود سال‌های آینده را جمع کنید:

قیمت سهام = EPS سال اول + EPS سال دوم + …

البته می‌دانیم که ارزش ۱ تومان امروز با ۱ تومانِ ۱۰ سال بعد یکی نیست. به دلیل نرخ سود (i)، پول شما پس از ۱۰ سال ارزش کمتری خواهد داشت. پس فرمول پیشین نیاز به بهبود دارد:

… + (۲^(EPS ÷ (i+۱ سال دوم) + ((EPS) ÷ (چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ i+۱ سال اول)) = قیمت سهام

حالا که بحث کمی پیچیده شد، کار را ساده می‌کنم و راه میانبری برای دو وضعیت نشان می‌دهیم:
۱. شرکت‌های بالغ به حدی بزرگ شده‌اند که به سختی و کندی رشد می‌کنند

نرخ سود ÷ EPS = قیمت سهام

نرخ سود مورد انتظار را می‌توان با توجه به میزان ریسک مربوط به شرکت، ریسک بازار و نرخ سود درازمدت اعلام‌شده توسط دولت محاسبه کرد.
قیمت سهام این شرکت‌ها معمولا به کندی تغییر می‌کند. تنها تغییر نرخ سود رسمی، ریسک‌های مربوط به شرکت (مثل سیل یا حمله‌ی آفات برای شرکت‌های حوزه‌ی کشاورزی) و یا تغییر ریسک بازار (مانند بحران مالی سال ۲۰۰۸) است که باعث تغییر قیمت قابل توجه می‌شود. اما در شرایط عادی هیجان چندانی وجود نخواهد داشت.

۲. شرکت‌های در حال رشد

(نرخ رشد مورد انتظار شرکت – نرخ سود) ÷ EPS سال بعد = قیمت سهام

اجازه دهید از یک مثال ساده استفاده کنیم. فرض کنیم EPS سال آینده شرکتی ۴۸ تومان است، نرخ سود مورد انتظار را با توجه به ریسکی که برای آن محتمل می‌دانیم، ۲۰ درصد در نظر می‌گیریم و نرخ رشد سالانه‌ی شرکت هم ۵ درصد است. بنابراین طبق فرمول، قیمت ایده‌آل سهام ۳۲۰ تومان خواهد بود:
۳۲۰ = (۵٪ – ۲۰٪) ÷ ۴۸
اما نرخ رشد (در اینجا ۵٪) را چگونه پیدا کنیم؟

دکتر شهداد شعبانی

مدیر سایت بیزینس ترینینگ دات آی آر

مطلب قبلی

مطلب بعدی

مطالب مرتبط :

راهنمای کامل سرمایه گذاری در بازار بورس(چند اصطلاح اولیه) ۵ بهمن ۱۳۹۶

قیمت سهام چگونه محاسبه می‌شود ۲۲ آبان ۱۳۹۹

سبد سهام و انواع آن ۱۱ مرداد ۱۳۹۷

نسبت‌های ارزش‌گذاری و رشد ۹ اسفند ۱۳۹۷

راهنمای کامل سرمایه گذاری در بازار بورس(چند اصطلاح اولیه) ۵ بهمن ۱۳۹۶

۲. بازار سهام و اوراق قرضه بسیار گسترده است ۲۸ شهریور ۱۳۹۸

دیدگاهتان را بنویسید لغو پاسخ

جستجو در مطالب

مطالب روز

پیام تسلیت

با سلام و احترام جناب آقای دکتر شعبانی خبر درگذشت پدر گرانقدرتان ما را اندوهگین ساخت. از درگاه خداوند سبحان برای آن مرحوم، غفران و رحمت الهی و برای حضرتعالی و دیگر سوگواران صبر و شکیبائی خواهانیم. کارگروه های کلینیک مدیریت

میلاد رسول اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) مبارک و خجسته باد

با سلام و احترام سروران عزیز و بزرگوار فرا رسیدن ولادت حضرت رسول اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) را خدمت شما و خانواده محترم تبریک عرض می نمائیم. سربلند و پیروز باشید.

جنبه روانی مدیریت استراتژیک

ما همواره با این سه عامل روبرو هستیم . پس در مدیریت استراتژیک هیچ چیز قطعی و صد در صدی نیست و همراه با ریسک همراه است.

تعریف کلاسیک مدیریت استراتژیک

فرآیند اخذ تصمیمات استراتژیک ، اجرای اقدامات استراتژیک ، تحقق تغییرات استراتژیک برای رسیدن به نتایج استراتژیک

اهداف برنامه ریزی اطلاعات

دو نظر متفاوت درباره اثرات رسانه های همگانی در جامعه وجود دارد. منتقدان بر این باورند که رسانه های جمعی مسئول جنایت های روزافزون و تضعیف روحیه عمومی از یک سو و کاهش حس خلاقیت و نگرش صحیح سیاسی از سوی دیگرند.

آخرین مقالات

معرفی کتاب هفته : كتاب دانشگاه سازماني

كتاب "" دانشگاه سازماني "" دستنامه اي (HAND BOOK ) است گردآوري شده از تجربيات مديران منابع انساني و مديران آموزش و توسعه ي سازمانهاي پيشرو ، كه اقدامات مربوط به آموزش و توسعه منابع انساني خود را در يك چارچوب مدون و يكپارچه به نام دانشگاه سازماني ، سازماندهي نموده اند . هدف از گردآوري و تأليف اين كتاب توسط "" دكتر مارك آلن "" اين بوده است كه براي ساير مديراني كه هنوز اقدامي براي يكپارچه سازي فعاليتهاي آموزش و توسعه منابع انساني خود بصورت استراتژيك نكرده اند ، يك راهنماي عملي فراهم نمايد . اين راهنما ، تجربيات گرانبهائي از صنايع مختلف را در قالب فعاليتهاي استاندارد آموزش و توسعه در خود گنجانده است . فصل هاي مهم اين كتاب عبارتند از : روزشمار راه اندازي داشنگاه سازماني تويوتا اداره دانشگاه سازماني ، به مثابه يك بنگاه اقتصادي دانشگاه سازماني به مثابه يك اهرم استراتژيك در سازمان شركاي استراتژيك دانشگاه سازماني بهترين تجربه ها در دانشگاه هاي سازماني كاركردهاي دانشگاه سازماني در زمينه آموزش استفاده از تكنولوژي براي افزايش يادگيري در دانشگاه سازماني ارزيابي اثربخشي در دانشگاه سازماني اندازه گيري ROI در دانشگاه سازماني دانشگاههاي سازماني بين المللي در اروپا ، استراليا وآسياي جنوب شرقي

کتاب هفته – هوش مالی (رابرت کیوساکی)

در این کتاب که درست بعد از بحران مالی آمریکا نوشته‌شده است، رابرت کیوساکی بار دیگر تأکید می‌کند که تحصیلات آکادمیک و استخدام در یک شغل با حقوق بالا، جوابگوی زندگی در دوران حاضر نیست و باید از سمت کارمند و خویش‌فرمای چهارراه پول‌سازی به سمت دیگر آن‌که سرمایه‌گذاری و تجارت است مهاجرت کرد. در بخشی از این کتاب آمده است: «درباره پول و سرمایه خود باهوش‌تر عمل کنید. یکی از اولین قدم‌های ثروتمند شدن از طریق هوشیارتر شدن نسبت به پول خودتان این است که وقتی فرصت‌ها خود را به شما نشان می‌دهند، از این فرصت‌ها استفاده کنید». به‌طور خلاصه می‌توان گفت در این کتاب نحوه رفتار صحیح با پول آموزش داده می‌شود، زیرا کیوساکی معتقد است هوش مالی چیزی بیش از رفتار مالی صحیح نیست.

