صادرات به روسیه
صادرات به روسیه همیشه ساده نیست و باتوجه به قوانین و تحریم‌های بین المللی نیازمند اتخاذ روشی مطمئن است. در طول پنج سال گذشته، دولت روسیه فعالانه تلاش کرده است تا تجارت خارجی را تشویق کند. اگرچه روسیه کمترین جمعیت را دارد، اما از نظر سرانه، این کشور ثروتمندترین است. علیرغم تأثیرات منفی ویروس کرونا، هنوز فرصت‌های بسیاری برای صادرات به روسیه وجود دارد. بسته به قیمت و نوع محصولی که می‌خواهید صادر کنید، عوارض گمرکی، مالیات و تعرفه‌های مختلفی وجود دارد.
روسیه حتی اگر از نظر نفت خام و تصفیه شده و محصولات کشاورزی یکی از بزرگترین صادرکنندگان در جهان باشد، محصولات مختلفی را نیز وارد می‌کند که در این میان بیشترین واردات عبارتند از:
🔶 انواع خودرو و قطعات یدکی خودرو که ۴ درصد از کل واردات کشور را تشکیل می‌دهند.
🔶 کامپیوترها و قطعات کامپیوتری و سایر تجهیزات ارتباطی.
🔶 داروها و داروهای بسته‌بندی شده نیز در صدر فهرست واردات شرکتهای روسی قرار دارند.
🔶 روسیه همچنین منسوجات، مواد و اقلام مختلف پوشاک را به طور منظم وارد می‌کند.
نحوه صادرات کالا به روسیه
صادرات کالا به روسیه از حساسیت‌های بالایی برخوردار است و نیازمند آینده‌نگری و برنامه‌ریزی و بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم جلب اعتماد خریداران خارجی است. روشهای تجارت به روسیه شامل:
- مکاتبه از راه دور
- مکاتبه با واسطه گرها (که از ریسک بالا برخوردار است)
- حضور مستقیم در روسیه (دارای شانس موفقیت زیاد) است
برای دریافت اطلاعات بیشتر با شماره درج شده تماس حاصل فرمایید ◀️
مراحل و شرایط صادرات کالا به روسیه
مراحل و شرایط صادرات کالا به روسیه به صورت بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم زیر است:
💠 شناسایی اقلام صادراتی به روسیه از ایران
💠 انتخاب بهترین شیوه بسته‌بندی
💠 پرهیز از هر گونه واسطه‌گری و رشوه خارج از قرار داد
💠 بازاریابی: برای صادرات کالا به روسیه ابتدا بازاریابی نمایید و روش مذاکره با خریداران در روسیه را بیاموزید. کالاهای رقیب را شناسایی کنید و میزان کیفیت کالاهای صادراتی را مورد بررسی قرار دهید.
💠 یافتن مشتریان و شرکتهای خریدار در روسیه
💠 مدارک مورد نیاز برای ثبت کسب و کار باید تهیه و در دفتر ثبت تجارت ثبت شود.
💠 سپس برای مالیات بر ارزش افزوده در مقامات مالیاتی ثبت نام کند.
💠 در گمرکات ثبت نام کند و برای تجارت کالا برگه ترخیص دریافت کند.
💠 مجوز صادرات باید از وزارت صنعت و تجارت روسیه اخذ شود.
💠 گواهی بازرسی کالا دریافت کنید.
💠 جواز خروج و ارسال کالا مبنی بر بارنامه حمل بار دریافت کنید.
مشکلات تجارت با روسیه
علاوه بر تحریم تسلیحاتی، محدودیت‌های خاصی نیز برای صادرات کالاهای دو منظوره به روسیه یا برای روسیه وجود دارد. تحریم‌های روسیه بر کالاهای مرتبط با نفت نیز تأثیر می‌گذارد. از جمله مهمترین مشکلات تجارت با روسیه شامل موارد زیر است:
🟡 برقراری ارتباط با روس‌ها کمی دشوار است.
🟡 تعرفه‌ها و عوارض گمرکی بالا
🟡 عدم وجود پروتکلهای مشترک میان گمرک ایران و روسیه
🟡 عدم تابعیت گمرک آستاراخان از قوانین
🟡 سختگیری روسیه بر استانداردهای ایران
🟡 کمبود شرکتهای قدرتمند صادراتی
🟡 عدم وجود فرهنگ مشترک در بحث صادرات
قوانین صادرات به روسیه
در روسیه، حقوق ورودی برای اکثر کالاها اعمال میشود و به طور متوسط بین ۵٪ تا ۲۰٪ ارزش گمرکی کالا تغییر می‌کند، اما ممکن است حتی در موارد شدید به ۴۵٪ برسد. برخی از کشورها وجود دارند که فقط برای آنها نرخ‌های پایه اعمال میشود که هزینه‌ها را به نصف کاهش میدهد زیرا این کشورها به عنوان «محبوبترین کشور روسیه» موقعیت ویژه‌ای دارند.
