هج کردن ریسک را کم می‌کند

فرآیند 5 مرحله ای مدیریت ریسک

مدیریت ریسک بخش جدانشدنی در موفقیت یک پروژه است و فرآیندی محسوب می گردد که به شناسایی زود هنگام مشکلات احتمالی و در نتیجه انجام اقدامات لازم جهت جلوگیری از تبدیل آن‌ها به مشکلات و مسائل واقعی در آینده پروژه کمک می‌کند.

در این مطلب به بررسی فرآیند مدیریت ریسک پرداخته شده است، همچنین مطالعه مطلب « برنامه ریزی مدیریت ریسک » و « فرآیند مدیریت ریسک » به شما توصیه می گردد.

فرآیند مدیریت ریسک

فرآیند مدیریت ریسک در اصل دارای ۵ مرحله است:

۱- برنامه‌ریزی ۲- شناسایی ۳- ارزیابی ۴- اداره کردن ۵- نظارت و گزارش‌دهی.

برنامه‌ریزی مرحله‌ای است که در آن نحوه مدیریت خطرهای احتمالی در پروژه مشخص شده و با توسعه طرح مدیریت ریسک برای پروژه، تکمیل می‌شود. ‌ این طرح، تیم مدیریت ریسک را مشخص کرده، نقش‌ها و مسوولیت‌های افراد را تعریف می‌کند و معیار ارزیابی ریسک‌های شناسایی شده را مستند می‌نماید.

مرحله دوم شناسایی ریسک‌ها می‌باشد. در‌این مرحله افراد تیم دور یکدیگر جمع شده‌، ریسک‌های احتمالی را شناسایی می‌کنند و آن‌ها را در لیست ریسک‌های پروژه، ثبت می‌کنند. ریسک‌ها می‌توانند در اشکال مختلفی همچون فرآیند تولید، کاربرد ابزارآلات، کارمندیابی، برنامه و بودجه و غیره وجود داشته باشند‌، همین طور ممکن است از تجربه و درس‌های گرفته شده از پروژه‌های گذشته ناشی شوند.

ترتیب دادن جلسات توفان فکری گروهی، روش خوبی برای شناسایی ریسک‌ها است. ‌ این امر افراد را وادار به تفکر کرده و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا تفکرات و تجربه‌های یکدیگر را توسعه دهند و باید به خاطر سپرد که شناسایی ریسک‌ها، تنها در یک جلسه به اتمام نمی‌رسد، چرا که ریسک‌های جدید و مختلفی در طول عمر یک پروژه سر بر می‌آورند. در شناسایی ریسک بهتر است تا از عبارت «اگر» - «آنگاه» استفاده شود‌: اگر شرایط ‌این باشد، آنگاه پیامد‌هایش ‌این خواهد بود. استفاده از یک چنین عبارتی ریسک را به طور واضح، توضیح و تبیین نموده و طرز بیان ما را در مورد آن استاندارد می‌نماید.

مرحله سوم ارزیابی ریسک‌های شناسایی شده با استفاده از معیار تعریف شده در طرح مدیریت ریسک می‌باشد. ریسک‌ها باید براساس احتمال وقوع و پیامدهای احتمالیشان ارزیابی شوند. ارزیابی پیامد‌های ریسک از نظر هزینه، برنامه‌ریزی و تکنیک و نیز انتخاب پیامدی که می‌تواند بیشترین تاثیر را داشته باشد، بسیار حائز اهمیت است. برای مثال ارزیابی یک ریسک از نظر هزینه ممکن است نشان‌دهنده تاثیر کم آن بر پروژه باشد، حال آنکه ‌این ارزیابی از نظر برنامه‌ریزی، می‌تواند حاکی از تاثیر بالای آن بر پروژه باشد، پس باید سطح بالایی از ریسک را در برنامه‌ریزی درنظر گرفت.

مرحله چهارم در فرآیند مدیریت ریسک، اداره آن است.

۴ روش برای اداره کردن ریسک‌ها وجود دارد:

* کاهش؛ که به معنای‌ایجاد طرح‌هایی عملیاتی برای کاهش احتمال ریسک و پیامدهای آن است.

* اجتناب؛ که به معنای ‌ایجاد تغییر در چیزی برای اجتناب کامل از ریسک می‌باشد، برای مثال ‌ایجاد تغییری در طرح برای اجتناب کامل از یک ریسک.

* واگذاری؛ که به معنای انتقال و واگذاری ریسک به گروه دیگر می‌باشد، (برای مثال خرید بیمه).

* پذیرش؛ ‌این روش بدون ‌ایجاد طرح‌های کاهشی، احتمال وجود ریسک را می‌پذیرد. ‌این امر ممکن است به‌این دلیل باشد که هزینه طرح‌های کاهشی بیشتر از آن است که هزینه‌های ناشی از ریسک احتمالی را پوشش دهد.

طرح‌های کاهشی روی هم رفته، معمول‌ترین راه برای کاهش سطح ریسک می‌باشند. بازنگری طرح‌های کاهشی جهت اطمینان از عدم وجود ریسک جدیدی در نتیجه به کارگیری همین طرح‌ها، ضروری می‌‌باشد. چنانچه هرگونه ریسکی در ارتباط با برنامه‌های کاهشی به وجود‌ آید، می‌بایست برای ارزیابی توسط تیم مدیریت، به فهرست ریسک‌ها اضافه شود.

نظارت و گزارش دهی

مرحله پنجم شامل نظارت و گزارش دهی است که توسط آن می‌توان از کارکرد موثر برنامه‌های مربوط به اداره کردن اطمینان حاصل نمود. جهت انجام‌این کار، ریسک را باید در حین تکمیل مراحل فرآیند مدیریت ریسک ارزیابی و بازنگری مجدد کرد تا از احتمال وجود آن آگاه شد. با آنکه ممکن است ریسک به طور کامل از بین نرود، اما لازم است تا به سطح قابل قبولی کاهش یابد. حتی ریسک‌های پایین نیز باید تحت کنترل باشند تا بتوان از پایین ماندن آن‌ها اطمینان حاصل نمود.

ریسک‌های موجود در یک پروژه، باید در گزارش مدیریت ریسک عنوان شوند. ‌این گزارش باید حاوی فهرستی از ریسک‌های شناسایی شده، طرح‌های اداره کردن جهت کاهش ریسک و ماتریسی از ریسک برای طبقه‌بندی آن به سه دسته بالا، متوسط و پایین باشد.

فواید مدیریت ریسک

مدیریت ریسک کار بسیار مهمی ‌است که اگر به موقع طی فعالیت یک پروژه آغاز شود می‌تواند سودمند بوده و ابزار قدرتمندی برای شناسایی زودهنگام ضعف‌ها باشد تا تیم مدیریت بتواند برنامه‌های عملیاتی را جهت اداره کردن ریسک‌ها سازماندهی کرده و از تبدیل شدن آن‌ها به مساله‌ای بزرگ در‌ آینده جلوگیری کند و به‌ این ترتیب، پاسخ پیشگیرانه شما نسبت به مسائل بالقوه به جای واکنش نسبت به مسائل و مشکلات‌ آینده می‌تواند صرفه‌جویی در پول و زمان را به همراه داشته باشد.

چند مهارت ریسک پذیری که در زندگی لازم دارید !

کارشناسان یکی از راه های موفق شدن را ریسک پذیری عنوان می کنند در حالی که اغلب مردم از اینکار هراس دارند. این مطلب گروه موفقیت شادمگ به شما مهارت ریسک پذیری را آموزش میدهد.

ریسک پذیری چیست

ریسک پذیری (Risk-taking) واژه ای است که امروزه در بسیاری از مکالمات روز مره از آن استفاده می‌شود. این ویژگی و صفت درونی انسان ها است که از بدو تولد در وجود آن ها نهادینه شده است.

شاید این سوال برای شما پیش آید که چرا با وجود ذاتی بودن ریسک پذیری برخی از افراد این ویژگی را ندارند یا بسیار در وجودشان کمرنگ است. شاید به این خاطر است که در کودکی والدین و اطرافیان با ایجاد ترس هایی باعث کمرنگ شدن این ویژگی در آن ها شده اند که در بزرگسالی این ویژگی به شکلی کمرنگ نمایان شده است.

