تغییر زمان معاملات سکه در بورس کالا

معاملات آتی

درسال 1848 میلادی در شیکاگو تولیدکنندگان گندم برای فروش محصولات خود نیاز به بازاری داشتند تا معاملات نقدی را انجام دهند یعنی گندم بدهند و پول آنرا بستانند. به تدریج فروشندگان و خریداران شروع به نوعی تعهد جهت دریافت وجه نقد خود در آینده گرفتند و زمینه معاملات آتی (Futures) را پایه ریزی کردند بدین معنی که: تولیدکننده موافقت نماید که محصول خود را به خریدار در تاریخ آینده با قیمت توافق شده بفروشد.

آذرماه ١٣٨۴ را می توان به عنوان سرآغاز جشن بلوغ بازار سرمایه ایران قلمداد کرد. در آن تاریخ طبق تصویب مجلس شورای اسلامی بر اساس قانون جدید بازار سرمایه که توسط دولت محترم به مجلس تقدیم شد، معاملات اوراق مشتقه مانند قراردادهای آتی کالا در بورس شکل قانونی پیدا نمود و مراجع تقلید نیز قبل از دولت و مجلس مجوز لازم را تنفیذ نموده بودند.

آتی کالا

قرارداد آتی توافقنامه ای است مبتنی بر خرید یا فروش دارایی مشخص در زمان معین در آینده، با قیمت مشخص. در این قرارداد خریدار متعهد می گردد کالای مورد نظر را در تاریخ تعیین شده تحویل گرفته و مبلغ مشخصی را بابت هر واحد از آن پرداخت نماید و فروشنده نیز متعهد میگردد درتاریخ موردنظر درازای دریافت وجه مشخصی کالای مورد نظر را تحویل نماید. برای جلوگیری از امتناع طرفین از انجام قرارداد، طرفین به صورت شرط ضمن عقد متعهد می شوند مبلغی را به عنوان وجه تضمین نزد اتاق پایاپای بگذارند و متعهد می شوند متناسب با تغییرات قیمت آتی، وجه تضمین را تعدیل کنند و اتاق پایاپای از طرف آنان وکالت دارد متناسب با تغییرات قیمت، بخشی از وجه تضمین هریک از طرفین را به عنوان اباحه تصرف در اختیار دیگری قرار دهد و او حق استفاده از آن را خواهد داشت تا در سررسید باهم تسویه کنند. هم اکنون زعفران رشته ای بریده ممتاز ،زعفران رشته ای درجه یک ، زیره سبز و پسته داراییهای پایه پذیرفته شده به عنوان دارایی پایه قراردادهای آتی بورس کالا می باشد.

از مزایای قراردادهای آتی امکان پوشش ریسک (hedging) با هزینه کم، امکان سود آوری در بازار نزولی ( short sell)، امکان ورود در بازارهای بزرگتر با سرمایه کم (leverage)، آربیتراژ می باشد.

نرخ تسویه درپایان روز معاملاتی کشف میگردد و با توجه به آن به روزرسانی حسابها صورت میپذیرد و سود و زیان کلیه قراردادهای باز توسط اتاق پایاپای بورس محاسبه و در حساب مشتریان اعمال می گردد. قیمت تسویه روزانه هم اکنون بر اساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به پایان آخرین جلسه معاملاتی و قیمت تسویه لحظه ای براساس میانگین قیمت 30% پایانی حجم معاملات منتهی به هر لحظه محاسبه خواهد شد.

در صورتیکه پس از کشف نرخ تسویه و اعمال آن در صورتحساب مشتریان، موجودی حساب از حداقل سپرده تعیین شده توسط بورس کمتر گردد اخطار افزایش وجه تضمین برای مشتریان ارسال می گردد. مشتریان فرصت دارند تا یک ساعت پس از شروع معاملات روز بعد نسبت به افزایش موجودی خود اقدام نمایند.در صورت عدم واریز وجه در زمان اعلام کارگزار از سوی مشتری، کارگزار موظف است با اخذ موقعیت معکوس نسبت به بستن معامله باز مشتری اقدام نماید.

بیشتر قراردادهای آتی، منجر به تحویل فیزیکی کالا نمیشود علتش آن است که اکثر سرمایه گذاران قبل از فرا رسیدن زمان تحویل کالا، اقدام به بستن قرارداد یا Offsetting می نمایند. تبدیل تعهد از طریق اتخاذ یک ”موقعیت تعهدی“ جدید معکوس در مقابل ”موقعیت تعهدی باز“ مشتری صورت می پذیرد.