واردات و صادرات در روسیه برخی از کالاهای خاص مانند کالاهای ترانزیت، اشیاء با ارزش فرهنگی، کمک‌های بشردوستانه یا کالاهای استفاده شخصی راحت است؛ زیرا این کالاها ملزم به پرداخت عوارض گمرکی نیستند، حتی اگر برای کالاهای استفاده شخصی محدودیت‌های وزنی و ارزشی وجود داشته باشد. تقریباً ۳۵ کیلوگرم و ۱۵۰۰ یورو کشورهایی هستند که بخش‌هایی از CIS (مشترک المنافع کشورهای مستقل) هستند که از پرداخت عوارض گمرکی معاف هستند. برای همه کالاهایی که از گمرک روسیه عبور میکنند، هزینههای پردازش گمرکی روسیه وجود دارد که بسته به ارزش و مقدار میتواند بین ۱۲ تا ۲۴۰۰ یورو در نوسان باشد و همراه با سایر پرداختهای تعیین شده باید قبل از تسلیم اظهارنامه به گمرکات و مرزهای روسیه پرداخت شود. گمرک و با اسناد مبدأ پشتیبانی میشود.
در حال حاضر، اولین شریک تجاری روسیه اتحادیه اروپا است و اگر شهروندان اروپایی یا هر نوع مهاجر دیگری در روسیه باشند و بیش از چند روز در سال در آنجا اقامت داشته باشند، می‌توانند از سیستم مالیاتی مشابه استفاده کنند. ۱۳ درصد به عنوان افراد روسی، درصد بسیار کمتر از هر یک از کشورهای اروپایی.
برای اطلاعات بیشتر در مورد واردات و صادرات در روسیه و مدارک مورد نیاز برای انجام این فعالیت‌ها، می‌توانید با مسیر کالا تماس بگیرید.
با لغو تحریمها تجارت با چین دو برابر میشود/۸ سال تا بازگشت به سال ۸۹ فاصله داریم
رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین می‌گوید هر چند تحریمها مشکلات فراوانی را برای اقتصاد ایران ایجاد کرده، اما مدیریت در داخل نیز نتوانسته شرایط را برای خنثی‌سازی فشارها فراهم کند.
به گزارش اقتصادنگار به نقل از ایسنا، آمارهایی که در سال‌های اخیر از تجارت خارجی ایران منتشر شده نشان میدهد که چین در اوج سال‌های تحریم اصلی‌ترین شریک تجاری ایران باقی مانده و در حوزه صادرات و واردات بالاترین آمارها را به نام خود ثبت کرده است.
با این وجود بررسی میزان تجارت خارجی دو کشور نشان میدهد که ارزش صادرات و واردات ایران و چین کاهش یافته است، موضوعی که احتمالا بخش مهمی از آن به دلیل محدودیت‌های حاصل از تحریم بوده است.
مجید رضا حریری - رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین - در گفت‌وگوی تفصیلی با ایسنا، می‌گوید هر چند دولت چین بارها و به شکل رسمی اعلام کرده که با تحریم‌های آمریکا علیه ایران موافق نیست، اما اقتصاد مناسبات خاص خود را دارد و ایران باید برای خنثی‌سازی تحریمها برنامه‌های خاص خود را در دستور کار قرار دهد.
حریری همچنین معتقد است: با وجود بسیاری از شعارها اقتصاد هیچ‌گاه در اولویت اصلی تصمیم‌گیران اقتصادی ایران قرار نداشته و همین موضوع شرایط امروز را تا این حد دشوار کرده است.
در سال‌های بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم گذشته رابطه سیاسی ایران و چین به شکل قابل توجهی گسترش یافته و این موضوع حتی به یک توافق همکاری‌های ۲۵ ساله میان دو کشور بدل شده است. آیا میتوان امروز ایران را شریک مهم تجاری چین دانست؟
ما باید در نظر داشته باشیم که اقتصاد ما به شکل طبیعی شریک تجاری چین به شمار می‌رود. ما در حوزه‌های مانند نفت، پتروشیمی، محصولات معدنی و برخی لوازم مصرفی تولیده کننده و صادر کننده به حساب می‌آییم و این در حالی است که چین وارد کننده بزرگ بسیاری از این محصولات است به همین دلیل است که ایران برای سال‌های طولانی در منطقه شریک اصلی تجاری چین بوده هر چند در سال‌های گذشته متاسفانه این جایگاه از دست رفته است.
در سال ۲۰۱۴ میزان تبادل تجاری ما با چین حدود ۵۱ میلیارد دلار بود اما این عدد امروز به ۳۰ میلیارد دلار رسیده که کاهشی حدودا ۴۰ درصدی را نشان میدهد. این در حالی است که سهم چین از تجارت ایران در سال ۲۰۱۴ حدودا ۲۰ درصد بود اما امروز این سهم به مرز ۳۰ درصد رسیده است اصلی‌ترین علت از دست رفتن این جایگاه را باید در کجا پیدا کرد؟
با وجود آنکه مسئولان دولت چین از رئیس جمهوری گرفته تا وزیر خارجه و مقامات اقتصادی بارها اعلام کردهاند که با هرگونه تحریم ایران از سوی آمریکا مخالف هستند و با آن همراهی نمی‌کنند اما اقتصاد مختصات خاص خود را دارد. برای مثال یک شرکت چینی که اپراتور یکی از بنادر بزرگ چین به حساب می‌آید به شکل همزمان در ۱۸ بندر دیگر دنیا نیز فعالیت رسمی دارد. اگر در شرایط تحریم این شرکت حضور کشتی ایرانی را بپذیرد تحت تاثیر تحریمها قرار گرفته و فعالیت‌اش در تمام بنادر دنیا نیز با مشکل مواجه میشود. از این‌رو این طبیعی است که برخی شرکتهای اقتصادی مزایا و سود خود را در اولویت قرار دهند و نمی‌توان از دولت چین نیز انتظار داشت که به چنین مسائلی ورود کند.