اگر بخواهیم بهتر به این موضوع بپردازیم باید بگوییم که مهارت ریسک پذیری یعنی حرکت از نقطه A به نقطه B بدون اینکه تا حالا آن را تجربه کرده باشیم. ریسک پذیری ترسی را نیز به همراه خودش دارد. ترسی که به علت این حرکت از نقطه A به نقطه B بوجود آمده است.

دلیل ایجاد این مدل ترس ها به خاطر ناشناخته بودن نقطه B است چرا که ذهن انسان به گونه ای است که در مقابل چیزها و مکان های ناشناخته کمی محتاط است. از آنجایی که ذهن ما وظیفه دارد از ما در مقابل هرگونه تهدیدی محافظت کند پس برای انجام کارهای ناشناخته نیز این ترس را در ما ایجاد می‌کند و ما را از انجام آن به نوعی دور می‌کند.

آیا ریسک پذیری ترس دارد؟

قطعاً ریسک پذیر بودن ترس دارد اما این نوع ترس ها حقیقت ندارند . در واقع به خاطر مکانیزم و عملکرد ذهن هستند که این ترس ها ایجاد می‌شود. در مقاله ترس چیست؟چرا می ترسیم؟

در واقع ذهن به گونه ای خلق شده که انسان را از خطر حفظ کند و در همین حالت موجود، در یک نقطه امن بدون حرکت نگاه دارد.

چرا که حرکت و تجربه کردن کارهای مختلف ممکن است آسیبی به شما وارد کند و ذهن وظیفه خودش می‌داند تا شما را از این خطرات دور کند. البته این گونه خطرات در بیشتر مواقع فقط ساخته ذهن است و احتمال وقوع آن ها به شدت پایین است.

ریسک پذیری باعث رشد و پیشرفت می‌شود

تحقیقاتی که دانشمندان انجام داده اند متوجه این شده اند که بیشتر ترس ها واقعی نیستند و ذهن انسان این ترس ها را برای او نمایان می‌کند. همانگونه که گفته شد ذهن نسبت به ناشناخته ها از خود واکنش تدافعی نشان می‌دهد و سعی دارد افراد را در محدوده امن خودشان که تجربه نکردن ناشناخته هاست باقی بگذارد.

ناشناخته ها برای افراد یک چالش به حساب می‌آیند که با رفتن به این چالش ها و ریسک ها در واقع تجربه می‌کنند و در این حالت است که تغییر و رشد صورت می‌گیرد.

پس برای رشد قطعاً به ریسک در زندگی و رفتن به دل چالش ها نیاز است. همچنین که بسیاری از اساتید اهل فن می‌گویند که زندگی که بدون ریسک و چالش رشدی در پی آن ندارد و رشدی اگر نباشد مسلماً موفقیتی هم نخواهد بود.

چرا باید ریسک پذیر باشیم؟

ریسک کردن و ریسک پذیری آثار بسیار مثبت زیادی دارند. البته ریسک راهبردی است که می‌تواند تأثیرات شگفت انگیزی را روی زندگی شما داشته باشد. از آثار این دو پدیده‌ای که امروزه بیشتر در بورس کاربرد دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

موقعیت های مناسب

موقعیت های مناسب همیشه در پس ریسک ها قرار دارند که با مهارت ریسک پذیری اتفاق می‌افتد. همچنین بسیاری از افراد موفق تنها علت موفقیت خودشان را ریسک پذیر بودنشان می‌دانند و از این غافل نیستند که تجربه ناشناخته ها نه تنها باعث رشد آن ها و رسیدن به موفقیتشان می‌شود.

بلکه زندگی آنها را نیز تغییر داده و رو به بهتر شدن می‌برد. بسیاری از افراد موفق مثل وارن بافت ریسک در سرمایه گذاری را انجام دادند که فراز و نشیب‌های زیادی را در آن داشتند.

افزایش اعتماد به نفس

از دیگر آثار ریسک پذیری این است که باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود. کسی که ریسک می‌کند تقلید کننده نیست و خودش رهبری خودش را بر عهده گرفته است که این نشان از اعتماد به نفس بالای اوست. افرادی که رهبری خودشان را بر عهده دارند تحت تاثیر گفته های اطرافیان خود قرار نمی‌گیرند و از مسیر رشد دست بر نمی‌دارند.

در حقیقت افرادی که اعتماد به نفس بالایی ندارند و در انجام کارهایشان از افرادی که هیج تخصصی ندارند مدام راهنمایی می‌گیرند که از به خطر افتادن دوری کنند. اما غافل از اینکه این تقلید از افراد ناآگاه نه تنها آن ها را به موفقیت نمی‌رساند، بلکه به شکست و خودکم بینی هم منجر می‌شود که همه این مسائل از اعتماد به نفس افراد کم می‌کند.

برای افزایش این اعتماد به نفس و تقلید نکردن از افراد نا آگاه و غیر متخصص، باید سعی کنند از ریسک ها و چالش های کوچک شروع کند تا با موفقیت در این ریسک های کوچک به مرور باعث افزایش خود باوری و اعتماد به نفسشان شوند.

همچنین یکی از راه‌های افزایش این مهارت در خود، تقلید از روی افراد افرادی است که این ویژگی‌ را در خود دارند. خوشبختانه، ما مقاله را تحت عنوان ویژگی های افراد با اعتماد به نفس بالا برای شما نوشته‌ایم که تقلید از روی این ویژگی‌ها می‌تواند اعتماد به نفس شما را حد بالایی افزایش دهد.

ریسک پذیری در دیدگاه افراد موفق

افرادی که دید مثبتی نسبت به مهارت ریسک پذیری دارند می‌دانند که چیزی به اسم شکست وجود ندارد و در همه ریسک کردن ها یادگیری وجود دارد و اینها باعث رسیدن به موفقیت می‌شود.

پس از ریسک کردن نمی‌ترسند و با آغوشی باز به استقبال آن می‌روند. قبل از این که برویم سراغ مثال دیدگاه جناب گیتس از این قضیه، آیا نقشه‌ای برای موفقیت خود کشیده‌اید. اگر جوابتان نه است حتماً مقاله نقشه راه موفقیت را بخوانید. اگر هم بله هست، بهتر است که نگاهی داشته باشید ببینید نقشه‌ای که کشید‌ه‌اید صحیح است یا غلط؟

به عنوان مثال بیل گیتس وقتی مایکروسافت را تأسیس کرد خطرات و ریسک های بسیاری را به جان خرید. او مجبور شد برای ایجاد مایکروسافت دانشگاه را ترک کند. غول کامپیوتری دنیا با توجه به دیدگاه خودش که کامپیوتر شخصی را ابزاری مفید در هر دفترکار و خانه می‌دانست، ریسک بزرگی را پذیرفت.

بیل گیتس قدم در مسیری ناشناخته نهاده بود و برای رسیدن به موفقیت دست از تلاش بر نمی‌دارد. در نتیجه، همه این تلاش‌ها زمانی که شرکت بیل گیتس به غول تکنولوژی به ارزش میلیاردها دلار در دنیا تبدیل شد، جبران شد.

همچنین هنری فورد مخترع مشهور خودرو، مسیری بسیار تخیلی را در پیش گرفت. او قیمت‌ها را به طرز شدیدی کاهش داد اما توانست تقاضای خرید برای مدل T را برآورده کند. مدیر عامل کارخانه فورد مجبور شد برای رفع نیازهای مصرف‌کننده دست به خطر بزرگی بزند.

او زمان‌های کاری را کاهش داد ولی حداقل دستمزد را برای کارگران افزایش داد تا بهره‌وری افزایش یابد. این اقدام فورد گرچه اقدامی خطرناک به نظر می‌رسید ولی توانست دنیای خودرو را فتح کند.

همانگونه که مشخص است این افراد بزرگ و نامدار در دنیا، با رفتن به دل ریسک توانستند به این جایگاه و موقعیت های مناسب دست پیدا کنند.