تمامی افراد حقیقی و حقوقی میتوانند با مراجعه به شعب کارگزاری سهم آشنا با همراه داشتن اصل مدارک هویتی و تکمیل فرم ها اقدام به اخذ کد معاملاتی قرارداد آتی نمایند. و همچنین در صورت داشتن شرایط لازم بعد از اخذ مجوز دسترسی به سامانه برخط معاملات قراردادهای آتی، کد کاربری و کلمه عبور برای استفاده از خدمات آنلاین برای مشتریان محترم صادر میگردد .

گواهی سپرده کالایی

گواهی سپرده کالایی اوراق بهاداری است که نشان دهنده مالکیت دارنده ی آن بر مقدار معینی کالاست و پشتوانه آن قبض انبار استانداری است که توسط انبارهای موردتایید بورس صادر می گردد. بر اساس گزارش های منتشر شده توسط نهادهای بین المللی قبوض انبار از ابزارهای متداول تامین مالی در کشورهای توسعه یافته و حتی برخی کشورهای در حال توسعه به حساب می آیند. از کاربردهای مهم قبوض انبار در تامین مالی، برای تمامی بخش های اقتصادی، ابزار تحویل در قراردهای آتی می باشد.

تمام اشخاص حقیقی و حقوقی که کد معاملات اوراق بهادار دارند، می‌توانند اقدام به معامله گواهی سپرده کالایی هر کالایی نمایند. برای تحویل گرفتن کالا از انبار (در صورت داشتن گواهی سپرده در کد بورسی) باید مدارک لازم شامل معرفی نامه برای انبار از کارگزاری دریافت شود و با ارائه مدارک به انبار و واریز هزینه های انباردار کالا به خریدار تحویل داده می شود.

توصیه مهم به سرمایه گذارن طلا و سکه در بورس کالا

خشیار دادمنش کارشناس بورس کالا گفت: خرید سپرده یا سرمایه گذاری در صندوق‌های طلای بورس کالا، دو انتخاب امن‌تر نسبت به خرید فیزیکی طلا و سکه است.

به گزارش اقتصادنیوز به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان، خشیار دادمنش کارشناس بورس کالا در رابطه با صندوق سپرده گذاری طلا و سکه در بورس کالا گفت: یکی از بازار‌های بورس کالای ایران بازار مالی است که در این بازار، علاوه بر گواهی سپرده کالایی و سلف موازی استاندارد، صندوق‌های سرمایه گذاری کالایی نیز معامله می‌شود.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه اظهار کرد: یکی از انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری کالایی موجود در بورس کالای ایران، صندوق‌های کالایی طلا و سکه نام دارند که در تغییر زمان معاملات سکه در بورس کالا حال حاضر ۴ صندوق از این نوع مشغول به فعالیت هستند.

او در ادامه تصریح کرد: صندوق‌های سرمایه گذاری مبتنی بر کالا ملزم به سرمایه گذاری حداقل ۷۰ درصد از دارایی‌های خود در انواع سپرده‌ها (در صندوق‌های طلا و سکه ملزم به سرمایه‌گذاری در سپرده سکه) هستند. علاوه بر آن، صندوق‌های یاد شده مجاز به سرمایه گذاری در بخش معاملات آتی نیز هستند که البته در حال حاضر معاملات آتی در زمینه سکه وجود ندارد.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه افزود: برای خرید طلا (سکه) از بورس کالا دو پیشنهاد وجود دارد. اول اینکه واحدهای صندوق طلا خرید و دوم می‌توان سپرده سکه خریداری کرد که قیمت آن به اندازه یک سکه تمام است. یعنی حداقل سرمایه گذاری باید ۱۰ تا ۱۲ میلیون تومان باشد. اما در صندوق‌های طلا این ساختار خرد‌تر است و با مبلغ کمتری نیز می‌توان وارد شد و واحد صندوق را خریداری نمود.

دادامنش در رابطه با مزیت‌های خرید این صندوق‌ها نسبت به خرید مستقیم طلا و سکه از بازار فیزیکی بیان کرد: صندوق کالایی قابل معامله (ETC) به سرمایه گذاران این امکان را می‌دهد که به جای خرید و نگهداری فیزیکی کالای مورد نظر و تحمل هزینه‌های حمل و نقل، نگهداری و مسائل امنیتی مربوط و خسارت‌های احتمالی آن، اوراق این صندوق‌ها را خریداری کنند.

او در ادامه افزود: اما در خرید از بورس کالا تنها یک هزینه انبارداری وجود دارد که این هزینه در سال بسیار ناچیز است.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه تصریج کرد: یکی دیگر از مزیت‌های خرید این صندوق‌ها نسبت به خرید مستقیم از بازار، قابلیت معامله راحت‌تر آن‌ها است. برای فروش سکه باید به صرافی رفت و اقدامات لازم را انجام داد، در صورتی که واحد صندوق در کد بورسی افراد است و تمام فرآیند به صورت آنلاین صورت می‌گیرد. در کل افراد متحمل هرینه‌های نگهداری سنگین صندوق‌های امانات نسیتند و همزمان می‌توانند از سود نوسان قیمت طلا و سکه بهرمند شوند.