با این وجود چین در این سالها همراهی خود با اقتصاد ما را نشان داده است در سال ۲۰۱۴ میزان تبادل تجاری ما با چین حدود ۵۱ میلیارد دلار بود، اما این عدد امروز به ۳۰ میلیارد دلار رسیده که کاهشی حدودا ۴۰ درصدی را نشان میدهد. این در حالی است که سهم چین از تجارت ایران در سال ۲۰۱۴ حدودا ۲۰ درصد بود اما امروز این سهم به مرز ۳۰ درصد رسیده است. به این ترتیب هر چند که ارزش تجارت کاهش یافته، اما سهم چین در اقتصاد ایران گسترش پیدا کرده است.
چین در سال‌های گذشته به عنوان یکی از طرف‌های مذاکرات هسته‌ای ایران حضور داشته است آیا امکان آن وجود ندارد که با استفاده از این ظرفیت شرایط برای کنار رفتن تحریمها و افزایش تجارت فراهم شود؟
هر چند در طول سال‌های گذشته کشورهای مختلفی در روند مذاکرات هسته‌ای ایران حضور داشته‌اند اما در واقعیت آنچه که به تصمیمات نهایی ختم میشود مذاکره میان ایران و آمریکاست و در واقع این دو کشور باید در این زمینه به جمع‌بندی نهایی برسند تا احیای مذاکرات ممکن شود. با این وجود چین بارها اعلام کرده که آماده افزایش تعاملات تجاری با ایران است و میتوان انتظار داشت که با کنار رفتن محدودیت‌ها در مدتی کوتاه تجارت ایران با چین دو برابر شده و به مرز ۶۰ میلیارد دلار برسد. امروز کشورهایی مانند عربستان سعودی یا امارات متحده عربی توانسته‌اند جایگاه ایران در میان شرکای تجاری چین در منطقه را بگیرند، اما با بهبود شرایط قطعا ما افزایش تعامل با چین را خواهیم داشت.
چیزی که در آن تردیدی وجود ندارد این است که مذاکره در بهترین حالت یک فرآیند ۵۰_۵۰ به حساب می‌آید یعنی ما حتی اگر تمام مقدمات لازم را نیز فراهم کنیم و آماده رسیدن به توافق باشیم باز هم ۵۰ درصد کار باید از سوی طرف مقابل نهایی شود با این تفاسیر آیا ما باید برای بهبود میزان تجارت خارجی تنها با کنار رفتن تحریمها امید داشته باشیم؟
چیزی که در آن تردیدی وجود ندارد این است که مذاکره در بهترین حالت یک فرآیند ۵۰_۵۰ به حساب می‌آید یعنی ما حتی اگر تمام مقدمات لازم را نیز فراهم کنیم و آماده رسیدن به توافق باشیم باز هم ۵۰ درصد کار باید از سوی طرف مقابل نهایی شود. از این‌رو تردیدی وجود ندارد که باید اقدامات لازم برای به نتیجه رساندن مذاکرات در دستور کار باشد. اما درعین حال باید تلاش کرد در حوزه‌هایی فعالیت کنیم که تمام فرآیند آن از تصمیمگیری تا اجرا در اختیار خودمان باشد که سیاست‌هایی مانند خنثی‌سازی تحریمها بخشی از آن است. ما باید از بن‌بستی که اقتصاد ایران در آن قرار گرفته خارج شویم و پیگیری سیاستهای خنثی‌کننده تحریم قطعا یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های آن به شمار می‌رود. در واقع مذاکرات باید در سطح سیاسی دنبال شود، اما نهادهای اقتصادی باید برنامه‌های مربوط به بهبود وضعیت داخلی کشور را در دستور کار قرار دهد.
در شرایط فعلی به افزایش تجارت با کدام کشورها میتوان امید داشت؟
در حال حاضر آن طور که دولت اعلام کرده تجارت ایران چند اولویت دارد که بخش نخست آن به هند، چین و ۱۵ کشور همسایه و منطقه مربوط میشود؛ اما ما باید برای خنثی‌سازی تحریمها برنامه‌های خود را گسترده‌تر کنیم به این معنا که حتی اگر در یک بازاری یک میلیارد دلار ظرفیت فروش وجود دارد نیز نباید بی‌اعتنا باشیم. کشورهای آفریقایی و آمریکای لاتین می‌توانند بهترین فرصت برای رسیدن به این اهداف باشند. با قراردادهای کوچک و متعدد میتوان میزان تجارت خارجی کشور را گسترش داد.