رسوایی لایبور در سال ۲۰۱۲

در سال ۲۰۱۲ بانک بارکلیز متهم شد که بین سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۹ نرخی پایین‌تر از چیزی را که به بانک‌ها وام می‌داده‌، اعلام کرده است. درنتیجه‌ی این تخلف بانک بارکلیز ۴۵۰ میلیون دلار جریمه شد و مدیر عامل آن، باب دایمونود استعفا داد. دایموند اظهار داشت که بیشتر بانک‌های دیگر نیز همین کار را می‌کرده‌اند و بانک انگلستان از آن خبر داشته است. دادگاه لندن شش بانک را در ژانویه‌ی ۲۰۱۶ تبرئه کرد. سه بانک در سال ۲۰۱۵ مجرم شناخته شدند: بانک تام هایز در آگوست، بانک‌های آنتونی الن و آنتونی کنتی در نوامبر. چرا بارکلیز و دیگر بانک‌ها باید درباره‌ی نرخ لایبورشان دروغ بگویند؟ این کار می‌تواند باعث ‌شود بانک‌ها سود بیشتری کسب کنند زیرا پایین بودن نرخ لایبور بانک به این معناست که این بانک در مقایسه با بانکی با نرخ لایبور بیشتر، سالم‌تر است. البته زمانی که بارکلیز نرخ کمتری اعلام می‌کند شاید شما نیز سود ببرید، زیرا نرخ لایبور پایین‌تر به این معناست که نرخ بهره‌ی کمتری برای وام‌هایی با سود متغیر درنظر گرفته خواهد شد.

قانون‌گذاران استفاده از لایبور را متوقف خواهند کرد

در ۲۷ جولای سال ۲۰۱۷، مسئولین امور مالی انگلستان اعلام کردند که ممکن است تا سال ۲۰۲۱ استفاده از لایبور را متوقف کنند، زیرا استقراض بانک‌ها از یکدیگر کاهش پیدا کرده است. این حرف به‌معنای این است که تراکنش کافی میان برخی از ارز‌ها وجود ندارد که با توجه به آن بتوان تخمین خوبی از نرخ لایبور داشت. بانک انگلستان مشغول ارزیابی جایگزین‌های مختلف برای آن است. یکی از جایگزین‌ها میانگین شاخص روزانه‌ی پوند است. این شاخص از نرخ روزانه‌ی سرمایه‌گذاری در واحد پوند استفاده می‌کند. جایگزین دیگر نرخ وام‌دهی اروپاست. مقامات انگلستان آرام‌آرام این جایگزینی را انجام خواهند داد.در آمریکا نیز کمیته‌ی نرخ ارجاعی جایگزین موافقت کرده است که از جایگزینی برای نرخ دلار استفاده شود. استفاده از نرخ جدید از سال ۲۰۱۹ آغاز خواهد شد. نرخ جدید براساس استفاده در قرارداد بازخرید محاسبه می‌شود. این قرارداد‌های بازخرید خودشان براساس خزانه‌داری صورت می‌گیرند.

لایبور چگونه بر شما تأثیر می‌گذارد؟

اگر شما وامی گرفته‌اید که نرخ بهره‌ی آن تغییر می‌کند، در این صورت نرخ آن بر اساس شاخص لایبور مشخص می‌شود. درنتیجه اگر لایبور افزایش پیدا کند، پولی پرداختی‌ِ ماهانه‌ی شما نیز افزایش پیدا می‌کند. این موضوع برای نرخ بدهی کارت اعتباری که به صورت ماهانه باید پرداخت شود نیز صادق است. حتی اگر بازپرداخت وام شما و پرداخت ماهانه‌ای که برای کارت اعتباری‌تان انجام می‌دهید، نرخ ثابتی داشته باشد باز هم افزایش لایبور بر شما تأثیر می‌گذارد و باعث گران‌تر شدن همه‌ی وام‌ها می‌شود. این اتفاق باعث کاهش تقاضای مشتری‌ها و کند شدن رشد اقتصادی می‌شود. اگر شرکت‌ها نتوانند فعالیت‌هایشان را گسترش دهند، نیازی به استخدام نیروی‌ها کاری جدید نیز نخواهند داشت. با کاهش تقاضا ممکن است شرکت‌ها حتی مجبور به تعدیل نیرو شوند. اگر لایبور برای مدت طولانی بالا بماند می‌تواند باعث بحران اقتصادی و افزایش نرخ بیکاری شود.

چرا لایبور مهم است؟

لایبور علاوه‌بر تعیین نرخ بهره‌ی وام بین‌بانکی به بانک‌ها کمک می‌کند تا نرخ وام‌های متغیر را نیز تعیین کنند. این موارد شامل وام مسکن و بدهی کارت اعتباری می‌شود. انجمن بانکدارهای بریتانیا تخمین می‌زند که ۱۰ میلیارد دلار وام تحت تأثیر نرخ لایبور هستند. بانک‌ها همچین از لایبور برای محاسبه‌ی نرخ سود معاملات ارز و تبادل افول اعتبار استفاده می‌کنند. بانک‌ها لایبور را در دهه‌ی ۱۹۸۰ میلادی پایه‌گذاری کردند. آنها به منبعی معتمد و مطمئن برای تعیین نرخ سود مشتقات نیاز داشتند. در سال ۱۹۸۶، اولین نرخ لایبور برای سه ارز مختلف دلار آمریکا، پوند انگلستان و ین ژاپن اعلام شد.