تغییر ساعت معاملات آتی سکه

بازار آتی سکه امروز نیز مانند روز گذشته ساعت 14 باز می‌شود،کماکان امکان افزایش موقعیت خرید جدید وجود ندارد و این شرایط تا اطلاع ثانوی ادامه دارد.

فارس: با توجه به اینکه روز گذشته به دلیل نوسان شدید در قیمت سکه،‌بازار آتی ساعت 14 باز شد، همچنین، طبق مصوبه 49 هیئت پذیرش بورس کالا، اوراق مبتنی بر کالا و نظر سازمان بورس، تا اطلاع ثانوی امکان افزایش موقعیت خرید برای فعالان این بازار وجود ندارد. بر این اساس، فعالان این بازار تنها می‌توانند اقدام به فروش قراردادهای خود کنند. مسئله‌ای که وجود دارد اختلاف 50 تومانی قیمت خرید و فروش سکه است و این باعث شد قیمت تسویه روز گذشته سکه کاهش یابد. همچنین از روز شنبه ساعت معاملات بازار آتی سکه تغییر کرد و بر این اساس این بازار که پیش از این ساعت 10 باز می شد،از ساعت 12 به مدت نیم ساعت به عنوان زمان پیش گشایش و پس از آن به صورت رسمی معاملات ساعت 12:30 دقیقه شروع و در ساعت 18 به پایان می‌رسید. روز‌های پنج شنبه نیز ساعت معاملات از 11 به 12:30 و نیم ساعت نیز پیش گشایش بازار آتی باز می‌شود و تا ساعت 16 نیز معاملا ادامه دارد و این یعنی زمان معاملات پنج شنبه دو ساعت افزایش یافته است. بر اساس این گزارش، در حال حاضر بر اساس گفته فعالان بازار قیمت دلار 3380 تومان معامله می‌شود.

حباب صندوق‌های طلا در فاز تخلیه

دنیای‌اقتصاد- طیبه مرادی : پس از افت و خیزهای بسیار، معامله‌‌‌گران صندوق‌های طلای بورس کالا دادوستد خود را به سمت تخلیه حباب قیمتی سوق دادند تا ریسک ناشی از نوسان شدید نرخ را در شرایط نامعلوم فعلی به حداقل برسانند.

تا حد زیادی انتظارات تورمی موجود در بازار صندوق‌های طلا متعادل شده، اما جهت‌‌‌گیری کلی آن به سمت کاهش نرخ است که در کنار جریان غالب بازار گواهی سپرده سکه طلا، سیگنال مضاعف کاهشی را از سوی ابزارهای طلایی بورس کالا مخابره می‌کند.

متعادل شدن انتظارات در صندوق‌های طلا

روز گذشته در لحظه تنظیم این گزارش، واحدهای 5صندوق طلایی قابل معامله در بورس کالا به گونه‌‌‌ای معامله شدند که تغییر زمان معاملات سکه در بورس کالا فاصله دو نرخ پایانی و بهای ابطال این واحدها به یکدیگر بسیار نزدیک شده بود، به طوری که متوسط فاصله این دو نرخ به رقم منفی 03/ 0درصد رسید. اصلی‌‌‌ترین دلیل این رویداد را در ناتوانی صعود بهای ارز به سطوح بالای قیمتی می‌توان جست‌وجو کرد؛ چرا که پیش از این با تداوم روند افزایشی بهای ارز در معاملات بازار آزاد، شاهد بازگشت ذهنیت افزایشی به معاملات صندوق‌های طلایی بورس کالا بودیم که مدت‌ها در محدوده منفی نوسان می‌‌‌کرد. اما با انتشار خبرهایی مبنی بر شروع احتمالی مذاکرات هسته‌‌‌ای، فروشندگان در بازار ارز در موقعیت قوی‌‌‌تری ظاهر شدند و بهای آزاد دلار از کانال قیمتی 28هزار تومانی عقب‌نشینی کرد. این عقبگرد بهای آزاد دلار تا جایی ادامه یافت که در برخی از ساعات روزهای گذشته، حتی از سطح 27هزار و 500تومان نیز کمتر شد. به گفته تحلیلگران تکنیکال، چنانچه نزول بهای دلار از سطح 27هزار و 500تومان ادامه یابد و در این نرخ برای چند روز متوالی تثبیت شود، این احتمال وجود دارد که حتی ریزش نرخ تا کانال 26هزار تومانی نیز ادامه یابد. البته وقوع همه این موارد در صورتی احتمال دارد که تا چند روز آینده به صورت رسمی بازگشت به مذاکرات اعلام شود؛ چرا که تجربه ثابت کرده است، معامله‌‌‌گران نسبت به خبرهای این‌چنینی مدت زیادی واکنش نشان نمی‌دهند و ممکن است بار دیگر خریداران ارز در بازار، قدرت را در دست بگیرند و شاهد صعود مجدد بهای ارز به نرخ‌های بالاتر از بهای فعلی باشیم. از آنجا که علاوه بر نرخ ارز، بهای هر اونس طلا، دیگر متغیر اصلی اثرگذار بر معاملات واحدهای صندوق طلا به شمار می‌رود، لازم است نوسان بهای این فلز گرانبها در بازارهای جهانی را نیز مورد توجه قرار دهیم؛ اگرچه طبق عرف معاملات صندوق‌های طلا، اهالی این بازار نسبت به تکانه‌‌‌های بهای ارز بسیار بیشتر از تغییر قیمت اونس طلا واکنش نشان می‌دهند. این روزها که اونس طلا در محدوده‌‌‌ای خنثی نوسان‌‌‌های محدودی را به ثبت می‌‌‌رساند، این مطلب بیش از پیش تایید می‌شود و جریان‌ساز اصلی بازار ابزارهای طلایی بورس کالا تکانه‌‌‌های ارز در بازار داخلی به شمار می‌رود.