تفاوت ریسک پذیری و ریسک کردن

شاید در نگاه اول فکر کنید که ریسک پذیری همان ریسک کردن است اما باید بدانید که تفاوتی بین این دو وجود دارد. همانگونه که مطرح شد ریسک پذیری یک ویژگی است که از بدو تولد همه ی افراد وجود دارد. همچنین ریسک پذیری در انسان ها یک صفت است.

اما ریسک کردن به نوعی یک مهارت است همانند دیگر مهارت هایی که در زندگی می‌توانیم با آگاهی و تمرین آن را کسب کنیم. بنابر این هج کردن ریسک را کم می‌کند ممکن است هر فردی ویژگی ریسک پذیری را دارا باشد اما در ریسک کردن که یک مهارت است ضعف داشته باشد.

به عنوان مثال پر خاشگری و زود از کوره در رفتن یک صفت اخلاقی است. اما اینکه چقدر با اصول و راه کارهای مدیریت خشم آشنا هستید یک مهارت است. به این ترتیب ریسک پذیری با مهارت ریسک کردن متفاوت است که افراد بسیاری تفاوت این دو را به خوبی نمی‌دانند.

فرق بین ریسک پذیری و حماقت

بین ریسک پذیری هج کردن ریسک را کم می‌کند و حماقت یک فرق کوچکی وجود دارد که بعضاً ممکن است اشتباه گرفته شود. افراد ریسک پذیر برای کاری که قصد انجام آن را دارند تحقیق می‎کنند و تا خودشان به مسئله واقف نشده باشند، کار را شروع نمی‌کنند.

ولی افرادی که حماقت می‌کنند افرادی هستند که بی گدار به آب می‌زنند و بدون تحقیق شروع به انجام آن کار می‌کنند و غالباً سعی دارند که با این مدل از کارها خودشان را با اعتماد به نفس بالایی نشان دهند. اما آن ها اعتماد به نفس کاذب دارند و سعی دارند خود را به دیگران اثبات کنند.

پس مهارت ریسک پذیری به این معنا نیست که بدون هیچ تحقیق و در نظر گرفتن جوانب مختلف به میدان برویم و شروع به انجام کار کنیم. بلکه باید به کمک مهارت مدیریت ریسک در شرایط های مختلف تصمیم های درستی را بگیریم .

در چه شرایطی، مهارت ریسک پذیری برای من اهمیت پیدا می‌کند؟

• در صورتی که تمایل دارید برای بهبود مهارت تصمیم گیری خود وقت و انرژی صرف کنید.
• اگر قصد دارید وارد دنیای کارآفرینی شوید و به ایجاد یک کسب و کار جدید فکر می‌کنید.
• چنانچه قصد دارید موقعیت خود را در محیط کار ارتقاء دهید و مثلاً از سطح کارشناسی به سطح سرپرستی یا از سطح سرپرستی به سمت لایه‌ی مدیران میانی و ارشد حرکت کنید.
• در صورتی که به سرمایه گذاری و فعالیت‌های مرتبط با آن علاقمند هستید.
• اگر می‌خواهید به یک مدیر پروژه حرفه‌ای‌ (یا حرفه‌ای‌تر) تبدیل شوید.
• به یک تغییر جدی در زندگی خود (مانند تغییر در رابطه عاطفی، محل زندگی، شغل، زمینه تخصصی) فکر می‌کنید و آن را در برنامه خود قرار داده‌اید.
• چنانچه احساس می‌کنید می‌توانید فردی خلاق و نوآور باشید. اما محافظه کاری باعث شده که این جهت‌گیری و صفت شخصیتی در شما تضعیف یا سرکوب شود.

آیا مهارت ریسک پذیری ترسناک است؟

بدون شک ریسک کردن کار ترسناک و وحشت آوری نیست، اما می‌توان این طور گفت که دلهره آور است! درواقع این احساس به دلیل مکانیزم عملکرد ذهن ایجاد می‌شود و به شکل دلهره و ترس خودنمایی می‌کند.

به طور کلی ذهن ما انسان‌ها به گونه‌ای آفریده شده که قادر است انسان را از وجود خطر آگاه کند. بدین ترتیب از آسیب دیدن او جلوگیری خواهد کرد. ذهن نه تنها از خطرات واقعی ما را حفظ کرده، بلکه در بسیاری از شرایط عادی، موقعیت را خطرناک تلقی کرده و فرد را دچار ترس کاذب می‌کند.

درواقع مهارتی که در این مقاله درمورد آن صحبت می‌کنیم، توانایی مقابله با این دسته از ترس‌های کاذب است که ذهنمان به دروغ به وجود آورده است.

تحقیقات ثابت کرده‌اند بیشتر ترس‌هایی که در ذهن انسان‌ها وجود دارد، واقعی نیستند و نمی‌توانند صدمه‌ای به انسان وارد کنند. بلکه تمامی آن‌ها یک واکنش ذهنی است که سبب شده فرد از قرار گرفتن در بعضی از موقعیت‌ها وحشت داشته باشد.

به همین دلیل است که به اعتقاد مشاورین، ریسک کردن می‌تواند در پیشرفت زندگی موثر باشد و سبب شود که ترس‌های بیهوده پشت سر گذاشته شوند.

زن ها ریسک پذیرتر هستند یا مردها؟

تحقیقات نشان داده، مردها بیش از زن ها به خطر کردن تمایل نشان می دهند. مردها وقتی تحت فشار روحی و استرس قرار می گیرند، بیش از زن ها خطر می کنند.

برعکس در موقعیت های نگران کننده، زن ها تاحد امکان از خطر کردن اجتناب می کنند و محتاط تر می شوند. به همین دلیل وقتی مرد و زن در موقعیت های استرس زا کنار هم باشند، با کمک یکدیگر هوشمندانه تر عمل می کنند.

تفاوت رفتاری زن ها و مردها ژنتیک و ناشی از تکامل و بقای انسان است. مردهای دوران انسان های اولیه برای تامین غذای خانواده مجبور به شکار بودند. به همین دلیل ریسک پذیری بیشتری داشتند. زن ها نیز با رفتارهای محتاطانه و هوشیارانه باید خانواده را کنار یکدیگر حفظ می کردند.

همچنین زن ها هنگام تصمیم گیری درباره یک موضوع، دو برابر مردها دقت و تفکر می کنند. این مساله در تصمیم گیری های طولانی مدت مانند ازدواج خود را بهتر نشان می دهد. در حالی که مردها روش های ماجراجویانه را به کار می بندند.

نقش مهارت ریسک پذیری در زندگی ما چیست؟

تا به حال از خود سوال کرده اید چرا در یک جامعه تعدادی از افراد، موفق تر از بقیه هستند؟یا در بین فرزندان یک خانواده چرا یکی موفق تر از فرزندان دیگر است؟به نظر شما موفقیت تا چه حد با ریسک پذیری ارتباط دارد؟ فکر می کنید چرا چنین اتفاقی رخ می دهد؟ آیا این افراد از امکانات بیشتری نسبت به سایرین برخوردارند؟

برخی افراد به خاطر ترس از شکست دست به شروع کاری نمی زنند. چنین افرادی همیشه برای خود دلیل تراشی می کنند. آنها فکر می کنند: اگر بخواهم این کار را انجام دهم، فلان اتفاق بد رخ خواهد داد!

افراد ناموفق:
تمام عمر خود را در فکر اگرهایشان صرف خواهند کرد.
با حسرت به افراد موفق نگاه می کنند.
عامل پیروزی افراد را شانس و امکاناتی که در اختیار داشته اند، می دانند.

افراد موفق:

همواره به پیروزی می اندیشند.
اگر با شکستی مواجه شوند، عوامل شکست را بررسی می کنند.
سعی می کنند این عوامل را از سر راه بردارند.
از شکست مانند اهرمی برای پیروزی استفاده می کنند.
از قدرت هوش و تفکری که دارند به نحو احسن استفاده می کنند.
قدرت ریسک پذیری را درخود تقویت می کنند.

استفاده از هوش و تفکر در کنار ریسک پذیری و نداشتن ترس از شکست از ویژگی های افراد موفق است.