متاسفانه دولت قبل به اقتصاد اهمیت چندانی نمی‌داد و جزو اولویت‌هایش نبود دولت روحانی یک سناریو داشت و آن به نتیجه رساندن مذاکرات و کنار رفتن تحریمها بود
در حدود یکسال گذشته و پس از جابه‌جایی دولت‌ها بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند که شرایط برای تجارت بهبودی نسبی یافته است آیا در واقعیت میتوان اثرات این تغییر را دید؟
واقعیت این است که با گذشت حدود یکسال نمی‌توان کارنامه اقتصادی یک دولت را بررسی کرد یا با قاطعیت در رابطه با آن نظر داد. در واقع در بسیاری از سطوح تفاوتی میان دولت‌ها وجود ندارد زیرا ما در تعریف سیاستهای کلان و برنامه‌های مدون برای تجارت خارجی با مشکل مواجه هستیم. متاسفانه دولت قبل به اقتصاد اهمیت چندانی نمی‌داد و جزو اولویت‌هایش نبود دولت روحانی یک سناریو داشت و آن به نتیجه رساندن مذاکرات و کنار رفتن تحریمها بود. خوشبختانه امروز دیگر کسی نمیتواند از نعمت بودن تحریم یا عدم نیاز به مذاکره صحبت کند. اما ما باید بدانیم که برای بهبود شرایط تنها یک سناریو کافی نیست و برای تامین شرایط باید یک سیاست مدون و همه‌جانبه در نظر داشت. اینکه سازمان توسعه تجارت یا دیپلماسی اقتصادی در وزارت امور خارجه بهبود یافته تنها به دلیل حضور افرادی است که شرایط را می‌شناسند یا بسیار فعال بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم هستند. از این‌رو نمی‌توان تحولات را یک تغییر ساختاری دانست ما باید تلاش کنیم که در سیاست خارجه بر اساس یک برنامه مدون طولانی‌مدت عمل کنیم. در سال‌های گذشته و در ماه‌های اخیر عضویت ایران در پیمان‌های اقتصادی مانند اوراسیا یا شانگهای پذیرفته شده است سخنرانی اخیر رئیس جمهوری ایران در اجلاس بریکس‌پلاس اهمیت زیادی داشت، اما این ما هستیم بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم که باید مشخص کنیم از ظرفیتهای موجود و فضای ایجاد شده به چه شکل استفاده خواهیم کرد.
یکی از اصلی‌ترین مشکلات تاریخی ما این بوده که از وقتی دسترسی به درآمدهای نفتی ایجاد شد و گسترش یافت عملا ما بخش مهمی از تمرکز خود را بر روی زیر زمین قرار دادیم در حالی که داراییها و ظرفیتهای ما بر روی زمین بسیار ارزشمندتر است چرا با وجود تمام این ظرفیت‌ها سهم اقتصاد ایران از تجارت و تبادلات منطقهای و جهانی همچنان پایین است؟
یکی از اصلی‌ترین مشکلات تاریخی ما این بوده که از وقتی دسترسی به درآمدهای نفتی ایجاد شد و گسترش یافت، عملا ما بخش مهمی از تمرکز خود را بر روی زیر زمین قرار دادیم در حالی که داراییها و ظرفیتهای ما بر روی زمین بسیار ارزشمندتر است. ایران از نظر جغرافیایی در چهارراه جهان قرار دارد و میتواند در کریدور شمال – جنوب و شرق – غرب نقش بسیار مهمی ایفا کند. در واقع کشورها برای اتصال به یکدیگر باید از جغرافیای ما استفاده کنند و همین موضوع بتواند راهی برای افزایش ثروت ملی شود.
همه شهرهای دنیا که به عنوان یک شهر بزرگ و توسعه یافته شناخته میشوند به دریا اتصال دارند . ما در ایران چندصد کیلومتر نوار ساحلی داریم که به آب‌های آزاد متصل هستند و ما در عین حال ۹۰ درصد شهرهایی که در این نوار قرار گرفته‌اند جزو شهرهای محروم به حساب می‌آیند. اینکه رهبر انقلاب در سال‌های گذشته بارها از لزوم توسعه سواحل مکران سخن گفته نشان‌دهنده اهمیت تغییر در این نگاه توسعه شهرهای ایران است. ما در طول سال‌های گذشته بودجه بسیار عظیمی را صرف کردیم تا آزادراه تهران – شمال که یک مسیر تفریحی به حساب می‌آید افتتاح شود در شرایطی که می‌توانستیم با بهبود زیرساخت‌های حمل و نقل در مسیرهایی مانند سرخس، آستارا یا اینچه‌برون به گرمسار شرایط را برای ترانزیت و جابه‌جایی کالا فراهم کنیم، موضوعاتی که در اقتصاد ایران فراموش شده است.
ما چندهزار میلیارد تومان برای صنایعی مانند فولاد هزینه کردیم که در کنار آسیب زدن به محیط زیست و منابع آبی اشتغال چندانی نیز به وجود نیامده است. اگر همین پول صرف توسعه ریل، جاده یا فرودگاه شده بود در کنار اشتغال‌آفرینی می‌توانست اقتصاد ایران را نیز در برابر فشارها بیمه کند آیا با توسعه این زیرساخت‌ها امکان کاهش فشار تحریمها نیز وجود داشت؟
نگاهی به وضعیت روسیه در ماه‌های گذشته به خوبی این موضوع را نشان میدهد محوریت این کشور در حضور در بازارهایی مانند انرژی یا غلات باعث شده تحریم شدنش غیرممکن باشد، اما ما در کجای زنجیره جهانی قرار داریم که بتوانیم هزینه تحریم‌کردنمان را افزایش دهیم. ما چند هزار میلیارد تومان برای صنایعی مانند فولاد هزینه کردیم که در کنار آسیب زدن به محیط زیست و منابع آبی اشتغال چندانی نیز به وجود نیامده است. اگر همین پول صرف توسعه ریل، جاده یا فرودگاه شده بود در کنار اشتغال‌آفرینی می‌توانست اقتصاد ایران را نیز در برابر فشارها بیمه کند. از سوی دیگر ما ظرفیت همکاری با کشورهای منطقه را نیز برای مدت طولانی فراموش کرده بودیم سفرهایی که رئیس دولت سیزدهم در یکسال گذشته به منطقه داشت به منظور احیای بخشی از این ظرفیت‌ها بود، اما تا زمانی که ما شریک اقتصادی بزرگ در مناطق مختلف جهان نداشته باشیم کارمان دشوار است. خودکفایی و خوداتکایی بخشی از اولویت‌هاست، اما اینکه ما ذینفع بین‌المللی داشته باشیم نیز برای کشور اهمیت فراوانی دارد. در سال‌های بعد از پیروزی انقلاب ما شرکت‌هایی مانند جنرال موتورز، پپسی یا برخی از دیگر شرکتهای بزرگ را از ایران بیرون کردیم. در شرایطی که حضور آنها می‌توانست اقتصاد ما را در زنجیره جهانی قرار دهد و تحریم کردنمان را دشوار کند.