طلای جهانی به نوسان محدود خود ادامه داد

در معاملات روز گذشته هر اونس طلا کمی افت داشت و به محدوده 1754دلار در لحظه تنظیم این گزارش رسید. این در حالی است که طی هفته گذشته نوسان بهای اونس طلا کاهشی بود و به میزان منفی 26/ 2درصد به ثبت رسید. این انتظار وجود دارد که به‌رغم گزارش ناامیدکننده بازار کار آمریکا، فدرال‌رزرو شروع به کاهش محرک‌‌‌های پولی خود کند. همچنین حقوق و دستمزد غیرکشاورزی ایالات‌متحده در ماه سپتامبر تا حدی افزایش داشت که بسیار کمتر از انتظارات بازار بود؛ آن هم در شرایطی که نرخ بیکاری به پایین‌‌‌ترین سطح طی 18ماه گذشته رسیده و میزان افزایش دستمزد روند صعودی به خود گرفته است. اما در سایر نقاط دنیا، با کاسته شدن از سرعت نرخ رشد جهانی به دلیل بحران انرژی اخیر و تهدید طولانی‌مدت ناشی از پاندمی ویروس کرونا تا حد زیادی از طلا به عنوان دارایی امن همچنان حمایت می‌شود. بررسی‌‌‌ها نشان می‌دهد، علاوه بر کاهش فاصله دو نرخ پایانی و ابطال واحدهای صندوق طلای بورس کالا، قیمت پایانی معاملات نیز پس از عقبگرد بهای ارز، روند کاهشی را تغییر زمان معاملات سکه در بورس کالا در پیش گرفته است. این موضوع به‌وضوح از ترس معامله‌‌‌گران از ریزش نرخ حکایت دارد که سعی دارند با تعدیل انتظارات تورمی خود که برای مدت کوتاهی مثبت شده بود، همسو با جریان فعلی بازار، موقعیت خود را حفظ کنند. همان‌طور که آمارهای معاملات نشان می‌دهد، جریان کلی دادوستد واحدهای صندوق‌های طلای بورس کالا روندی آرام را در پیش گرفته است و ردپایی از ورود و خروج محسوس نقدینگی به این بازار دیده نمی‌شود. این مطلب از دورنمای مبهم این بازار حکایت دارد که به‌شدت نسبت به تغییرات بازار ارز حساس شده است، از این رو تا زمانی که ثبات بر شاخص‌‌‌های کلان اقتصادی حاکم نشده باشد، نمی‌توان انتظار داشت که حرکت جدی از سوی معامله‌‌‌گران این بازار رویت شود.

گواهی سپرده سکه زیر قیمت بازار

در جریان معاملات گواهی سپرده سکه طلا در روز گذشته، شاهد تداوم دادوستد این اوراق با بهایی پایین‌‌‌تر از نرخ سکه فیزیکی در بازار آزاد بودیم. متوسط این فاصله برای هر 5نماد فعال گواهی سکه در بورس کالا در لحظه تنظیم این گزارش، به میزان منفی 19/ 1درصد ارزیابی شد که به‌وضوح حفظ ذهنیت کاهشی بودن قیمت‌ها را در بین اهالی این بازار نشان می‌دهد. از نیمه شهریورماه سال‌جاری تاکنون، حتی در زمان‌‌‌هایی که برای مدت کوتاهی ذهنیت غالب در سایر ابزارهای مالی-کالایی بورس کالا افزایشی ‌‌‌شد، در بازار گواهی سپرده سکه همچنان جریان غالب بازار کاهشی بود، به طوری که متوسط فاصله نرخ پایانی اوراق سپرده سکه با قیمت سکه فیزیکی بازار آزاد در محدوده منفی باقی ماند. از این رو اگر بخواهیم انتظارات موجود در بازار گواهی سپرده را به عنوان بخش عمده دارایی پایه واحدهای صندوق طلا در نرخ ابطال این بازار لحاظ کنیم، به رقم منفی 23/ 1درصد خواهیم رسید. این مطلب به این معنی است که برایند انتظارات تورمی در دادوستد ابزارهای طلایی بورس کالا منفی است؛ چرا که اهالی این بازار با توجه به سیگنال‌های مخابره‌شده اخیر به بازارهای مالی-کالایی، افت نرخ‌ها را محتمل ارزیابی می‌کنند.