راه های تقویت ریسک پذیری

حالا که به اهمیت ریسک کردن در زندگی پی بردیم، خوب است این مهارت را تقویت کنیم. به نکات زیر برای تقویت ریسک پذیری دقت کنید:

از شکست نترس!

شکست اجتناب ناپذیر است. هر چه قدر هم محتاطانه رفتار کنی، باز هم ممکن است شکست بخوری. پس از شکست هراس نداشته باش!
باید بدانی که تنها یک راه در مقابل شکست داری و آن هم ادامه دادن است؛ این دقیقاً همان باوری است که افراد موفق دارند. این همان چیزی است که باعث تفاوت آنها می شود، نه شانس!

همه افراد موفق تجربه هایی از شکست را نیز دارند. اجازه ندهید ترس شما را فلج کند. از هیجانی که برای رسیدن به یک هدف یا انجام کاری دارید، مراقبت کنید و آن را با ترس از بین نبرید.

افزایش قد بعد از بسته شدن صفحه رشد

صفحه رشد، محل رشد استخوان جدید در کودکان و نوجوانان هستند که از غضروف ساخته شده اند. اکثر صفحات رشد، نزدیک به انتهای استخوان های بلند قرار دارند. استخوان های بلند، استخوان هایی هستند که طول آنها بیشتر از عرضشان است. این استخوان ها، عبارتند از:

✳️ استخوان ران (فمور)

✳️ استخوان ساق (تیبیالیس یا درشت نی و فیبولا یا نازک نی)

✳️ استخوان های (رادیوس و اولنا)

✳️ استخوان های دست و پاها

صفحه رشد چه کاری انجام می دهد؟

صفحات رشد، به رشد استخوان های بدن کمک می کنند. معمولاً در هر استخوان بلند، دو صفحه رشد وجود دارد که طول و عرض استخوان را افزایش می دهند. زمانی که کودکان رشد می کنند، صفحات رشد تبدیل به یک استخوان سخت می شوند. صفحه رشدی که کاملاً سخت شده باشد، یک صفحه رشد بسته است. پس از بسته شدن صفحه رشد، استخوان ها دیگر رشد طولی نمی کنند.

چه زمانی صفحات رشد بسته می شوند؟

صفحات رشد معمولاً نزدیک به انتهای دوران بلوغ بسته می شوند. جهش رشد برای دختران معمولاً در سن ۱۵-۱۳ سالگی و برای پسران در سن ۱۷-۱۵ سالگی صورت می گیرد. البته، بسیاری از کودکان تا اواخر دوران نوجوانی به افزایش قد ادامه می دهند، اما میزان زیادی از رشد قدی آنها در این سنین تمام می شود.

توقف رشد در نوجوانان به این دلیل است که صفحات رشد آنها اندکی پس از بلوغ بسته می شوند. صفحات رشد، لایه های غضروفی هستند که نزدیک به انتهای استخوان های کودکان و نوجوانان قرار دارند. آنها قسمتی از استخوانهایی هستند که رشد طولی دارند.

راه های باز شدن صفحه رشد

متاسفانه هیچ راهی برای باز شدن مجدد صفحات رشد وجود ندارد و تمامی تبلیغاتی که در این زمینه صورت میگیرد، دروغی بیش نیست.

افزایش قد پس از بسته شدن صفحات رشد

حتی با وجود تغذیه سالم، قد اکثر افراد پس از سن ۱۸ تا ۲۰ سالگی افزایش پیدا نمی کند. دلیل متوقف شدن افزایش قد، بسته شدن صفحات رشد می باشد. صفحات رشد یا صفحات اپیفیزیال، غضروف های خاصی در انتهای استخوانهای طولی هستند. اصولاً، افزایش قد به علت بلند شدن استخوان های طولی در زمان “فعال” یا “باز” بودن صفحات رشد می باشد.

در اواخر دوران بلوغ، تغییرات هورمونی موجب سخت یا بسته شدن صفحات رشد و متوقف شدن افزایش طول استخوان ها می شود. صفحه رشد، در زنان حدوداً در سن ۱۶ سالگی و در مردان بین سنین ۱۴ و ۱۹ سالگی بسته می شوند. با وجود اینکه در سنین بزرگسالی، رشد استخوان های طولی متوقف می شود، اما تغییرات جزئی قد، در طول روز طبیعی می باشد. دلیل این تغییرات در طول روز، فشرده شدن جزئی دیسک های ستون فقرات است.

فعالیت های روزانه، غضروف و مایع ستون فقرات را تحت تأثیر قرار می دهند و در طول روز موجب کوتاهی جزئی قد می شوند. این کاهش قد در طول روز ممکن است تا حدود نیم اینچ (۱.۵ سانتی متر) باشد. تحقیقات نشان داده اند که افزایش طول دیسک های ستون فقرات، ممکن است تا اوایل میانسالی ادامه داشته باشد، اما تأثیر آنها روی قد کلی، کم است.

جلوگیری از بسته شدن صفحات رشد

گرچه، اکثر بزرگسالان پس از سن ۱۸ تا ۲۰ سالگی بلندتر نمی شوند، موارد استثنا نیز وجود دارد. بسته شدن صفحات رشد ممکن است در برخی افراد به تأخیر بیفتد. اگر صفحات رشد پس از ۱۸ تا ۲۰ سالگی، باز باقی بمانند، (که غیر معمول است) افزایش قد ادامه پیدا می کند. همچنین، برخی افراد ممکن است به بیماری ژیگانتیسم یا غول پیکری مبتلا باشند.

این شرایط موجب رشد بیش از حد می شود که اغلب به دلیل تولید هورمون رشد بیش از حد می باشد. اما، معمولاً فقط قد این افراد افزایش پیدا می کند تا زمانیکه در حدود سن ۲۲ سالگی، صفحات رشد آنها بسته شود. علاوه بر این، ممکن است نوعی هموکروماتوز موجب جذب آهن بیش از حد در روده ها و نیز افزایش قد شود. به طور کلی، این شرایط می توانند موجب افزایش قد شوند تا زمانی که صفحات رشد بسته شوند.

علائم صفحه رشد بسته

صفحات رشد روی اشعه ی ایکس شبیه به خطوطی تیره در انتهای استخوان ها به نظر می رسند. در اواخر رشد، زمانی که غضروف ها کاملاً تبدیل به استخوان های سخت می شوند، هیچ خط تیره ای روی اشعه ی ایکس مشاهده نمی شود. در این زمان، صفحات رشد بسته هستند.

صفحات رشد تا چه زمانی باز است

بهترین راه برای تشخیص ادامه رشد استخوان های شما این است که یک رادیولوژیست، تصویر اشعه ی ایکس مچ دست شما را تفسیر کند.

۱. افزایش قد خود را بررسی کنید. هر یک یا دوماه یک بار، میزان افزایش قد خود را ثبت کنید.

۲. به پزشک مراجعه کنید.

۳. سن شما و نیز میزان قد والدین و بستگان نزدیکتان، عوامل تأثیر گذاری در میزان افزایش قد شما هستند.

در این مقاله، جراحی افزایش قد را توصیف می کنیم و به توضیح روش های جراحی، هزینه عمل افزایش قد، ملاحظات و دوره ی بهبودی این جراحی می پردازیم.

درمان شکستگی صفحه رشد

درمان شکستگی صفحه رشد بستگی به شدت شکستگی دارد. شکستگی های خفیف تر معمولاً فقط نیاز به گچ یا آتل دارند. اگر شکستگی از صفحه رشد عبور کند یا وارد مفصل شود و همراه جا به جایی باشد، ممکن است نیاز به جراحی باشد. صفحات رشدی که از طریق جراحی دوباره تراز می شوند، ممکن است احتمال بهبودی دوباره ی آنها بیشتر باشد و دوباره رشد کنند.