اقتصاد, جامعه

● مقدمه
نسبت (P به E) از اولین اصطلاحاتی است كه سرمایه گذاران در بورس با آن آشنا می شوند .
P/E یا نسبت قیمت به سود یكی از افزارهای قدیمی و عموما" پر استفاده به منظور ارزش گذاری سهام است. هر چند محاسبه ی P/E بسیار ساده است اما تفسیر آن عملا" دشوار می نماید . در شرایط معینی این نسبت بسیار گویا و در زمان ها ی دیگر كاملا" بی معنا جلوه می كند . از این رو ، غالبا" سرمایه گذاران این اصطلاح را نادرست به كار می گیرند و درتصمیماتشان بیش از حد لازم به آن وزن می دهند .
در بخش های بعدی این مقاله ابتدا به تشریح و تبیین P/E می پردازیم، سپس چگونگی استفاده از این نسبت را در تجزیه و تحلیل سهام بازگو می كنیم ، و سرانجام به شرایطی می پردازیم كه نباید از این نسبت استفاده شود .
● P/E چیست ؟
P/E كوتاه شده ی نسبت price(P یاقیمت سهم) به Earning Per Share( EPS یا سود هرسهم) است . همان گونه كه از نام آن پیدا است ، برای محاسبه ی P/E آخرین قیمت روز سهام یك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم می شود :
قیمت سهم
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ = P/E
سود هر سهم
غالبا" P/E در تاریخ هایی محاسبه می شود كه شركت ها اطلاعات EPS (معمولاٌ سه ماهانه) را افشاء می كنند. این P/E را كه بر مبنای آخرین EPS محاسبه می شود بعضا" P/E دنباله دار نیز می گویند . اما گاهی از EPSبرآوردی برای محاسبه P/E استفاده می شود،اینEPS معمولاٌ معرف سود برآوردی سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردی یا پیشتاز گفته می شود. محاسبه ی P/E گاهی روش سومی هم دارد كه مبتنی بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقیمانده ی سال است . تفاوت عمده ای بین این سه نوع وجود ندارد اما بایدبدانید كه از محاسبات داده های تاریخی واقعی در مقایسه با برآوردهای تحلیل گران مالی استفاده كنید .
مشكل بزرگ محاسبه ی P/E مربوط به شركت هایی است كه سود آور نیستند و از این رو EPS منفی دارند . در خصوص چگونگی رفتار با این پدیده دیدگاه های متفاوتی وجود دارد . برخی قائل به وجود P/E منفی هستند ، گروهی در این حالت P/E را صفر می دانند و بسیاری دیگر هم معتقدند كه دیگر P/E محلی از اعراب ندارد .
به لحاظ تاریخی دربورس اوراق بهادار تهران عموماٌ میانگینP/E در دامنه ی۲/۳ تا ۲/۱۳تجربه شده است. نوسان P/E در این دامنه عمدتا" بستگی به شرایط اقتصادی هر زمان دارد . درحال حاضر میانگین P/E كل شركت های پذیرفته شده در بورس تهران حدود۲/۸ می باشد. همچنینP/E بین شركت ها و صنایع می تواند كاملا" متفاوت باشد .
● كاربرد P/E
به لحاظ نظری ، P/E یك سهم به ما می گوید كه سرمایه گذاران چند ریال حاضرند به ازای هر ریال سود یك شركت پرداخت نمایند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می گویند . به عبارت دیگر اگر P/E یك سهم ۲۰ باشد بدین معنی است كه سرمایه گذلران حاضرند ۲۰ ریال برای هر ریال از سود این سهم( كه شركت تولیدمی كند) بپردازند .
الف) رشد سود
آنچه در بحث بالا به آن پرداختیم رشد شركت ها است . قیمت سهام بازتاب انتظارات سرمایه گذاران از ارزش و رشد آینده ی شركت است . اما توجه كنید كه اندازه ی سود (EPS ) معمولا" مبتنی بر سود های (EPSهای) گذشته است .
اگر شركتی انتظار رشد دارد بنابراین انتظار داریم كه سودش نیز رشد نماید . در نتیجه تفسیری بهتر از P/E آن است كه خوش بینی بازار از آینده ی رشد یك شركت را باز تاب می دهد .
اگر P/E شركتی بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنی است كه بازار در ماه ها یا سال های آینده انتظارات بزرگی از سهم این شركت دارد . شركتی با P/E بالا باید سود های فزاینده ایجاد كند، در غیر این صورت قیمت سهمش سقوط خواهد كرد .
مثالی از شركت ایران خودرو گویای این بحث است .
ب) ارزانی یا گرانی
P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری سهم است . مثلا" به شرط پایداری سایر متغیرها ، سهمی با قیمت ۲۰۰ ریال و P/E برابر ۱۰ بسیار گران تر از سهمی با قیمت۲۰۰۰۰وP/E برابر۱۰ است . توجه كنید كه محدودیت هایی در این مثال وجود دارد . شما نمی توانید P/E های دو شركت كاملا" متفاوت را برای ارزش گذاری بهتر آنها مقایسه كنید. به عبارت دیگر تعیین بالا یا پایین بودن P/E بدون توجه به دو عامل اصلی بسیار دشوار است : ۱) نرخ رشد شركت و ۲) صنعت.
۱) نرخ رشد شركت
آیااندازه ی رشد گذشته ی شركت ها می تواند معرف نرخ های انتظاری از رشد آینده باشد ؟ هر چند پاسخ این پرسش نمی تواند صریح باشد اما در عمل سرمایه گذاران برای پیش بینی سود (EPS ) و محاسبه ی P/E از نرخ های رشد گذشته استفاده می كنند .
۲) صنعت
مقایسه ی شركت ها تنها در صورتی فایده منداست كه به یك صنعت تعلق داشته باشند ، مثلا" شركت های صنعت . عمدتا" دارای ضرایب P/E پایین هستند چون به رغم ثبات صنعت رشد پایینی دارند . از طرف دیگر شركت های صنعت . به دلیل انتظار رشداز P/E های بالایی برخوردارند .
● دام های كاربرد P/E
تا بدین جا آموختیم كه در شرایط معینی P/E می تواند ما را در تعیین بالا یا پایین بودن ارزش یك شركت كمك كند . همچنین پی بردیم كه P/E تنها در شرایط معینی معتبر است .اما علاوه براین دام های دیگری نیز در تحلیل P/E وجود دارد كه در ادامه درباره ی برخی از آنها بحث می شود .
● حسابداری
سود یك اندازه ی حسابداری است كه در محاسبه اش از اقلام غیر نقدی نیز استفاده می شود . معیارهای اندازه گیری سود بر طبق اصول حسابداری همگانی (GAAP ) مقرر می شوند . این اصول در گذر زمان تغییر می كند و در هر كشوری نیز متفاوت از دیگر كشورها است . از این رو محاسبه ی سود ( EPS) بسته به چگونگی دفتر داری و حسابداری می تواند به صورت های متفاوت ارائه شود . در نتیجه مقایسه ی سودها (EPS ها ) با یك دیگر گاهی به مقایسه ی سیب و پرتقال می ماند .
● تورم
در شرایطی كه اقتصاد كشور تورم بالا یی را تجربه می كند طبعاٌ كالاها و هزینه های استهلاك به دلیل بالا رفتن هزینه های جایگزینی كالاها و تجهیزات در مقایسه با سطح عمومی قیمت ها كم نمایی می شود . بنابراین در زمان های تورمی P/E ها عموما" پایین تر می آیند زیرا بازار سودها را كه به صورت ساختگی به بالا گرایش دارد تخریب شده می بیند . بررسی P/E همانند تمامی نسبت ها ، در گذر زمان برای پی بردن به روند آن ارزشمند است . تورم این بررسی را دشوارمی كند زیرا اطلاعات گذشته در امروز از فایده مندی كم تری برخوردارند .
● تفسیری دیگر
P/E پایین لزوما" بدین معنی نیست كه ارزش یك شركت كم نمایی شده است . بلكه به معنای آن است كه بازار معتقد است شركت در آینده ی نزدیك با مشكل روبرو خواهد شد . سهمی كه قیمتش پایین می آید معمولا" دلیلی دارد .
عمده ترین دلیلش این است كه سود شركت كم تر از سود انتظاری اش خواهد بود . این مساله P/E دنباله دار بازتابی ندارد مگر آن كه سود در عمل نیز محقق گردد .
● تنها به اتكای P/E سهام نخرید
یكی از پر بسامد ترین اشتباهاتی كه سرمایه گذاران غیر حرفه ای مرتكب می شوند خرید سهام صرفا" به اتكای P/E بالا یا پایین است . توجه كنید كه ارزش یابی سهام تنها با تكیه بر شاخص های ساده ای مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است . P/E بالا ممكن است به معنی بیش نمایی ارزش سهم باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد كه بعدا" به سرعت پایین نیاید . ضمنا" توجه كنید كه حتی اگر ارزش سهمی كم نمایی شده باشد ممكن است ماه ها یا حتی سال ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید .
درهر صورت تجزیه و تحلیل سهام امری بسیار پیچیده تر از دانستن چند نسبت ساده است . به عبارت دیگر هر چند كلیدی برای معمای ارزش گذاری سهام است اما تمام آن نیست . از این رو توصیه می شود كه سرمایه گذاران برای خرید سهام با خبرگان سرمایه گذاری رایزنی نمایند . پاسارگاد نیك آماده است تا سرمایه گذاران علاقمند را با قواعد سرمایه گذاری آشنا سازد .
● ● نتیجه گیری
P/E همه چیز یا به عبارتی حرف آخر را درباره ی ارزش سهم نمی گوید اما برای مقایسه ی شركت های یك صنعت ، كل بازار یا روند تاریخی P/E یك شركت فایده مند است .
به یاد بسپارید كه :
الف ) P/E یك نسبت است و از تقسیم P (PRICE یا قیمت روز سهم ) به E (EPS یا سود هر سهم ) به دست می آید .
ب) سه نوع EPS به نام های EPS دنباله دار ، آینده و میانگین وجود دارد .
ج) به لحاظ تاریخی ، میانگین P/E ها در بازه ی ۲/۳ – ۲/۱۳ قرارمی گیرد .
د) به لحاظ نظری ، P/E یك سهم به ما می گوید كه سرمایه گذاران حاضرند چند ریال به ازای هر ریال سود بپردازند .
ه) تفسیر بهتری از P/E این است كه آن بازتاب خوشبینی بازار از آینده ی رشد یك شركت است .
و) P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری یك سهم است .
ز) بدون در نظر گرفتن نرخ های رشد صنعت ، صحبت از بالا یا پایین بودن P/E یك شركت بی معناست .
ح) تغییر در اصول حسابداری شامل وجود چندین روش مجاز برای سود (EPS ) تجزیه و تحلیل P/E را دشوار می كند .
ط) P/E ها عموما" در زمان تورم حاد پایین تر چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ می آیند .
ی) تفاسیر بسیاری پیرامون دلیل پایین بودن P/E یك شركت وجود دارد .
ه) تنها به اتكای ضریب P/E اقدام به خرید و فروش سهام نكنید .
نشریه موج
منبع1: http://vista.ir/article/244202