حفظ کانال 27هزار تومانی بهای انتظاری دلار

اگر بخواهیم بر مبنای انتظارات موجود در معاملات واحدهای صندوق طلا به پیش‌بینی بهای انتظاری دلار در بازار آزاد بپردازیم، حفظ کانال 27هزار تومانی حداقل در کوتاه‌‌‌مدت بدیهی است. همچنین اگر جریان غالب موجود در بازار گواهی سپرده سکه طلا را در کنار انتظارات اهالی بازار صندوق‌های طلایی قرار دهیم، آنگاه میزان انتظارات تورمی به رقم منفی 23/ 1درصد کاهش می‌‌‌یابد و بهای انتظاری آزاد دلار نیز به سطح 27هزار و 152تومان خواهد رسید. البته همه این پیش‌بینی‌‌‌ها تنها بر مبنای داده‌‌‌های استخراج‌شده از معاملات ابزارهای طلایی بورس کالاست و برای پیش‌بینی دقیق‌‌‌تر نیازمند بررسی همه متغیرهای اثرگذار بر بازار ارز هستیم تا بتوانیم تمامی جنبه‌‌‌های این بازار را در کنار پیچیدگی‌‌‌های معاملاتی آن لحاظ کنیم.

شاید در شرایط فعلی، فرضیه به کف رسیدن بهای آزاد دلار در سطح 27هزار تومان صحیح باشد که در صورت حفظ شرایط فعلی، معامله‌‌‌گران این نرخ را منطقی می‌دانند و سعی دارند دادوستد خود را مبتنی بر آن مدیریت کنند. اما نکته قابل‌توجه مربوط به اثرات متغیرهای سیاسی و اقتصادی در کنار یکدیگر است که انعکاس آن در معاملات بازارهای ارز و سکه به‌سرعت پدیدار می‌شود. از این رو، معاملات ابزارهای طلایی بورس کالا می‌تواند آینه‌‌‌ای برای پیش‌بینی بهای انتظاری تغییر زمان معاملات سکه در بورس کالا ارز و سکه به شمار برود، اما رابطه این بازارها به شکل رابطه علت و معلولی است؛ به این معنی که همان‌طور که تکانه‌‌‌های قیمتی در دو بازار سکه و ارز بر این ابزارها منعکس می‌شود، از تغییر جریان معاملات واحدهای صندوق طلا و گواهی سپرده سکه نیز می‌توان به تحرکات زیرپوستی در این دو بازار پی برد.

اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی – تاثیر نوسانات سکه نقدی بر معاملات آتی سکه در بورس

در مقالات قبلی در خصوص با خرید و فروش سکه و طلا در بازار بورس صحبت کردیم، در این مطلب قصد داریم در خصوص اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی سکه صحبت کنیم و ببینیم که سکه نقدی و فیزیکی و نوساناتی که در طول روز دارد، چطور می تواند بر روی قیمت و به صورت کلی معاملات آتی سکه در بورس تاثیر بگذارد. همچنین بررسی خواهیم کرد که قیمت نقدی طلا چه تاثیری بر قیمت آتی طلا در بورس دارد و با چه نسبتی نسبت به هم تغییر می کنند. طلا و سکه همیشه یکی از امن ترین و سودده ترین زمینه های سرمایه گذاری برای ایرانیان بوده و هست. به همین دلیل معاملات سکه و طلا در بورس هم یکی از پرطرفدارترین زمینه سرمایه گذاری سهامداران است. سوال اصلی اینجاست که اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی چیست و با افزایش و کاهش سکه و طلای فیزیکی، تاثیر این افزایش و کاهش در گواهی خرید سکه در بورس و همین طور گواهی خرید طلا در بورس به چه صورت است.

اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی

طلا به علت دارا بودن قابلیت ذخیره ارزش، همواره یکی از ابزارهای اصلی سرمایه‌­ گذاری محسوبمی شود. این فلز گران بها، بر خلاف سهام، اوراق قرضه و پول که به ناشرین خود وابسته هستند، ارتباطی به اعتبار ناشر آن ندارد و ارزش آن در بازارهای جهانی و باتوجه به مقدار عرضه ‌و تقاضا مشخص می شود. یکی دیگر از وجوه تمایز طلا با دیگر دارایی ‌ها در این است که نوسانات نرخ ارزهای کلیدی به خصوص دلار در تعیین قیمت آن تاثیر گذار خواهد بود. همین طور می توان گفت کخه بحران ‌های اقتصادی، تنش ‌های سیاسی، بورس و نرخ بهره در آمریکا از جمله عواملی به حساب می آیند که بر قیمت طلا اثرات بسیاری دارند.

درصورتی که تمایل دارید تا از خدمات ۲۵ درصد تخفیف کارمزد در بورس، مشاوره خرید، آموزش های رایگان بورسی و … بهره مند شوید میتوانید از طریق لینک زیر اقدام به ثبت نام نمایید.

گفتنی است که سکه طلا در بورس کالا در قالب قراردادهای آتی پیش فروش می‌­ شود. بازار قراردادهای آتی عامل مهم و موثری در گردش، حرکت و کارآ شدن اقتصاد است؛ ماهیت قیمت طلا به ‌عنوان یک کالای فیزیکی و دارایی مالی و وجود عوامل متعدد تاثیرگذار بر بازارهای آتی طلا، باعث شده است که تحلیل روابط متغیرهای اصلی این بازار خیلی آسان نباشد. بازار آتی سکه از جمله بازارهای محبوب در میان سرمایه ‌گذاران است و عوامل گوناگونی بر قیمت آتی سکه موثر است. از بین عوامل موثر بر نوسانات قیمت آتی سکه، بازده قیمت نقدی سکه (روز پیش) و بازده قیمت تخمین زده شده نرخ ارز به ترتیب دارای بیش ‌ترین اثرات است و متغیرهای بازده شاخص کل بورس و قیمت پیش ‌بینی شده طلای جهانی در رده ‌های بعدی جای می گیرند.

در سال‌ های اخیر، از بررسی نوسانات اونس می توان نتیجه گرفت که هر زمان اونس تمایل به صعود داشته باشد، معاملات آتی نیز به همان سمت می رود و هر زمان که بهای اونس جهانی طلا کاهشی باشد، معاملات آتی هم روند کاهشی را به خود خواهد گرفت. این نشان از تاثیر فراوانی است که اونس طلا بر معاملات این فلز گرانبها، چه در تابلو آتی و چه در بازار نقدی دارد. در کنار موارد عنوان شده، عواملی مثل شرایط سیاسی، اقتصادی، واکنش رفتاری فعالان بازار و … نیز در قیمت قراردادهای آتی اثرات بسیاری را دارند.

آتی سکه طلا چیست؟

در ابتدای امر بیاییم و یک مقدار بیشتر با معاملات سکه در بازار بورس و آتی سکه طلا آشنا شویم. قرارداد آتی قراردادی است که فروشنده طبق آن متعهد می ‌شود در سررسید معین، مقدار معینی از کالای مشخص (سکه طلا) را به قیمتی که الان تعیین می ‌کنند، به فروش برساند و در مقابل طرف دیگر قرارداد متعهد می شود آن کالا را با آن مشخصات بخرد. این بدین معنی است که در بازار آتی، خرید و فروش دارایی پایه قرارداد (سکه طلا) طبق توافق ‌نامه ‌ای که به قرارداد استاندارد تبدیل شده است، انجام می شود که در آن به دارایی با مشخصات خاصی اشاره شده است.

• تاریخچه قرارداد آتی سکه در ایران : اولین معاملات قرارداد آتی سکه تمام بهار آزادی (طرح امام) در شرکت بورس کالای ایران در ساعت ۱۰ صبح سه شنبه ۵ آذر ۱۳۸۷ با انجام ۲ قرارداد استارت خورد.
• ارزش قرارداد در هر روز : در معاملات آتی برای هر روز قیمت پایه تعیین تغییر زمان معاملات سکه در بورس کالا می ‌شود که قیمت تسویه روز پیش است، اما در اولین روز راه ‌اندازی این معاملات استثنائا قیمت پایه به وسیله کمیته اجرایی قراردادهای آتی و با توجه به قیمت نقدی و زمان تحویل مشخص می گردد.
• وجه تضمین اولیه : وجه تضمین اولیه در هر قرارداد ۱۰ درصد قیمت ۱۰ عدد سکه است که در زمان خرید از خریدار اخذ می شود. برای اولین قرارداد این مبلغ ۲۰۰ هزار تومان محاسبه شده بود که این مبلغ با توجه به افزایش قیمت سکه افزایش یافته و امروز به ۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تومان رسیده است!
• تفاوت آتی و بازار آزاد : در بازارهای آتی الزامی نیست که کالا یا دارایی به طور فیزیکی رد و بدل شود و برخلاف بازارهای نقدی، انتقال مالکیت فوری دارایی مطرح نمی ‌شود، لذا در این بازارها بدون در نظر گرفتن این که فرد مالک دارایی باشد یا نباشد، قراردادها قابل معامله هستند. در ضمن برخلاف بازارهای نقد که پشتوانه آن تحویل دارایی است، بازارهای معاملات آتی مبتنی بر تسویه نقدی است و یکی از اهداف آن، معامله دارایی در آینده است. ضمن این که ریسک‌ های موجود در بازرا نقدی در بازار آتی دیگر وجود ندارند.