در زمان صدمه دیدن، به سختی هج کردن ریسک را کم می‌کند می توان گفت که صفحه رشد دچار آسیب دائمی شده است. پزشک ممکن است توصیه کند که چند سال پس از شکستگی، برای اطمینان از رشد مناسب صفحه رشد، شرایط بیمار با تصویربرداری اشعه ی ایکس بررسی شود. وقتی که کودک دچار شکستگی صفحه رشد می شود، بسته به محل و شدت آسیب دیدگی، تا زمان پایان رشد استخوان ها باید تحت نظر پزشک باشد.

چگونه می توان هورمون رشد را افزایش داد

• از دست دادن چربی بدن، مقدار چربی شکمی که مستقیماً مربوط به تولید هورمون رشد می باشد
• رژیم غذایی اصولی داشته باشید
• مکمل های آرژنین را امتحان کنید
• مصرف قند خود را کاهش دهید

• قبل از خواب زیاد غذا نخورید
• استراحت و خواب کافی داشته باشید چون هورمون رشد اغلب در حین خواب ترشح می شود
• ورزش سنگین انجام دهید
• در حین تمرینات ورزشی خود، نوشیدنی ورزشی حاوی بتا آلانین بنوشید

دکتر غلامرضا نادری متخصص ارتوپدی، آرتروسکوپی، آرتروپلاستی و فلوشیپ جراحی مچ پا در تهران

فهرست مطالب

دکتر غلامرضا نادری

دکتر غلامرضا نادری بورد تخصصی ارتوپدی، آرتروسکوپی و آرتروپلاستی، فلوشیپ جراحی مچ پا و پا، درمان آسیب های ورزشی

سیستم پرسش و پاسخ

ثبت سوال جدید

برای ثبت پرسش خود از دکتر می توانید از این قسمت استفاده کنید.برای پاسخگویی بهتر به سوالات شما لطفا قد، وزن و سن خود را در متن سوال درج کنید همچنین از پرسيدن سوالاتى كه جنبه اورژانس دارند اجتناب كنید.

پیگیری سوال قبل

با سلام وعرض ادب
مشکل کوتاهی قد دارم ۱۹ سالمه یک ساله هیچ رشدی نداشتم عکس از صفحه رشد مچ دستم گرفتم میخواستم بدونم صفحه رشد باز هست رشد میکنم
ممنون میشم جواب بدید و راهنمایی کنید

صفحات رشد بسته هستن

سلام دخترم 13سالشه قدش 151دوساله پریود شده دکتر گفت صفحه ی رشدش بسته شده خیلی ناراحتم ایا دیگ امیدی نیست با ورزش یا دارو

هنوز کمی بازه و مقداری رشد خواهد داشت

سلام. دخترم 11 سال و 3 ماهشه، وزنش 43 کیلوگرم و قدش 150 سانتی متر. در این سن پریود شده و به شدت نگران افزایش قد دخترم هستم. آزمایشات کلی دخترم همه خوب بوده و عکس مچ دست هم ازش گرفته ش و z.ratio 114.45 نشون داده. ایا امکان رش قدی تا 165 رو داره یا حداکثر 5 یا 6 سانت افزایش قد ممکنه داشته باشه؟ چه راه حلی پیشنهاد میفرمایید؟

بله رشد خواهد داشت فعلا

سلام آقای دکتر. ممنون میشم اگه پاسخ بدید.
من پسری 30 ساله و یک سال هست که متاهل شدم. طی دوران متاهلیم به خاطر قدم مورد تمسخر مستمر خانواده همسرم قرار هج کردن ریسک را کم می‌کند میگیرم. داستان من خیلی مفصله : از لحاظ ژنتیکی به مادرم نزدیکترم که کوتاه هست ولی پدرم کوتاه نبوده. قد من 164 هست که از زمانی که تصمیم به افزایش قد گرفتم هرکه به اندازه خودش نا امیدم کرده.18 ساله بودم بهم گفتن قد تا 17 سالگی بیشتر رشد نمیکنه، 20 ساله شدم گفتن قد تا 18 سالگی رشد میکنه، 23 ساله شدم گفتن تا 21 سالگی بیشتر امکلن نداره، 25 ساله شدم گفتن قد تا 23 سالگی هم رشد میکنه 29 ساله شدم گفتن قد تا 27 سالگی هم دیدم که رشد میکنه. چند مدت با یه نفر از دوستام صحبت میکردم که گفت یکی از اقوامم در سن 35 سالگی 8 سانت به قدش اضاف کرده با چند حرکت های ورزشی سنگین و رژیم غذایی مناسب به این قد رسیده و بهش گفته بودن که انسان حتی تا 40 سالگی امکان رشد قدش هست) خلاصه دیونه شدم از این همه تضاد. اگه ممکنه شما راهنماییم کنید. درضمن یکککمی کف پام صافه که به پدرم رفتم. ممنون میشم وقت بذارید برام

شما رشد نخواهید داشت و قدتون همینه

تنها راه جراحی هست که بسیار پر هزینه و بالقوه پر عارضه هست

سلام دخترم ده سالش قدش ۱۴۵ و پرید شده ایا با توجه به عکسش قدش رشد میکنه؟ من حاضرم ویریت بدم و مشاور تلفنی بگیرم چون تهران نیستم ممنون میشم

بله حتما رشد مى كنه

صفحات رشد كاملا باز هستن

سلام و عرض ادب خدمت آقای دکتر
مادر من دچار عارضه قوز شصت پا شدن و بشدت دچار درد از ناحیه پاشدن تا حدی که کفش به اندازه پاشون نیست و مرتب ورم دارن قبلا دکتر رفتن و عکس گرفتن درد از ناحیه کمر یا زانو نیست و خود برآمدگی پاشون داره فشار به کمرشون وارد میکنه که گفتن باید جراحی بشه
با توجه به اینکه زمان انتظار و نوبت دهی در مطب شما تا چند ماه آینده هست و اورژانسی بودن اوضاع مادرم من میتونم عکسها رو اینجا ضمیمه کنم یا به بیمارستان تریتا بیام برای گرفتن وقت عمل از شما ممنون میشم راهنمایی بفرمایید

شما در صورت تمايل مى تونيد نوبت آنلاين بگيريد و بعد براى جلو افتادن نوبت به منشى من روى وانساپ پيام بدين

سلام دکتر شرمنده من متولد 1380/7/12 قدمم ۱۷۰ قدر مادرم ۱۵۰ و قد پدرم ۱۷۵ آیا امیدی برای افزایش قد من وجود دارد؟

بعيد هست مقدار زيادى افزايش داشته باشيد

سلام عرض میکنم .آقای دکتر با توجه به اینکه قد خودم کوتاهه حدود۱۶۰ .پسرم ۱۷ سالشه .پیش یکی از پزشکان رفتیم عکس مچ دست گرفت .گفت صفحه رشد بسته شده .واین بالاترین ناراحتی بنده وپسرم شده اگه راهی وجود داره با هر هزینه ایمشکل نیست خواهشا خواهشا راهنمایی

هنوز مقدارى بازه صفحه رشد

سلام خسته نباشید پسر دوسالم در ترامپولین خورد زمین و بعد از لکسبرداری دکتر گفتن ک استخوانشون شکسته و گچ کردن الان به مدت۱۷ روز داخل گچ هست و گفتن دوهفته دیگر داخل گچ بماند میخواهم بدانم که شکستی خوب میشود در اینده مشکلی ندارد در مورد رشد قدی و انحراف نداشتن و یا کج بودن یا کج جوش خوردن و شکستگگی پای پسرم دقیقه کجای پا هست خیلی نگرانم دو عکس فرستادم یکی تاریخ روز شکستگی یکی بعد از ۱۶ روز تشکر

به خوبى جوش خوردن پيشرفت كرده

صفحه رشد به نظر نمى رسه درگيرى زيادى داشته باشه و ريسك اختلاف رشد بسيار كم هست

استخوان ران نزديك زانو

دخترم۱۳ ساله است و قدش ۱۷۳ بوده ایا امکان افزایش قد وجود داره و چون والیبال کار میکنه قدش واسش خیلی مهمه. ممنون

ترومبوفیلی ارثی

ترومبوفیلی عنوانی است که به هر فاکتور خطری (مثل شرایط پس از جراحی) که باعث ایجاد ترومبوز می شود اطلاق می شوند.