مفهوم EPS

EPS یا سود هر سهم مخفف اصطلاح (earning per share) می‌باشد. مفاهیم حاصل شده از این واژه از بنیادی‌ترین اصول تصمیم گیری در بازار سهام می‌باشند. در واقع این اصطلاح بیانگر سود شرکت در یک دوره مالی مشخص (به عنوان مثال یک سال مالی) به ازای هر سهم است. به عنوان مثال در حال حاضر EPS شرکت سیمان فارس و خوزستان از جانب خود شرکت برای سال مالی جاری 1801 ریال پیش بینی شده است که بیانگر تخصیص یافتن 1801 ریال سود به هر سهم این شرکت می‌باشد.

روند تغییرات EPS یک شرکت به شکل معنا داری می‌تواند اطلاعات مفیدی را درباره روند قیمت سهم به سرمایه‌گذاران بدهد.

برای بررسی روند تغییرات EPS سه حالت کلی را می‌توان در نظر گرفت (البته باید توجه داشت که تغییرات EPS با در نظر گرفتن احتمالی تغییرات سرمایه شرکت بررسی شود و توضیحات ذیل با فرض ثابت بودن سرمایه شرکت در بازه زمانی مورد نظر می‌باشد).

1- روند نزولی EPS: هنگامی‌که بررسی رفتارهای EPS یک شرکت در بازه های زمانی مورد نظر اعم از گزارشات فصلی و یا تغییرات سالانه نمایانگر روند نزولی آن باشد، می‌توان انتظار داشت که قیمت سهم نیز به تبعیت از روند نزولی سود، دچار کاهش شود. در نتیجه خرید و یا نگهداری چنین سهمی‌در سبد سهام غیر منطقی به نظر می‌رسد.

2- ثبات روند EPS: در حالتی که بررسی روند EPS یک شرکت بیانگر ثبات آن و یا ناچیز بودن دامنه نوسانات آن باشد می‌توان ثبات قیمت سهم را نیز محتمل دانست. چنین سهامی‌برای سرمایه‌گذارانی که تمایل به دستیابی به سودهای چشمگیر بازار ندارند و تنها حفظ سرمایه برایشان کفایت می‌کند می‌تواند قابل انتخاب باشد. اما از طرفی باید توجه داشت که لزوما ثبات روند EPS باعث ثبات قیمت سهم نخواهد شد.

چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟

P/E كوتاه شده ی نسبت price(P یاقیمت سهم) به Earning Per Share( EPS یا سود هرسهم) است. همان گونه كه از نام آن پیدا است، برای محاسبه­ P/E آخرین قیمت روز سهام یك شركت به سود هر سهم (EPS) آن تقسیم می شود:

غالبا" P/E در تاریخ­هایی محاسبه می­شود كه شركت­ها اطلاعات EPS (معمولاٌ شش و نه ماهه) را افشا می­كنند. به لحاظ نظری، P / E یك سهم به ما می­گوید كه سرمایه گذاران حاضرند به ازای هر ریال سود یك شركت، چند ریال پرداخت نمایند. به همین جهت به آن ضریب سهام نیز می­گویند. به عبارتي اگر P / E یك سهم 20 باشد يعنی سرمایه­گذاران حاضرند 20 ریال برای هر ریال از سود این سهم(كه شركت تولید می­كند) بپردازند.

P/E دنباله دار چیست؟ P/E را كه بر مبنای آخرین EPS محاسبه می شود بعضا" P/E دنباله دار نیز می گویند.

P/Eپیشتاز چیست؟ گاهی از EPSبرآوردی برای محاسبه P/E استفاده می شود، اینEPS معمولاٌ معرف سود برآوردی سال آینده است. در این صورت به P/E محاسبه شده P/E برآوردی یا پیشتاز گفته می شود.