با شعار نمی‌توان تمام این مشکلات را حل کرد بلکه نیاز به یک اراده عمومی داریم. اگر در هشت سال آینده به طور میانگین رشد اقتصادی هشت درصدی داشته باشیم تازه به سال ۱۳۸۹ باز می‌گردیم این موضوعی است که حتی مقامات دولتی آن را تایید کردهاند
این نگاه غلط تا چه حد بر روی شاخصهای داخلی اقتصاد ایران تاثیر داشته است؟
نگاهی به آمارهای اقتصادی در سال‌های گذشته به خوبی نشان میدهد که ما تا چه حد در رسیدن به اهداف‌مان ناکام بودیم. در ۱۰ سال گذشته میانگین رشد اقتصادی ایران تقریبا صفر بوده است. همچنین میانگین تورم نیز در این سالها حدود ۲۵ درصد تخمین زده میشود. نرخ استهلاک سرمایه از رشد آن بالاتر رفته و از همه مهمتر این روند به کوچک شدن تدریجی سفره معیشت مردم منجر شده است. با شعار نمی‌توان تمام این مشکلات را حل کرد، بلکه نیاز به یک اراده عمومی داریم. اگر در هشت سال آینده به طور میانگین رشد اقتصادی هشت درصدی داشته باشیم تازه به سال ۱۳۸۹ باز می‌گردیم این موضوعی است که حتی مقامات دولتی آن را تایید کردهاند. نگاهی به عملکرد اقتصادی دولت‌ها نشان میدهد که تقریبا پس از سال ۱۳۸۴ هیچ دولتی نتوانسته بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم کارنامه درخشان اقتصادی ثبت کرده و به دولت آینده تحویل دهد. البته دولت سیزدهم تنها یکسال است کار خود را آغاز کرده و نمی‌توان به طور قطع از کارنامه این دولت سخن گفت، اما نگرانی‌هایی که به شکل طولانی مدت در اقتصاد ما وجود داشته باید برطرف شود.
نقش و سهم بخش خصوصی در ارائه راهکارهای جدید برای برون‌رفت از شرایط فعلی چقدر است؟
واقعیت این است که برخلاف برخی شعارها بیش از ۸۰ درصد تجارت خارجی ما در دست شرکتهای دولتی، شبه دولتی یا حاکمیتی قرار دارد. سهم بخش خصوصی در سیاست‌گذاری اقتصادی تقریبا صفر است. تمام مگاپروژه‌ها بدهکاران کلان بانکی و بدهکاران به نظام مالیاتی ربطی به شرکتهای دولتی دارند. متاسفانه حتی نهادهایی که ادعای فعالیت به عنوان بخش خصوصی را دارند نیز یا با این ساختار مراوده میکنند یا خود کارنامه‌ای دارند که قابل دفاع نیست. تا زمانی که امکان فعالیت آزاد، شفاف و رقابتی فراهم نشود بحث حضور بخش خصوصی در اقتصاد نیز معنایی ندارد و نهادهایی مانند اتاق بازرگانی نیز نمیتواند در این حوزه تاثیرگذار باشد.