به طور اختصاصی تر عنوانی است که برای فاکتورهای انعقادی که باعث ایجاد ترومبوز می شوند نسبت داده می شود.

حاملگی به خودی خود باعث افزایش ریسک ترومبوز حدود 4 تا 5 برابر می شود. ترومبوفیلی وقتی روی حاملگی اضافه شود، عوارضی هم برای مادر و هم جنین خواهد داشت.

ترومبوفیلی می تواند اکتسابی یا ارثی باشد. مهم ترین ترومبوفیلی اکتسابی در حاملگی سندرم آنتی فسفولیپید است. هدف این مبحث مرور ترومبوفیلی ارثی و ارتباط آن با ترومبوز و عواقب بد بارداری و ارزیابی و درمان ترومبوفیلی ارثی در حاملگی است.

هموستاز

پاسخ نرمال عروق خونی به آسیب تشکیل لخته است. پلاکت به اندوتلیوم آسیب دیده از طریق فاکتور ون ویلبراند اتصال پیدا می کند و فعال شده و به هم می چسبند و یک پلاک اولیه پلاکت تشکیل می دهند.

فیبرینوژن محلول توسط آنزیم ترومبین به فیبرین هج کردن ریسک را کم می‌کند تبدیل شده و این پلاک اولیه پلاکتی را برای تشکیل یک لخته با ماندگاری بیشتر، می پوشاند و علاوه بر آن ترومبین فاکتور 13 را فعال کرده که به مونومرهای فیبرین برای ثابت کردن بیشتر لخته ایجاد شده متصل شود.

ترومبین از تبدیل پیش سازهای آن مانند پروترومبین در حضور فاکتور ده فعال و کوفاکتور آن و فاکتور پنج فعال ایجاد می شود. هم فاکتور ده و هم فاکتور 9 به وسیله فاکتور هفت فعال می شوند که خود فاکتور هفت در زمان آسیب عروقی فعال می شود.

فاکتور ده می تواند با فاکتور 9 فعال و کوفاکتور هشت و همچنین با ترومبین فعال شود .

آنتی کواگولان های طبیعی، پروتئین C و پروتئین S ، آنتی ترومبین و مهارکننده بافتی تشکیل شدن لخته را تنظیم می کنند و لخته را در محل آسیب جایگزین می کنند.

در طی هموستاز، ترومبین به ترومبومدولین باند شده و Thrombin-Thrombomodulin complex را ایجاد می کند که این ترکیب پروتئین C را فعال کرده که هج کردن ریسک را کم می‌کند پروتئین C به همراه کوفاکتورهایش و پروتئین S فاکتور هشت و پنج فعال را غیر فعال خواهند کرد.

طب هموستاز نرمال تشکیل یک لخته گذرا است و تحت فیبرینولیز یا تخریب بیشتر از ساخته شدن است. پلاسمین که از پلاسینوژن تشکیل می شوند در حضور فیبرین برای دژنراسیون فیبرین در دسترس قرار می گیرد.

این روند با پلاسمینوژن اکتیویتور فاکتور تشدید می شود. و با TAFI و PAI-1 کاهش پیدا می کند.

ترومبوز می تواند در شریان یا ورید و رخ بدهد ولی مکانیسم و ریسک فاکتورهای اصلی در حالی که هم پوشانی دارند متفاوت هستند.

ریسک فاکتورهای اصلی برای ترومبوآمبولی شریانی (برای مثال انفارکتوس میوکارد یا سکته) تخریب اندوتلیال اغلب ثانویه به آترواسکلروز است.

آسیب اندوتلیال باعث تروبولانس، تغییرات جریان خون و فعال شدن پلاکت می شود. در مقابل مکانیسم اولیه در ترمبوآمبولی وریدی VTE که حدود 80% از وقایع ترومبوآمبولیک در زنان حامله را تشکیل می دهد فعال شدن فاکتورهای انعقادی است.

ریسک فاکتورهای ژنتیکی برای ترومبوز

افزایش سطح فاکتورهای انعقادی کاهش سطح ضد انعقادهای طبیعی کاهش سطح فاکتورهای فیبرینولتیک یا افزایش سطح مهارکننده های فیبرینولتیک هر کدام می تواند باعث افزایش ریسک ترومبوز شود.

این تغییرات می توانند ارثی باشند. موتاسیون های ژنتیکی متفاوتی باعث کاهش سطح آنتی ترومبین، پروتئین C یا پروتئین S هستند چنانچه بیشتر موارد مقاومت به پروتئین C فعال، نتیجه یک پلی مورفیسم تک نوکلئوتیدی ( SNP ) در ژن فاکتور 5 است( A1691 ).

ترتیب این SNP یک مقاومت آمینواسید منفرد است که باعث حذف یکی از مکان های جداسازی در فاکتور 5 فعال می شود.

فقدان جدا شدن این محل باعث تغییر این پروتئین می شود که به فاکتور لیدن شناخته می شود. که به پروتئین C فعال مقاوم است و افزایش در مقایسه با فاکتور 5 نرمال می شود.

موتاسیون پنج A 1691 در 25% از بیماران دچار VTE شناسایی شده است در 1996 SNP دیگری در قسمت بیان نشده پروترومبین ( FII ) در ژن A 20210 شناسایی شد که با افزایش ریسک ترومبوز همراهی دارد.

این موتاسیون پروترومبین ( FII A20210 ) در حدود 6% از بیماران دچار VTE دیده می شود. VTE یک شرایط مولتی فاکتوریال بالقوه است که شامل فاکتورهای محیطی و ژنتیکی متعددی است.

واقعیت این است که VTE در ادامه ریسک فاکتورهای ترکیبی فرد در یک شرایط خاص رخ می دهد و فاکتورهای ژنتیکی باعث بیشتر شدن این خطر نسبت به سایر افراد هستند.

تفاوت در آنتی کواگولان های طبیعی (آنتی ترومبین، پروتئین C ، پروتئین S ) نسبتاً نادر هستند ولی جز ترومبوفیلی های پرخطر هستند ( Relative Risk در حدود 10 در فرم هتروزیگوت می باشد) از آنجایی که یک موتاسیون واحد برای این شرایط وجود ندارد برای تشخیص کاهش ضد انعقادهای طبیعی از اندازه گیری میزان پروتئین های انعقادی استفاده می شود.

یک حد آستانه ای وجود دارد که در میزان کمتر از آن به نظر می رسد این شرایط ایجاد می شود ولی یک طیف در درجات کمبود وجود دارد.

در یک مطالعه اخیر نشان داده شده است که حتی تفاوت خفیف در آنتی ترومبین باعث افزایش ریسک VTE می شود (3 تا 4 برابر برای سطوح کمتر از 70% نرمال و 2 تا 3 برابر برای سطوح بین 70 تا 80% نرمال) فاکتور 5 لیدن و( FII A 20210 ) شایع تر هستند و یک ریسک متوسط (5 برابر برای FVL و 3-2 برابر برای A 20210 FII ) برای VTE دارند.

هموزیگوت بودن برای فیبرینوژن گاما ( FGG ) ژن S4T 100 حدود 2 برابر افزایش خطر ترومبوز وجود دارد.

فاکتور های زیاد دیگری وجود دارند مانند تغییرات ژنتیکی برای فاکتورهای انعقادی ضدانعقادهای طبیعی فاکتورهای فیبرینولتیک و مهارکننده فیبرینولتیک که با افزایش خطر VTE همراهی دارد.

ولی همه اینها باید به عنوان یک فاکتور خطر ضعیف تلقی شوند. پلی مورفیسم متیل تتراهیدروفولات ردوکتاز C677T و A1298C قبلاً به عنوان یک فاکتور افزایش دهنده خطر ترومبوز شناخته می شد ولی اکنون اینگونه نیست.

ریسک فاکتورهای ژنتیک دیگری برای ترومبوز وجود دارد که اغلب نه به عنوان فاکتورهای ترومبوفیلی ارثی شناخته شده اند ولی در تعریف ما می گنجند.