محاسبه ی P/E گاهی روش سومی هم دارد كه مبتنی بر میانگین دو فصل گذشته و برآورد دو فصل باقیمانده ی سال است. تفاوت عمده ای بین این سه نوع وجود ندارد.

شركت های زیان ده با P/E چه میكند؟

مشكل بزرگ محاسبه­ی P/E مربوط به شركت­هایی است كه سود آور نیستند و از این رو EPS منفی دارند. در خصوص چگونگی رفتار با این پدیده دیدگاه های متفاوتی وجود دارد. برخی قائل به وجود P/E منفی هستند، گروهی در این حالت P/E را صفر می­دانند و بسیاری دیگر هم معتقدند كه با وجود زيان، ديگر P/E معني ندارد.

P/E در كجا كاربرد دارد؟

قیمت سهام بازتاب انتظارات سرمایه گذاران از ارزش و رشد آینده­ی شركت است. اما توجه كنید كه اندازه­ی سود (EPS ) معمولا" مبتنی بر سود های (EPSهای) گذشته است.

اگر شركتی انتظار رشد دارد بنابراین انتظار داریم كه سودش نیز رشد نماید. در نتیجه تفسیری بهتر از P/E آن است كه خوش بینی بازار از آینده­ی رشد یك شركت را باز تاب می­دهد.

اگر P / E شركتی بالاتر از میانگین بازار یا صنعت باشد بدین معنی است كه بازار در ماه ها یا سال­های آینده انتظارات بزرگی از سهم این شركت دارد. شركتی با P /E بالا باید سود های فزاینده ایجاد كند، در غیر این صورت قیمت سهمش سقوط خواهد كرد.

ارزانی یا گرانی سهم چه ارتباطی با p/eدارد؟

P/E در مقایسه با قیمت بازار شاخص بهتری برای ارزش گذاری سهم است. مثلا" به شرط پایداری سایر متغیرها، سهمی با قیمت 200 ریال و P/E برابر 10 بسیارگران تر از سهمی با قیمت20000وP/E برابر10 است. توجه كنید كه محدودیت هایی در این مثال وجود دارد. شما نمی­توانید P / E های دو شركت كاملا" متفاوت را برای ارزش گذاری بهتر آنها مقایسه كنید. به عبارت دیگر تعیین بالا یا پایین بودن P / E بدون توجه به دو عامل اصلی 1) نرخ رشد شركت 2) صنعت، بسیار دشوار است.

سودآوری یا نرخ رشد شركت در گذشته چه ارتباطی با p/e و سودآوری شركت در آینده دارد؟

آیا اندازه­ی رشد گذشته­ی شركت­ها می­تواند معرف نرخ­هاي مورد انتظار رشد آتي باشد؟ هر چند پاسخ این پرسش نمی­تواند صریح باشد؛ در عمل سرمایه­گذاران برای پیش بینی سود (EPS ) و محاسبه­ی P/E از نرخ­های رشد گذشته استفاده می­كنند.

مقایسه­ی p/e شركت­ها تنها در صورتی مفيد است كه به یك صنعت تعلق داشته باشند، مثلا" شركت­های صنعت خاصی را در نظر بگیرید كه عمدتا" دارای ضرایب P/E پایین هستند چون به رغم ثبات صنعت رشد پایینی دارند. از طرف دیگر شركت­های صنعت دیگر به دلیل انتظار رشد از P/E های بالایی برخوردارند لذا در محاسبه باید صنایع را جدا جدا درنظر گرفت.

دام­های P/E كجاست و چگونه ما را فریب می­دهد؟

با توجه به مطالب بالا، P/E در شرایط معینی می­تواند ما را در تعیین بالا یا پایین بودن ارزش یك شركت كمك كند و همچنین P/E تنها در شرایط معینی معتبر است. افزون براين دام­هايی نیز در تحلیل P/E وجود دارد كه درباره­ی برخی از آنها بحث می­شود رويه­هاي مختلف حسابداری از اولین حیله­هاست. چگونه؟

سود یك اندازه ی حسابداری است كه در محاسبه­اش از اقلام غیرنقدی نیز استفاده می­شود. معیارهای اندازه­گیری سود بر طبق استانداردهاي حسابداری تعيين می­شوند. این استانداردها در گذر زمان تغییر می­كند و در هر كشوری نیز متفاوت از دیگر كشورها است. از این رو محاسبه­ی سود ( EPS) بسته به چگونگی دفتر داری و حسابداری می تواند به گونه­هاي متفاوت انجام شود. در نتیجه باید به رويه­هاي حسابداري و روش محاسبه سود دقت كنیم.

تنها با اتكا به P/E عمل نكنید!

یكی از بدترین اشتباهاتی كه سرمایه­گذاران غیرحرفه­ای مرتكب می­شوند خرید سهام صرفا" به اتكای P/E بالا یا پایین است. ارزش­یابی سهام تنها با تكیه بر شاخص­های ساده­ای مانند P/E ساده انگارانه و نادرست است. P/E بالا ممكن است به معنی بیش­نمایی ارزش سهم باشد و هیچ تضمینی وجود ندارد كه بعدا" به سرعت پایین نیاید. ضمنا" حتی اگر ارزش سهمی كم­نمایی شده باشد ممكن است ماه­­ها یا حتی سال­ها طول بكشد تا بازار ارزش آن را اصلاح نماید.

توصیه بعدی آن است كه در خصوص پایین بودن این نسبت توجه دا شته باشیم كه P/e پایین لزوما" بدین معنی نیست كه ارزش یك شركت كم نمایی شده است. بلكه به معنای آن است كه بازار معتقد است شركت در آینده­ی نزدیك با مشكل روبرو خواهد شد. سهمی كه قیمتش پایین می آید معمولا" دلیلی دارد. عمده ترین دلیلش این است كه سود شركت كم تر از سود مورد انتظارش خواهد بود.

P/E همه چیز یا به عبارتی حرف آخر را درباره­ی ارزش سهم نمی­گوید اما برای مقایسه­ی شركت­های یك صنعت، كل بازار یا روند تاریخی P/E یك شركت مفيد است.

نوشته شده توسط دکتر عبداله آزاد در یکشنبه ششم تیر ۱۳۸۹ |

سهام P/E بالا بخریم یا P/E پایین؟

سهام P/E بالا بخریم یا P/E پایین؟
سرویس بورس – P/E یا قیمت به عایدات هر سهم مورد استفادهء سرمایه‌گذاران در بورس تهران است. نسبت آسانی برای محاسبه است، هر چند که گاهی چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ این محاسبه نیز با اشتباه همراه است، چرا که به جای عایدی هر سهم آتی، از عایدی گذشته استفاده می‌شود. البته این معیار ساده رقبایی هم دارد، به رقبایی چون PEG یا PERG که مورد استفادهء تحلیل‌گران بازار است.پرسش مهم آن است که آیا به سراغ سهام شرکت‌هایی برویم که P/E بالا دارند یا P/E پایین‌، از کدام آن‌ها می‌توان سود بیش‌تری به دست آورد؟ آیا اصلاً فرقی هم می‌کند که سهام ارزشی ( P/E پایین) را انتخاب کنیم یا سهام چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ رشد ( P/E بالا) را؟

مطالعات مختلف و از جمله مطالعات آقای مرتضوی‌نیا (صفحهء ۱۲ این شماره از «سرمایه» نشان می‌دهد که باید به سراغ سهام با P/E پایین برویم. این سهام‌‌اند که برای ما سود به همراه دارند و نرخ بازده آن‌ها بالاتر از شاخص است.