آیا بناست اقتصاد ما براساس یک دولت متمرکز و مداخله‌گر اداره شود یا قصد داریم به روابط بازار آزاد تن بدهیم. اینکه هر بار میان این گزینه‌ها در رفت و آمد باشیم راه به جایی نمیبرند
در چنین شرایطی آیا صحبت از تاسیس دوباره وزارت بازرگانی میتواند به مدیریت اقتصاد ایران کمک کند؟
ما در طول تمام دهه‌های گذشته هنوز نتوانستیم به یک سوال مبنایی پاسخ دهیم که آیا بناست اقتصاد ما بر اساس یک دولت متمرکز و مداخله‌گر اداره شود یا قصد داریم به روابط بازار آزاد تن بدهیم. اینکه هر بار میان این گزینه‌ها در رفت و آمد باشیم راه به جایی نمیبرند. ما باید مشخص کنیم که دولت تنها بناست سیاستهای کلان را اعلام کند یا معاون وزیر باید در کف بازار به دنبال تامین سیب و پرتقال بدود. همین موضوع را میتوانیم به راحتی در رابطه با این وزارتخانه نیز رصد کنیم. از ابتدای انقلاب این وزارتخانه بارها تغییر ساختار داده و از وزارت صنایع سنگین، سبک، معادن و بازرگانی تغییر شکل داده است اما ما هیچ‌گاه نفهمیدیم که وزارتخانه یک ابزار است و هدف چیز دیگری است. در واقع ما باید تابع یک سیاست کلان باشیم و در چارچوب آن وزارتخانه‌ها را فعال کنیم. نگاهی به وضعیت وزارت صنعت، معدن و تجارت در این سالها نشان میدهد که عملا ما ساختاری را ایجاد کردیم که هیچ وزیری توانایی آن اداره را ندارد و جابه‌جایی مکرر وزرا در این سال‌های این موضوع را به خوبی نشان میدهد اساسا دستگاه تکنوکراسی ما مدیر بزرگی در سطح این وزارتخانه نساخته و افرادی که آمده‌اند نیز نمی‌توانند آن را مدیریت کنند. این وزارتخانه ۹ معاون وزیر دارد. حتی اگر هر کدام از آنها بنا باشد تنها روزی یک ساعت گزارش کار خود را به وزیر بدهند برای او وقتی برای مدیریت باقی نمی‌ماند. از این‌رو ضمن پذیرش اشتباهاتی که در طول تمام این سالها رخ داده باید قبل از آنکه دوباره به سمت تفکیک یا ادغام حرکت کنیم تکلیف خود را با سیاستهای کلان و نحوه نگاه به اقتصاد روشن کنیم.
خنثی سازی تحریم ها از مسیر توسعه تجارت دوجانبه میگذرد
استفاده از راهبرد تجارت دوجانبه به منظور توسعه تعاملات خارجی با کشورها، زمانی در دستورکار قرار می‌گیرد که علاوه بر منفعت اقتصادی، پایداری و امنیت تجارت از اهمیت ویژه برخوردار باشد. در این راهبرد تلاش میشود واردات و صادرات با کشور هدف تجاری به سمت برابر شدن حرکت کند و تراز تجاری نزدیک صفر شود. مهمترین مزیت این روش بی‌نیازی از سازوکارهای مرسوم تجارت بین‌الملل، خصوصا در نقل و انتقال پول است که موجب تحریم‌ناپذیری روابط خارجی کشور میشود.
مسیر اقتصاد / در پی عدم توانایی سازمان تجارت جهانی در دستیابی به توافقات جدید و راهگشایی که تضمین‌کننده منافع کشورها باشد، کشورهای مختلفی توافقات تجاری دوجانبه و چندجانبه را سرلوحه کار خود قرار داده‌اند. اما آنچه اهمیت پیدا می‌کند، بررسی زوایای مختلف و کارکردهایی است که هر کدام از این مفاهیم به دنبال خود دارند.
تجارت دوجانبه به عنوان ضامن و حافظ امنیت تجاری دو کشور
مقوله‌ای چون تجارت دوجانبه امری متفاوت از تجارت بین‌الملل عنوان میشود، چرا که در تجارت بین‌الملل هدف صرفا رسیدن به مسیری خواهد بود که بتوان در آن ارزان‌ترین و بهترین خرید را انجام داد و به تراز پرداختهای مثبتی دست پیدا کرد. چرا که بر بستر پلتفرم‌هایی اتفاق میفتد که به دلیل استفاده جمعی از آن هزینه استفاده از آن کمتر خواهد بود.
این پلتفرم‌ها نیز اعم از پلتفرم‌های تجاری بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم مانند حمل و نقل و امثال اینها و پلتفرم‌های تسویه (بانک‌های بین‌المللی) و در کل برای همه چیزهایی که برای آن گرنت وجود دارد، پیاده میشود. حال آنکه تجارت دوجانبه لزوما به دنبال بدست آوردن پایین‌ترین قیمت نیست، بلکه بیشتر به منظور ضمانت و حفظ امنیت تجاری دو کشور هدف‌گذاری میشود.
تجارت دوجانبه تکمیل کننده تجارت بین‌الملل
به طور خاص آن چیزی که برای کشور ایران مهم بوده استفاده از روشی است که منجر به صفر شدن مازاد تراز تجاری و برابری واردات و صادرات دو طرف در بلند مدت منتهی شود تا دو طرف از این طریق به گسترش فعالیت‌های فی‌مابین ترغیب بشوند. البته صفر شدن مازاد تراز تجاری بدان معنی نیست که طرف مقابل لزوما پایین‌ترین قیمت را ارائه میدهد، بلکه به این صورت خواهد بود که طرف مقابل مابه ازای آن کالایی دریافت خواهد کرد.
تجارت دوجانبه‌ای که مازاد تراز تجاری آن صفر است، طبیعتا تفاوت دارد با تجارت بین‌المللی که اصلا الگوی آن بدین صورت است که شما یک مازاد تراز تجاری داشته باشید که بتوانید هر موقع بهترین دارایی را به کمترین قیمت بخرید. این دو سازوکار نمی‌توانند جای یکدیگر را بگیرند چرا که یکجا امنیت یک تجارت اهمیت پیدا می‌کند و در جایی دیگر قیمت یک تجارت؛ بنابراین به صورت تکمیل‌کننده یکدیگر به حساب می‌آیند.