قراردادهای آتی به چه صورت هستند؟

اندازه هر قرارداد در معاملات آتی سکه به تعداد ۱۰ سکه است؛ این بدین معنی است که شما با خرید هر واحد قرارداد آتی، تعداد ۱۰ سکه پیش خرید خواهد شد. این قراردادها در ماه ­‌های گوناگون سال انتشار می یابد و تا ۵ روز پیش از پایان ماه قرارداد خرید و فروش می شود و در ادامه تا پایان روز قرارداد در اتاق پایاپای بورس یا محلی که به وسیله بورس تعیین شده تحویل سکه‌ ها انجام می شود.

این قراردادها در هر روز معاملاتی در دامنه نوسانی ۵- درصد تا ۵+ درصد از قیمت تسویه روز پیش معامله می ­‌شوند. هر چقدر زمان تحویل این قراردادها زمان دورتری باشد، قیمت بالاتری برای آنها در نظر گرفته شده است و به همان نسبت در قیمت ‌های بالاتری در زمان حال معامله خواهند شد. به عنوان مثال هر واحد قرارداد آتی سکه در دی ماه ۹۸ در قیمت بالاتری نسبت به قراردادهای آتی سکه در شهریور ماه ۹۸ معامله شده است. در قراردادهای آتی، مثل سایر بازارهای بورس، قیمت ‌ها طبق تعامل عرضه و تقاضا در بازار تعیین خواهد شد و عملیات نظارت بر بازار بر اساس قواعد و اصول مربوطه همیشه به وسیله بورس کالا انجام می گردد.

قیمت نقدی طلا برقیمت آتی اثرگذار است؟

احتمال افزایش یا کاهش‌ های ناگهانی قیمت در بازار سکه و ایجاد نوسانات شدید همیشه هست. نوسانات قیمت سکه نامتقارن است و اخبار خوب که همان شوک ‌های مثبت به حساب می آیند، به نوسانات آتی بیشتری در قیمت و بازدهی نسبت به خبرهای بد که همان شوک ‌های منفی هستند، منجر می ‌شوند. در معاملات قراردادهای آتی به این دلیل که هر یک از طرفین متعهد به تحویل دادن و تحویل گرفتن دارایی پایه در سررسید قرارداد هستند، عوامل زیادی مانند فاصله زمانی تا سررسید قرارداد، نرخ سود و از همه مهم‌تر انتظارات سرمایه ‌گذاران اثرگذار است.

جالب است بدانید که در روند معاملات هر چقدر زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک ‌تر گردد، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی سکه در بازار میل می کند و در سررسید قرارداد آتی، قیمت آن با قیمت نقدی برابر و یا خیلی نزدیک می شود، بنابراین قیمت معاملات آتی وابستگی معینی به قیمت نقدی دارد و چنانچه این وابستگی وجود نداشته باشد، معامله ‌گران به سرعت سعی خواهند کرد تا وابستگی مناسبی را بین آنها بیابند.

به عنوان مثال این طور فرض کنید که قیمت آتی بیشتر از قیمت نقدی در زمان تحویل باشد، در این صورت مشتریان برای کسب بازدهی بیشتر دارایی موردنظر را در قالب قرارداد آتی به فروش می رسانند، سپس در قیمت نقدی اقدام به خرید نقدی دارایی کرده و منتظر رسیدن زمان تحویل دارایی خواهند ماند و در زمان تحویل دارایی به اندازه اختلاف قیمت آتی و قیمت نقدی سود به کسب خواهند کرد.

یا بالعکس این طور فرض کنید که قیمت آتی سکه پایین ‌تر از قیمت نقدی سکه در زمان تحویل باشد، در این صورت مشتریانی که بنا دارند دارایی موردنظر خود را بخرند، ابتدا وارد یک قراداد آتی شده، موقعیت‌ های تعهدی خرید اتخاد کرده و در زمان تحویل دارایی به اندازه اختلاف قیمت قرارداد آتی و قیمت نقدی سود دریافت می‌­کنند. در حالت اول فروش قرارداد آتی موجب کم شدن قیمت آن ها و در حالت دوم خرید قرارداد آتی زمینه افزایش قیمت آنها را ایجاد می کند.