هر چند که بخشی از علت وجود چنین پدیده‌ای به ناکارآمدی بازار سرمایهء کشور برمی‌گردد، یعنی بازار آن‌قدر ناکارآمد است که با معیارهای بسیار ساده‌ای می‌توان در آن پول درآورد. اما از نظر سرمایه‌گذار، آن چه مهم است نحوهء کسب بازدهء بالاتر است و کاری به این که بازار کارآمد است یا نیست، ندارد.

مطالعات بیانگر آن است که سهام با P/E پایین بازدهء بیش‌تری به همراه دارند.

مطالعات بیانگر آن است که سرمایه‌گذارانی که در سهام با P/E پایین‌تر سرمایه‌گذاری کرده‌اند، بازده بالاتر به دست آورده‌اند. آیا تجربهء شما نیز همین است؟ یعنی، شما هم دایماً سهام با P/E بالاتر را می‌فروشید و سهام با P/E پایین می‌خرید؟

سرمایه در این شماره از دست‌اندرکاران بازار سرمایه در مورد معیارهای تصمیم‌گیری آن‌ها برای خرید سهام می‌پرسد و پرس‌وجو می‌کند که آیا سهام را با معیار P/E می‌خرند یا نه و اگر با معیارهای دیگری سهام را می‌خرند، آن معیارها کدام است؟ و اگر با معیار P/E می‌خرند، آیا به سراغ سهام با P/E بالا (رشد) می‌روند یا به سراغ سهام با P/E پایین (ارزشی)؟

آرزو علی‌مدد مصاحبه‌های این شماره را انجام داده است، و پایان‌نامهء خلاصه شده در صفحهء ۱۲، به شکل جالبی واقعیات ناشی از تحقیق را نشان می‌دهد و خوانندگان را عملاً تشویق می‌کند که در خرید سهام، به مطالعات و پژوهش‌های دانشگاهی نیز گوشه‌چشمی داشته باشند.

PEKG و PEDKG ، پارامترهای جدید ارزیابی سهام

_ سرمایه باقر مرتضوی‌نیا، یکی از کارشناسان بازار سرمایه، در پاسخ به این سوال خبرنگار سرمایه که «به نظر شما سهام با P/E پایین مطلوبیت بیش‌تری دارد یا P/E بالا» گفت: «از لحاظ منطقی، در بازار کارا سهام با P/E بالا یا پایین باید متناسب با ریسک، بازده داشته باشد. در مقابل در بازارهایی با کارآیی ضعیف یا ناکارا، قیمت‌گذاری سهام با اشتباه همراه است. در نتیجه قیمت سهام با P/E پایین، کم‌تر از ارزش واقعی‌اش برآورد می‌شود و قیمت سهام با P/E بالا، بیش‌تر از قیمت واقعی تخمین زده می‌شود.

اما پس از مدتی معامله، قیمت‌ها اصلاح می‌شود و سهام با P/E پایین، بازدهی بیش‌تری نسبت به ریسک به دست می‌آورد و با P/E بالا، بازدهی کم‌تری کسب می‌کند.»

وی با اشاره به اهمیت مسالهء ریسک و بازده خاطرنشان کرد: «افراد باید به اندازهء ریسکی که انجام می‌دهند، بازده کسب کنند. اما در تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده به این نتیجه رسیدند که سهام با P/E کم‌تر دارای بازدهی بیش‌تری است. البته تحقیق مشابهی در ایران هم انجام شد و همین نتیجه به دست آمد. خود من در یک بازه ۴۱ ماهه یک پرتفوی ۱۰۰ میلیون تومانی از سهام با P/E پایین و با همین مبلغ و زمان، پرتفوی دیگری با سهام با P/E بالا تشکیل دادم. پس از اتمام مدت تحقیق، سرمایهء سهام با P/E چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ پایین به ۴۵۵ میلیون تومان و با P/E بالا به ۱۵۴ میلیون تومان رسید.»این کارشناس با ذکر یک مثال در بازار کارا ادامه داد: «دو شرکت با P/E های چهار و ۱۵ را در بازاری کارا در نظر بگیرید. به نظر شما دلیل این تفاوت فاحش در مقدار P/E این دو شرکت چیست؟ نرخ رشد. مثلاً انتظار رشد EPS در شرکتی که P/E پایین‌تری دارد، کم‌تر است و برعکس این انتظار در شرکت‌هایی با P/E بالا، عدد بزرگ‌تری است. به منظور در نظر گرفتن نرخ رشد به دست آوردن و بازده ضریبی به نام PEG را که از تقسیم P/E بر نرخ رشد به دست می‌آید، در نظر گرفتند.»وی ادامه داد: «بنابراین مسالهء نرخ رشد اهمیت بسزایی پیدا کرد. به عنوان مثال فرض کنید نرخ رشد شرکتی که P/E آن معادل چهار بود، ۱۰ درصد و دیگری ۴۰ درصد باشد. اگر P/E این شرکت‌ها را بر این نرخ رشد تقسیم کنیم، برای شرکت اول شاهد عدد ۴۰ و شرکت دوم ۵/۳۷ هستیم. حال هر چه ضریب مورد نظر کوچک‌تر باشد، شرکت مورد نظر برای سرمایه‌گذاری، گزینهء مناسب‌تری به شمار می‌آید.»

مرتضوی‌نیا با اشاره به اهمیت موضوع ریسک شرکت‌ها خاطرنشان کرد: «در سال ۲۰۰۵، یک پرفسور اسپانیایی به نام خاویر استرادا، عنوان کرد که ریسک نیز به عنوان یک عامل مهم در سرمایه‌گذاری باید در ارزشیابی قیمت‌ها مدنظر قرار بگیرد.

وی با در نظر گرفتن دو نوع ریسک شرکت و بازار مطرح کرد که چنانچه بازار در شرایط رونق باشد، اگر شاخص ۱۰ درصد رشد کند، شرکت ۲۰ درصد رشد می‌کند.در همین راستا، اگر شاهد افت ۱۰ درصدی شاخص باشیم، شرکت به موازات ۲۰ درصد افت می‌کند، چرا که ریسک سیستماتیک شرکت از بازار بیش‌تر است.در نتیجه به منظور نشان دادن عامل ریسک، ضریبی به نام B را در نظر گرفتند اگر این ضریب عدد دو را به نمایش بگذارد، نشان‌دهندهء این است که شرکت دو برابر بازار ریسک به همراه دارد. در مقابل شرکتی که ضریب بتای آن ۵/۰ باشد یعنی پراکندگی کم‌تری نسبت به بازار دارد و ریسک‌اش نیز نصف ریسک بازار خواهد بود.البته ما با ریسک شرکت‌ها هم مواجه‌ایم. اما معمولاً این ریسک را در تحلیل‌ها حذف می‌کنیم، چرا که شرکت‌ها سهام صنایع مختلفی را در پرتفوی خود دارند تا بتوانند ریسک‌های شرکتی احتمالی را پوشش دهند.