ساز و کار منحصر به فرد تجارت دوجانبه و تجارت بین‌الملل
در کشوری مثل ایران سیاست پولی مبتنی بر وجود مازاد ذخایر قابل توجه ارزی برای بانک مرکزی همیشه وجود داشته است. یعنی بانک مرکزی همیشه نسبت به اقتصاد خود اندازه دارایی‌های بزرگی داشته در غیر این صورت ابزار درستی برای کنترل حجم نقدینگی نداشته است. اگر همچین کشوری به سمت تجارت دوجانبه ذکر شده حرکت کند، مشخص است که منابع را نمیتواند جابجا کند. بنابراین این دو ساز و کار از دو جنس متفاوت با نقاط مثبت و منفی منحصر به خود هستند که از هر دوی آنها باید با توجه به شرایط استفاده کرد.
در واقع کشور باید به سمتی حرکت کند تا بتواند مازاد تراز تجاری را با طرفین تجاری خودش صفر کند. کشورها می‌توانند برای تجارت‌های دوجانبه از ابزارهای پولی و بانکی یا ابزارهای مرسوم تجارت بین‌الملل استفاده کنند. همانند دو کشور امارت و هند که به این سمت رفته‌اند. اما اگر به این سمت برده شود که مازاد تراز تجاری کم یا صفر شود، دیگر الزامی به تسویه از طریق سیستم بانک‌های بین‌الملل وجود ندارد، چون در یک دوره زمانی یکساله جمع مصارف متقابل کشورها صفر میشود.
تجربه موفق چین و روسیه برای حذف دلار
چرا چین و روسیه توانستند دلار را از مبادلاتشان کنار بگذارند؟ چون موضوع خط لوله گاز شرقی را تسویه کردند، تراز تجاری روسیه با چین که به شدت به نفع چین بوده است را با هم تراز کردند به صورتی که روسیه گاز میدهد و چین هم کالا، در واقع توانستند با صفر کردن تراز تجاری خود این کار را به درستی انجام دهند. فقط نهاد واسطی می‌خواهد که ناهمسانی زمانی را کنترل کند. یعنی حاضر شود یک ماه بستانکار شده تا ماه بعد بتواند بدهکار بماند. بهترین تجربه در این زمینه ساینوچوی چین است که این تجربه برای شرایط تحریمی ایران نیز بسیار مفید است.
فرصت ویژه استفاده از حوزه نفت و گاز
تقریبا ظرفیت استفاده از مسیر تجارت دوجانبه برای اکثر زمینه‌های تجاری کشور به ویژه حوزه نفت و گاز وجود دارد. چرا که در شرایط استثنایی فعلی که در پاییز و زمستان امسال قیمت جهانی انرژی با افزایش مواجه است، میتوان از این ظرفیت برای انعقاد قراردادهای بلند مدت مبتنی بر نفت و گاز از طریق تجارت دوجانبه اقدام نمود. در واقع بزرگترین فایده و فرصت برای کشور ایجاد شده است که میتوان در شرایط تحریم که هزینههای مربوط به انتقال مالی برای ایران سخت شده از این الگو استفاده شود.
در واقع میتوان اینطور بیان کرد که راه‌حل احیای تجارت بین‌الملل ایران هم برقراری یک زنجیره‌ای از تجارت دوجانبه است نه سرمایه‌گذاری صرف طرف مقابل؛ چرا که اگر کشور ایران بتواند چند پیمان دوجانبه مهم و استراتژیک با شرکای تجاری خود مانند، روسیه، چین، هند، عراق و افغانستان و یا حوزه آمریکای جنوبی انجام دهد، موجب خنثی‌سازی تحریمها خواهد شد؛ به خصوص در شرایط کنونی که انرژی و زنجیره‌های تامین آن افزایش قیمت پیدا کردهاند. بنابراین اگر مسئولین موضوع شکل‌گیری تجارت دوجانبه را در دستور کار قرار دهند، دیگر تحریمها محلی از اعراب نخواهند داشت.
بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم
نقشه راه برای شکست تحریم
گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: از هنگامی که فشارهای آمریکا به سوی اقتصاد کشیده شد و جنگ نظامی به سمت جنگ اقتصادی رفت، شاهد تحریم های گسترده ای بودیم که چالش های بسیاری برای کشور به وجود آورد. هر روز بخشی از اقتصاد کشور به چالش کشیده شد. روزی شاهد بازی دلار بودیم، روز دیگر قیمت طلا بالا رفت، در نوبت دیگر قیمت مسکن و در بخش دیگر قیمت خودرو سر به فلک کشید و به تبع آن تمامی بخشهای دیگر به چالش کشیده شد. اما در تمامی این سالها مقام معظم رهبری بر توجه به توان داخلی تاکید کردند و رهنمودهای بسیاری پیش روی روسای جمهور ترسیم کردند که متاسفانه در بسیاری از موارد شاهد انحراف از رهنمودهای ایشان بودیم. اما بودند و هستند افرادی که معتقدند می توان قطار کشور را بر روی ریلی قرار داد که مقام معظم رهبری ترسیم کرده اند.
علاج مقابله با تحریم
در این رابطه وزیر اسبق بازرگانی تحریم را عدم دسترسی به نیازهای کشور تعریف کرد که از سوی آمریکا و بدخواهان ایجاد شده و گفت: برای کاهش اثرات تحریم باید شرایط را بهگونهای مدیریت کرد که از طریق تکیه بر تولید داخلی نیازمان را تولید کنیم و یا نوع نیازمان را تغییر دهیم. یحیی آلاسحاق افزود: در برخی واحدهای تولیدی به موادی نیاز داریم که باید از خارج وارد شود ولی بهدلیل تحریمها با مشکل همراه شدیم در اینجا باید نوع نیاز را تغییر دهیم و با استفاده از مواد اولیهای که در داخل کشور تولید میشوند، نیازمان را تأمین کنیم.