البته از نظر علمی، قیمت معاملات آتی سکه در بورس کالا با توجه به شرایط مختلف امکان دارد از قیمت نقدی سکه بیشتر یا حتی کمتر باشد. تحت این شرایط چنانچه در سررسید قراردادهای آتی، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی میل نکند، انگیزه منفی برای یکی از طرفین بالا می­رود. اکثر اوقات با نوسان قیمتی سکه نقدی شاهد نوسانات بیش تری در قراردادهای آتی هستیم. یکی از علت های این موضوع، حجم تعداد سکه ‌­های در نظر گرفته شده برای هر واحد قراردادهای آتی است، به این دلیل که در هر واحد قرارداد، ۱۰ سکه معامله می شود و طبیعی است که نوسانات، اثرگذاری به مراتب بیشتری بر قراردادهای آتی داشته باشند و به خاطر این که سررسید این قراردادها و تحویل سکه در آینده اتفاق می افتد، از نوسانات تاثیر بیش ‌تری می گیرد.

اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی منطقی است؟

تاثیر قیمت نقدی سکه بر قیمت معاملات آتی سکه ، امری طبیعی و انکار ‌ناپذیر است، ولی بعضی اوقات می بینیم که عوامل گوناگونی مثل عوامل سیاسی داخلی یا دستکاری ­‌های قیمتی باعث ایجاد تغییرات غیرعادی و غیرمنطقی و افزایش یا کاهش ناگهانی قیمت سکه نقدی در بازار می ­‌شوند که مقاطعی گذرا هستند و جو زودگذر و کوتاهی بر روی معاملات به وجود می آورند که ماندگاری ندارد. در همچین مواقعی تاثیر پذیری بازار آتی منطقی به نظر نمی آید.

به این علت که قیمت تعیین شده برای این قراردادها مربوط به سکه ­‌هایی است که در آینده تحویل داده می شود و جو زودگذر امروز تاثیری در قیمت ماه‌­ های آتی ندارد، بنابراین بهتر است ملاک بالا و پایین رفتن ارزش معاملات، قیمت اونس جهانی باشد. البته این را هم در نظر داشته باشید که بر اساس ماده ۲۹ دستورالعمل اجرایی معاملات، چنانچه ظن در دستکاری قیمت یا تغییر غیرعادی قیمت معاملات وجود داشته باشد، مدیرعامل بورس کالا یا رییس سازمان بورس می‌ توانند معاملات را متوقف کنند، از همین روی بعضی اوقات دیده می شود که کمیته آتی به ‌علت نوسانات شدید در بازار سکه طلا و عدم‌ شفافیت اطلاعاتی درباره بازار نقدی سکه طلا، تصمیم به توقف معاملات بازار گرفته است.

نتیجه‌ گیری و کلام پایانی

به همان صورت که پیش تر هم گفتیم، طلا به علت دارا بودن قابلیت ذخیره ارزش، همیشه به عنوان ابزاری مناسب جهت سرمایه‌ گذاری مطرح بوده است. در معاملات آتی سکه عوامل بسیاری مانند قیمت ارز ، قیمت اونس، عوامل سیاسی و اقتصادی و … بر قیمت واحدهای مورد معامله تاثیر می گذارند و تخمین زدن تمام این عوامل کار خیلی ساده ای نیست، ولی طبق فرضیه بازار کارا که طبق آن اطلاعات به سرعت در بازار منتشر می ‌شوند، می‌­ توان قیمت قراردادهای آتی را به عنوان جانشینی برای نشان دادن تمام این عوامل استفاده کرد.

اغلب هر چه زمان سررسید قرارداد آتی نزدیک تر شود، قیمت آتی به سمت قیمت نقدی کشیده خواهد شد و در سررسید قرارداد آتی، اکثرا قیمت آن با قیمت نقدی برابری کرده یا خیلی به قیمت نقدی آن نزدیک خواهد شد. معاملات آتی در حال حاضر در دنیای مالی و سرمایه ­‌گذاری اهمیت بسیار زیادی دارد و حضور فعال در این بازارها، مستلزم داشتن شناخت کافی و ریسک‌­ پذیری بالا می باشد.

چنانچه قصد سرمایه گذاری در بازار سکه و طلای بورس را دارید، بد نیست از این مقاله تحت عنوان اثرات نوسان سکه بر معاملات آتی استفاده کنید. امیدوارم از این مطلب آموزشی نهایت استفاده رو کرده باشید. هر گونه سوال و یا ابهامی هم داشتید، از طریق بخش ارسال نظرات و دیدگاه ها در انتهای صفحه، با ما به اشتراک بگذارید.