بنابراین برای به میان آوردن عامل ریسک و سپس محاسبهء بازده نیز پارامتر دیگری به نام PERG را مطرح کردند که از تقسیم PEG بر ریسک سیستماتیک به دست می‌آید. هر چه ضریب به دست آمده، کوچک‌تر باشد، بازدهی سهام مورد نظر نیز بیش‌تر خواهد شد.»

مرتضوی‌نیا با اشاره به شرایط بازار سرمایه در ایران ادامه داد: «من دو پارامتر جدید به نام‌های PEKG و PEDKG را برای ارزیابی سهام شرکت‌ها به دست آوردم.در PEKG ، همان طور که می‌دانید، رشد و ریسک، رابطهء مستقیمی با قیمت سهام ندارند و رابطهء بین آن‌ها هموگرافیک است بنابراین با ضرب ضریب P/E در )K-G( ضریب PEKG را به دست آوردم که حال برای این که این ضریب که از مدل گوردن به دست آمده به صورت شاخص درآید و قابلیت مقایسه‌ای داشته باشد، آن را به درصد تقسیم می‌کنیم و به آن PEDKG می‌گوییم. به این ترتیب هر چه ضریب به دست آمده برای یک شرکت کوچک‌تر باشد، گزینهء مناسب‌تری برای سرمایه‌گذاری به شمار می‌آید. البته این ضریب تنها برای شرکت‌های تولیدی به کار می‌رود و شرکت‌های سرمایه‌گذاری در این روش نمی‌گنجند.»

این کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: «من مجدداً به تحقیق آماری دست زدم و مبلغ ۱۰۰ میلیون تومان را در ۴۱ ماه سرمایه‌گذاری بررسی کردم.

براساس نتایج شرکت‌هایی که P/E آن‌ها پایین و براساس PEG ، PERG ، PEKG و PEDKG انتخاب شده بودند، پس از ۴۱ ماه به ترتیب ۴۵۵، ۴۵۸، ۴۶۴، ۵۰۹ و ۴۸۹ میلیون تومان بازدهی داشتند. بنابراین می‌توان گفت که استفاده از ضرایب PEKG و PEDKG می‌تواند بازدهی بیش‌تری را نصیب سرمایه‌گذاران کند. البته در P/E های متوسط ضریب PEG بازدهی بیش‌تری داشت. در P/E های بالا نیز بیش‌ترین بازدهی در شرکت‌هایی که با پارامتر PEDKG انتخاب شده بودند به دست آمد. به طوری که بازدهی شرکت‌هایی که با این پارامتر انتخاب شده بودند پس از ۴۱ ماه، رقم ۲۶۷ میلیون تومان را نشان می‌داد. حال آن که شرکت‌های منتخب PEG ، بازدهی ۱۷۷ میلیون تومانی داشتند.»

این کارشناس بازار سرمایه در جمع‌بندی پارامترهای مذکور و رابطه‌شان با بازدهی توضیح داد: «چنانچه ریسک سیستماتیک شرکت‌ها را در نظر بگیریم و بازده پرتفوی را براساس شاخص ترینر تعدیل کنیم، می‌توان نتیجه گرفت که عملکرد پرتفوی‌هایی که براساس PEDKG در شرکت‌هایی با P/E پایین ایجاد شدند، بازدهی بیش‌تری نسبت به سایرین داشتند.»

مرتضوی‌نیا در پاسخ به این سوال خبرنگار «سرمایه» که نقش P/E در بازار سرمایهء ایران چگونه است؟ تصریح کرد: «بورس ما دارای کارآیی ضعیف است. در نتیجه شرکت‌هایی که P/E و ریسک سیستماتیک پایین‌تری داشته باشند، بازدهی بیش‌تری را یدک می‌کشند. اما براساس تحقیقات من، شرکت‌هایی که P/E پایین‌تری دارند، عملاً با ریسک پایین‌تری نیز مواجهند. _به گونه‌ای که عملکردشان با در نظر گرفتن ریسک، بهتر نیز می‌شود. البته دلیل این امر کارآیی ضعیف بازار و به تناسب آن، قیمت‌گذاری نادرست سهام است. به طوری که زمانی که با یک خبر خوب یا بد مواجه می‌شویم، شاهد افزایش یا کاهش بیش از انتظار قیمت سهم هستیم. البته پس از مدتی بازار به اشتباه‌اش پی می‌برد و به این ترتیب قیمت‌ها تعدیل می‌شود. به این ترتیب سهامی که P/E کم‌تری دارند، بازدهی بیش‌تری نسبت به ریسکشان خواهند داشت. در مقابل قیمت سهام شرکت‌هایی که با _ P/E بالا روبه‌رو هستند، کاهش می‌یابد.»

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به این که سهام شرکت‌ها را براساس P/E و نرخ رشد می‌توان به _۹ گروه تقسیم کرد، توضیح داد: «از شرکت‌هایی که P/E و نرخ رشد پایینی دارند، به نام ارزشی محض یاد می‌شود. حال چنانچه نرخ رشد این شرکت متوسط یا بالا باشد نیز ارزش سهام بیش‌تر از قیمت خواهد بود. این در حالی است که شرکت‌هایی با P/E و نرخ رشد بالا، رشدی محض به شمار می‌آیند و اگر با شرایط P/E بالا، نرخ رشد متوسط یا پایین باشد هم، قیمت سهام بیش‌تر از ارزش واقعی برآورد می‌شود. در واقع در بازار با کارآیی ضعیف، قیمت‌گذاری‌ها اشتباه است.

به طوری که شرکت‌های با P/E پایین ارزش بیش‌تر و با P/E بالا قیمت بیش‌تری را نشان می‌دهند.

پس از مدتی بازار به اشتباه خود پی برده و قیمت‌ها تعدیل می‌شوند. به این ترتیب قیمت سهام با P/E پایین‌تر، افزایش و با P/E بالاتر، کاهش می‌یابد.»

P/E تنها ملاک تصمیم‌گیری نیست

_سرمایهبهروز شهدایی، یکی از کارشناسان بازارسرمایه دربارهء چگونگی انتخاب سهم توسط سرمایه‌گذاران گفت: ‌‌«به نظر من آنچه که از اهمیت بسزایی برخوردار است، قدرت رشد و سودآوری شرکت‌هاست. این‌که یک شرکت با چه درصد رشدی، حرکت کرده و روند رشد سودآوری آن چگونه بوده است. _به عنوان مثال این‌که یک شرکت در ۱۰ سال، میانگین رشد سودآوری ۵۰ درصدی داشته باشد خیلی اهمیت ندارد، بلکه چگونگی حرکت این روند حایز اهمیت است.»