بیشترین فاکتور ژنتیکی برای VTE گروه خون non-O است گروه خون Non-o با سطوح بالاتر بیماری ون ویلبراند همراهی دارد.

در بیشتر از 50% افراد حدود 2 برابر ریسک VTE دارد. فرم ناقل سیکل سل که حدود 52% افراد آمریکایی آفریقایی را شامل می شود 2 برابر ریسک را بالا می برد.

بیماری سیکل سل حدود 2/0% افراد آمریکایی آفریقایی را در برمی گیرد. که با افزایش خطر VTE همراه است. در حالی که بیماری سیکل سل اغلب به عنوان ترومبوفیلی شناخته نمی شود. 25% از افراد بزرگسال با بیماری سیکل سل VTE را در حدود 30 سالگی تجربه می کنند که با بالغینی با ترومبوفیلی پرخطر که VTE در جوانی تجربه می کنند قابل مقایسه است.

سابقه فامیلی VTE به تنهایی 2 برابر باعث افزایش ریسک می شود و خطر آن غیروابسته به سایر فاکتورها است.

عواقب بد حاملگی

مطالعات گذشته نگر قبلی ارتباط بین ترومبوفیلی و عواقب بد بارداری را نشان داده است مانند سقط مکرر و عواقب بد بارداری در ارتباط با جفت مثل محدودیت رشد جنین، دکولمان، مرگ جنین و پره اکلامپسی. مطالعات آینده نگر ارتباط بین ترومبوفیلی و عواقب بد بارداری را ثابت نکرده است یا ارتباط ضعیف گزارش کرده است.

استفاده از آنتی کواگولان برای تعدیل عواقب بد بارداری در حضور ترومبوفیلی به تنهایی هنوز تأیید نشده است. ضدانعقاد، یا هپارین باعث کاهش خطر عواقب بد وابسته به جفت می شوند که علت آن را ضد انعقاد بودن این داروها نمی دانند بلکه به خاطر ضد التهاب و ضدکمپلمان بودن این ترکیبات می دانند.

مطالعات کوچک در زنان با سابقه ی بد حاملگی و ترومبوفیلی بهبود عواقب بارداری را با مصرف آنتی گواگولان و هپارین ثابت کرده است.

تحقیق Elegant که از موش های دچار آنتی فسفولیپید استفاده کرده است و فوندا پارینوکس را که یک ضد انعقاد حاوی پنتا ساکارید پاسخ دهنده به آنتی فاکتور Xa است به کار برده است.

در این مطالعه دیده شد که جز آنتی ترومبوتیک هپارین، باعث کاهش مرگ جنین موش ها نشده است بلکه هپارینی که دارای اجزای ضدالتهاب و ضدکمپلمان است باعث کاهش مرگ جنین موش ها شده است.

یک RCT جدید مصرف دالتپارین در زنان با ترومبوفیلی که دارای شرح حال عواقب بد بارداری هستند یا شرح حال ترومبوز داشتند بهبودی در عواقب بد بارداری دیده نشده است و در RCT که LMWH در زنان دارای سابقه سقط مکرر بدون ارتباط به ترومبوفیلی ارثی بوده بهبودی در عواقب بارداری دیده شده به هر حال RCT ها نشان داده اند در زنان با سابقه ی بد بارداری که در ارتباط با جفت بوده است.

بدون وابستگی به شرایط ترومبوفیلی ارثی بهبود در عواقب بد بارداری با مصرف ضد انعقاد ثابت شده است.

ارزیابی و درمان

هر زنی که باردار است و یا برنامه ریزی برای بارداری دارد باید در مورد سابقه شخصی و خانوادگی ترومبوز و جزئیات حاملگی قبلی مورد سؤال قرار بگیرد.

عوامل خطر ارثی و غیر ارثی ترومبوز باید شناسایی شود. در زنان آفریقایی تبار و زنان جنوب شرق آسیا و مدیترانه باید غربالگری از نظر هموگلوبینوپاتی ها انجام شود.

انجام تست برای دیگر موارد ارثی ترومبوفیلیا تنها باید در صورتی انجام شود که نتایج آن مدیریت حاملگی را تحت تاثیر قرار دهد.

کالج آمریکایی زنان و زایمان در بولتن شماره 138 بیان می کند که ترومبوفیلی ارثی در حاملگی تنها زمانی مورد ارزیابی قرار گیرد که یا سابقه ترومبوز غیرقابل توجیه یا یک سابقه خانوادگی از ترومبوفیلیا وجود داشته باشد. اجماع کلی بر این است که انجام این آزمایشات در موارد ریسک بالا و ریسک متوسط ترومبوفیلی آن چنان انجام شود.

آزمایش هایی که سطح پروتئین ها (آنتی ترومبین/ پروتئین C ، پروتئین S ) را اندازه گیری می کند می توانند تحت تأثیر متغیرهای متنوعی همانند فاصله ی بین انجام تست و زمان پردازش تست قرار بگیرند، این فاصله زمانی باعث تجزیه پروتئین ها و پایین آمدن مصنوعی سطح این پروتئین ها می شود.

این هج کردن ریسک را کم می‌کند آزمایشات باید در فاصله 4 ساعت از نمونه گیری مورد پردازش قرار بگیرند. سطح پروتئین S در بارداری به علت اتصال به پروتئین C4b کاهش می یابد.

سطح عملکردی زیر 35% ، 2 انحراف معیار پایین تر از سطح نرمال در حاملگی طبیعی است. این میزان می تواند مطرح کننده واقعی کاهش سطح پروتئین S باشد.

بسیاری از آزمایشگاه ها ترجیح می دهند زمانی که سطح عملکردی پروتئین S در آزمایشگاه زیر نرمال است سطح آزاد پروتئین S را نیز اندازه گیری کنند.

سطح آزاد پروتئین S زیر 30% در تریمستر دوم و زیر 24% در تریمستر سوم غیرنرمال گزارش می شود درمان ترومبوز در اکثر موارد براساس فنوتیپ بالینی آن انجام می شود.

در حال حاضر مطالعات بزرگ در زمینه نحوه درمان آنتی کواگولان و پیشنهادهای لازمه به افراد متخصص وجود ندارد.

به طور کلی، اگر یک زن جزء گروه پرخطر از نظر ترومبوفیلی نباشد و یا سابقه ای از ترومبوز نداشته باشد و یا سابقه پیش آگهی بدی در سیر بارداری نداشته باشد نیاز به استفاده از آنتی کواگولان ندارد.

استثناء این مورد در زایمان (واژینال یا سزارین) است زمانی که ریسک ترومبوز از 5-4 برابر طی حاملگی به 80-20 برابر به بعد از آن می رسد.

از آنجایی که تیمی از ترومبوزها در طی 3 هفته بعد از زایمان رخ می دهد پمپ های پنوماتیک طی زایمان یا سزارین و حداقل 3 هفته مصرف آنتی کواگولان پروفیلاکتیک یا با دوز کم کفایت می کند. تجارب عنوان می کنند در زنان با ترومبوفیلی پرخطر (هموزیگوت برای FVL ، هموزیگوت برای موتاسیون A 20210 FII یا ترکیب هتروزیگوت برای FLV و موتاسیون A20210 FII آنهایی هستند که باید حداقل دوز پروفیلاکتیک یا دوز کم ضد انعقاد طی بارداری یا برای 6 هفته بعد از زایمان دریافت کنند.

زودرس تأخیر رشد به ازای سن، دکولمان، مرگ جنین ) مصرف روزانه دوز پروفیلاکتیک LMWH به صورت زیرجلدی باعث بهبود عاقبت بارداری شده است.

خطر نسبی برای پره اکلامپسی و SGA از نوع کمتر از صدک 10 در حد 4/0 و برای پره اکلامپسی شدید یا زودرس کمتر از 34 هفته 2/0است.

اگرچه حدود 25% از زنانی که در این مطالعه وارد شدند دارای ترومبوفیلی بودند و لیکن فواید LMWH به نظر نمی رسد که تنها محدود به زنان دارای ترومبوفیلی باشد.