وی سپس خاطرنشان کرد: «البته نسبت‌های مالی شرکت، صنعتی که شرکت چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ در آن قرار دارد، ترکیب سهام‌داران و مدیریت هم از دیگر مواردی است که باید در نظر گرفته شود. پس از بررسی تمام موارد مذکور به سراغ P/E می‌رویم; چرا که P/E بیانگر انتظارات بازار نسبت به یک سهم است. من هیچ‌گاه بدون در نظر گرفتن جو عمومی بازار در مورد مطلوبیت سهم بر اساس P/E بالا یا پایین اظهارنظر نمی‌کنم.

ما در سرمایه‌گذاری یک بازدهی بدون ریسک داریم که آن هم سپرده‌گذاری بانکی است. اگر آن‌را ۱۴ درصد در نظر بگیریم، می‌توانیم بگوییم P/E بانکی یا بدون ریسک ما هفت است. اما در بازار سرمایه ما با ریسک هم مواجهیم. زمانی که سود بیش‌تری را می‌خواهیم، پس باید ریسک بیش‌تری هم قبول کنیم.»

شهدایی سپس ادامه داد: «ما برای کسب سود در بورس، دو منبع اساسی داریم، یکی نوسانات قیمت و دیگری DPS مجامع، البته طرح‌های توسعهء شرکت هم مقولهء قابل‌توجهی است.

در زمانی که بازار با کسادی روبه‌رو‌ست و جو سیاسی و اقتصادی مناسبی بر بازار حاکم نیست، فرض می‌کنیم که سود تقسیمی مجامع می‌تواند مهم‌تر از سایر عوامل باشد، چرا که در این شرایط ما با افت قیمت مواجه خواهیم شد. بنابراین در شرایط عدم رونق، به سمت سهام شرکت‌هایی با P/E پایین می‌رویم.

اما در مقابل چنانچه بازار در رونق باشد و شرایط سیاسی و اقتصادی مناسبی هم بر کشور حاکم باشد، شاهد نوسان قیمت‌ها هستیم. بنابراین سود نقدی اهمیت کم‌تری پیدا می‌کند و ما به سمت سرمایه‌گذاری در سهام با P/E بالا حرکت می‌کنیم.»

این کارشناس در ادامه اظهار چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ کرد: «در شرایط بازار سرمایهء ایران که باز و بسته شدن نمادها، بسیار بی‌برنامه و بی‌نظم است و برای گرفتن سود نقدی در مجامع، گاه ماه‌ها سهام افراد بلوکه می‌شود، اگر بازار رونق داشته باشد بازار به سمت P/E ‌های رشدی حرکت می‌کند.»

وی دربارهء تفاوت P/E های ارزشی و رشدی توضیح داد: « P/E های پایین، سهام ارزشی و P/E های بالا، سهام رشدی محسوب می‌شوند. اما این‌که بگوییم کدام یک بازدهی بیش‌تری دارد، کار بسیار مشکلی است.

به عنوان مثال، بر چگونه EPS سهام را پیدا کنید؟ اساس تحقیقی که در آمریکا انجام شد، سهام شرکت‌هایی با P/E پایین، دارای بازدهی مناسب‌تری بود. البته این تحقیق در یک بازار کارآ‌انجام شده است. بنابراین به صرف این تحقیق نمی‌توانیم چشمان خود را ببندیم و بگوییم که سهام با P/E پایین مطلوب‌تر از P/E بالاست.»

وی با اشاره به شرایط بازار ایران بازگو کرد: «فرض کنید که سهام شرکتی در طول یک دورهء ۱۰ ساله، حدود دو باشد اما سهامش در بازار با اقبال عمومی روبه‌رو نشود. دلیل این امر چیست؟ ‌زیرا بازار معتقد است که سود پیش‌بینی شده توسط این شرکت (مثلاً ۱۰۰ تومان) قابل پوشش دادن نیست.

در این شرایط، حتی با وجود حاکم بودن عدم رونق در بازار نیز، سرمایه‌گذاران به سمت این سهام حرکت نمی‌کنند.

بنابراین، در این شرایط بازار P/E مذکور را به جای دو، عدد چهار در نظر می‌گیرد زیرا معتقد است که P/E برابر دو، منحرف‌کننده است.

البته گاهی نیز شاهد این هستیم که یک شرکت با P/E مثلاً ۲۰، حدود ۶۰ درصد هم تعدیل EPS می‌دهد.

در حقیقت می‌توان گفت که P/E انتظار روانی بازار نسبت به ریسک سهم است و در نتیجه P/E ، قوی‌تر از قیمت روز سهم است. گاهی شرکت‌ها P/E های بسیار بالایی مثلاً عدد ۷۰۰ دارند. این به آن مفهوم است که بازار اصلاً به چنین سهمی اعتماد ندارد.»

این کارشناس بازار سرمایه با اشاره به P/E های پیشرو، دنباله‌دار و تاریخی، تصریح کرد: « P/E پیشرو بر اساس EPS پیشرو تعیین و محاسبه می‌شود. طبق قانون، شرکت‌ها موظفند تا یک ماه قبل از سال مالی، بودجهء سال آینده‌شان را اعلام کنند. در این‌جا فرض بر این است که EPS سال آینده در محاسبات P/E لحاظ نمی‌شود. اما در حقیقت، بازار نیم‌نگاهی به آن دارد.

در P/E دنباله‌دار، ما در طول سال با تعدیل EPS مواجهیم که سبب بروز نوسانات در _P/E می‌شود.

همچنین در P/E تاریخی هم ما یک دورهء چندساله را بررسی می‌کنیم.

وی سپس اظهار کرد: «اما مهم‌ترین بحث این‌جا‌ست که P/E تنها ملاک تصمیم‌گیری نیست، اما اول باید بررسی‌های بنیادی را انجام دهیم. نرخ رشد، طرح‌های توسعه، وضعیت حقوق صاحبان سهام، بازده دارایی‌ها و… را هم بررسی کنیم و سپس از بین دو شرکت هم‌صنعت، یکی را بر اساس معیار P/E انتخاب کنیم.

وی در پاسخ به این سوال خبرنگار سرمایه که در حال حاضر متوسط P/E بازار ما چقدر است، خاطرنشان کرد: «متوسط P/E بازار ما، بین دو تابلو متفاوت است. این رقم در تابلوی فرعی هفت و در تابلوی اصلی پنج و خرده‌ای است; چرا که با فرض عدم ثبات و امنیت در بازار، افراد به دنبال سرمایه‌گذاری‌های کوتاه‌مدت می‌روند تا بتوانند در مدت زمانی کوتاه به سرمایهء خود دست یابند. بنابراین این افراد ترجیح می‌دهند که به شرکت‌هایی مراجعه کنند که در تابلوی فرعی قرار دارند، زیرا این‌گونه شرکت‌ها کوچک‌تر و حجم مبنای کم‌تر دارند.»

شهدایی در پایان ایراد کرد: ‌«اما در شرایطی که بازار با رونق و ثبات روبه‌رو باشد، سرمایه‌گذار به سوی سهام شرکت‌های بزرگ حرکت می‌کند حتی در شرایطی که حجم مبنای آن‌ها بسیار بالا باشد