به طوری که در بسیاری از زنانی که به علت سابقه بد حاملگی برای ترومبوفیلی آزمایش شده اند و به آنها توصیه به مصرف ضدانعقاد شده است به نظر می رسد، بهبودی احتمالاً به علت اثرات ضدالتهابی و ضدکمپلمانی هپارین است و نه به خاطر اثرات ضدانعقادی آن، استفاده از LMWH به نظر می رسد اثرات امیدوار کننده درمانی در جلوگیری از تکرار عواقب بد بارداری وابسته به جفت داشته باشد ولی مطالعات بیشتری مورد نیاز است.

توصیه ها برای نحوه ی بررسی جنین و زمان زایمان در اغلب موارد ترومبوفیلی باید براساس سوابق حاملگی و تاریخچه بالینی بیمار صورت گیرد.

آسپرین با دوز کم اغلب در زنان با ترومبوفیلی ارثی در تلاش برای کاهش خطر ترومبوز وابسته به حاملگی یا تلاش برای کاهش ریسک عواقب بد حاملگی داده می شود.

وقتی که بعد از 12 هفته حاملگی شروع شود با دوز 50 تا 150 در روز نشان داده شده که بی خطر است و عوارض بد حاملگی را خصوصاً پره اکلامپسی را در حد 15% به صورت غیر وابسته به ترومبوفیلی ارثی کاهش داده است.

نشان داده شده است که آسپرین بعد از شروع درمان برای ترومبوز با دوز کم ریسک عود را در حد یک سوم کاهش داده است ولی اطلاعات اختصاصی در زنان باردار وجود ندارد.

همچنین که دوز کم آسپرین در ترکیب با هپارین ریسک عواقب بد حاملگی را در زنان دچار سندرم آنتی فسفولیپید کاهش داده است ولی این فایده اختصاصاً در زنان دچار ترومبوفیلی ارثی نشان داده نشده است لذا آسپرین با دوز کم ممکن است ریسک ترومبوز وابسته به حاملگی و عواقب بد بارداری را در زنان دچاز ترومبوفیلی کم کند ولی اطلاعات در این زمینه ناکامل است.

اطلاعات تماس

آدرس:تهران،خیابان کریم خان زند،خیابان ایرانشهر،نرسیده به خیابان طالقانی،ساختمان شماره 150

آزمایش های غربالگری سه ماهه دوم

غربالگری سه ماهه دوم یا غربالگری کواد مارکر، میزان چهار ماده در خون مادران باردار اندازه‌گیری می‌شود:

• آلفا-فیتو پروتئین (AFP): پروتئینی تولیده شده توسط جنین در حال رشد است.
• گنادوتروپین جفتیانسانی(hCG) : هورمون تولید شده توسط بافت جفت می‌باشد.
• استریول غیر کونژوگه (UE3) : استریول غیر کونژوگه (UE3) شکلی از استروژن است که توسط جنین در طی متابولیسم تولید می شود. این فر آیند شامل کبد ، غدد فوق کلیوی و جفت است. مقداری از UE3 از جفت عبور می کند و در نتیجه میتواند در خون مادر اندازه گیری شود. سطح آن در حدود هفته هشتم افزایش می یابد و تا اندکی قبل از زایمان افزایش می یابد. در بارداری هایی که جنین دارای سندروم داون یا سندروم ادوارد است ، میزان UE3 پایین است. : هورمونی است که توسط بافت جفت ترشح می‌شود.

آزمایش غربالگری چهارگانه بهتر است بین هفته‌های 15 تا 20 بارداری انجام شود. با این حال این غربالگری تا هفته 22 بارداری قابل انجام می‌باشد.

غربالگری کواد مارکر :

غربالگری کواد مارکر احتمال بیماری‌هایی چون سندرم داون، ادوارد و پاتو، نقص لوله عصبی و نقص دیواره شکم را ارزیابی می‌کند اگر نتیجه غربالگری ریسک پایین نشان دهد احتمال وجود این بیماری‌ها کم است.

اگر جواب غربالگری چهارگانه احتمال وجود یکی از این بیماری‌ها را نشان دهد، بهتر است آزمایشات دیگر غربالگری و تشخیصی انجام شود.

دلیل انجام غربالگری سه ماهه دوم:

آزمایش غربالگری چهارگانه احتمال مبتلا بودن جنین شما به یک یا تعدادی از بیماری‌های زیر را بررسی می‌کند:(مشاوره ژنتیکی)

• سندروم داون (تریزومی 21) یک اختلال کروموزومی است که موجب ناتوانایی ذهنی همیشگی، اختلال در رشد و در بعضی افراد منجر به مشکلات جسمی می‌شود.
• سندرم ادوارد (تریزومی 18) یک اختلال کروموزومی است که موجب اختلالات شدید رشد و ناهنجاری در ساختار بدن می‌شود. افراد مبتلا به تریزومی 18 عموماً یک سال عمر می‌کنند.
• اسپینا بیفیدا یک نقص بدو تولد است. در این بیماری بخشی از لوله عصبی تشکیل نشده یا به درستی مسدود نمی‌شود و درنتیجه باعث بیرون ماندن نخاع می‌شود.
• نقص دیواره شکمی که در آن روده‌ها یا سایر اندام‌های شکمی ازطریق ناف از بدن خارج شده‌اند.

نتیجه این غربالگری به همراه نتیجه غربالگری سه ماهه اول، به پزشک معالج در شناسایی دقیق‌تر و بهتر احتمال وجود سندروم‌ها کمک می‌کند.

آزمایش غربالگری DNA آزاد جنینی یا آزمایش NIPT یک روش دیگر غربالگری است که پزشک معالج ممکن است به جای غربالگری چهارگانه برای شما تجویز کند.

خطرهای احتمالی انجام آزمایش:

غربالگری چهارگانه یک آزمایش غربالگری روتین است. این آزمایش هیچ‌گونه خطر سقط ندارد ، غیرتهاجمی است و برای بارداری هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.

آمادگی‌های لازم:

ممکن است پزشک معالج قبل از انجام آزمایش شما را به یک مشاوره ژنتیک ارجاع دهد. این آزمایش نیازی به ناشتا بودن ندارد.

نوع نمونه:

برای انجام غربالگری چهارگانه نیاز به خون مادر است. با سرنگ مقداری خون از رگ دست خانم باردار گرفته می‌شود.

نتایج:

پزشک متخصص با در نظر گرفتن سن مادر و جواب غربالگری احتمال به دنیا آمدن فرزندی با ناهنجاری‌های کروموزمی، نقص لوله عصبی و نقص دیواره شکمی را ارزیابی می‌کند.

جواب غربالگری چهارگانه میزان ریسک و احتمال وجود جنینی با مشکلات خاص را در مقایسه با ریسک عمومی جمعیت ارائه می‌دهد. در نظر داشته باشید که جواب مثبت این آزمایش به این مفهوم است هج کردن ریسک را کم می‌کند که میزان تمام یا بعضی از مواد بررسی شده در خون مادر باردار از حد نرمال خارج است.

عوامل زیر میتوانند نتایج آزمایش غربالگری چهارگانه را تحت تاثیر قرار دهند:

• عدم محاسبه درست هفته بارداری
• نژاد مادر
• وزن مادر
• دو قلو یا چند قلو بودن
• دیابت
• IVF
• مصرف دخانیات در دوران باداری

در صورت مثبت شدن جواب، پزشک متخصص ممکن است انجام سونوگرافی را جهت اطمینان از هفته بارداری و اطلاع از دو یا چند قلو بودن بارداری توصیه کند.

آزمایشات غربالگری چهارگانه تا 80 درصد به درستی جنین مبتلا به سندروم داون را شناسایی می‌کند. این آزمایش تا 5 درصد جواب مثبت کاذب نشان می‌دهد؛ به این معنی که جواب آزمایش مثبت است اما جنین در واقعیت سندروم داون ندارد.

ریسک پایین یا جواب منفی غربالگری به طور صد در صد اطمینان نمی‌دهد که جنین هیچ کدام از این مشکلات را نداشته باشد. همچنین ریسک بالا یا جواب مثبت غربالگری به معنی ابتلای قطعی جنین به این ناهنجاری‌ها نیست.