استفاده از منابعی بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم که تحت سلطه آمریکا نیست
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه در شرایط تحریم باید از منابعی استفاده کنیم که آمریکا به آنها سلطه ندارد و نمیتواند با اعمال قدرت، در دسترسی ایران به آن منابع محدودیت ایجاد کند گفت: آمریکا برای اینکه در اعمال تحریمها موفق باشد باید قدرت اعمال محدودیت در تمام حوزهها و کشورها را داشته باشد ولی الآن میتوانیم برخی از منابع مورد نیازمان را از کشورهایی که آمریکا سلطهای بر آنها ندارد، تأمین کنیم.
روحیۀ واداده مانع ایستادگی
وزیر اسبق بازرگانی داشتن روحیه فعال را نکتهای مهم در جریان مقابله با تحریمها دانست و تأکید کرد: بهترین دفاع در برخی موارد، حمله عقلایی است؛ روحیه واداده و منفعل نمیتواند مقابل تحریمها ایستادگی کند درحالی که باید مقابل برخی از حملهها حمله عقلایی داشت. وی با تاکید بر اینکه اعتماد مردم و مدیریت کشور باید بیشتر از قبل شود گفت: ایجاد آرامش در جامعه بهمنظور بالا بردن توان مقاومت و تابآوری اشاره کرد و گفت: باید رفع نیازهای اساسی جامعه بهویژه طبقه متوسط به پایین در اولویت باشد.
افزایش تابآوری مردم
آلاسحاق در تشریح نیازهای اساسی طبقه متوسط جامعه که برای افزایش تابآوری باید تقویت شوند گفت: معیشت، اجاره منزل، پوشاک، بهداشت و آموزش مردم جزو نیازهای اساسی این طبقه است که ۷۵ درصد از هزینههای این خانوارها را تشکیل میدهد، به همین دلیل برای تابآوری جامعه باید تأمین این ۵ حوزه در اولویت باشد.وی با ابراز اینکه " برای تأمین کالاهای اساسی و دارو به ۸ــ۷ میلیارد دلار نیاز بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم داریم " ، افزود: در بخش مسکن نیز سالانه به یکمیلیون مسکن نیاز داریم که میتوانیم از طریق تکمیل پروژههای نیمهتمام مسکن با استفاده کمک از نهادهای حمایتی و دولتی بخشی از نیاز این گروه از جامعه به مسکن را تأمین کنیم.
مدیران ریسکپذیر باشند
وی بهرهگیری از راههای غیرنرمال با افزایش روحیه ریسکپذیری را از دیگر محورهایی دانست که در شرایط تحریمی باید در دستور کار باشد و گفت: همیشه یا همواره راههای عادی جواب نمیدهد و باید از راههای غیرمعمول و پرریسک استفاده کرد؛ مدیران باید ریسک کنند و جرئت تصمیمگیری داشته باشند هرچند ممکن است تصمیمشان اشتباه باشد ولی باید تبعات این تصمیمات از سوی نظام تصمیمگیری پذیرفته شود.
برخورد جدی با نفوذیها
وزیر اسبق بازرگانی عوامل نفوذی و فرصتطلب را یکی از چالشها توصیف کرد و گفت: همواره برخی مهرههای داخلی دشمنان با فرصتطلبی از بحرانها سعی میکنند به تشدید بحران دامن بزنند؛ بهعنوان نمونه در حوزه ارز عدهای در حال سوءاستفاده از شرایط آشفته بازار هستند و سودشان هم اتفاقاً از همین آشفتگی بازار به دست میآورند در حالی که باید با آنها برخورد جدی صورت گیرد.آلاسحاق تصریح بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم کرد: عدهای مثل زالو افتادهاند و از شرایط نامتعادل سوءاستفاده میکنند و حفظ این شرایط برایشان سودمند است درحالی که اگر توزیع و تولید ساماندهی شود اینها سود نمیبرند، بنابراین باید بهصورت جدی و قاطع با ذینفعان سودجو و فرصتطلب برخورد شود.
نقدینگی به سوی تولید برود
این کارشناس اقتصادی به ایجاد هماهنگی و وحدت نظر و عمل مدیریت صحیح بین راهبردهای سیاستهای مالی پولی و ارزی و راهبردها و سیاستهای بازرگانی داخلی و خارجی تأکید کرد و گفت: هدایت نقدینگی جامعه، تسهیلات نظام بانکی و بازار سرمایه بهسمت تولید و تأمین نقدینگی واحدهای تولیدی کوچک و متوسط را باید مدنظر قرار داد. حجم نقدینگی با تولید ناخالص داخلی هماهنگ نیست، درحالی که تولید ناخالص داخلی ۱۷ درصد کاهش داشته رشد نقدینگی بیش از ۳۰ درصد بوده است که عدم هماهنگی بین این دو شاخص باعث ایجاد تورم میشود.
اقتصاد مقاومتی راه نجات
وی برحذف بوروکراسی و نامهنگاریهای اضافی تاکید کرد و گفت: باید شفافسازی صورت گیرد ضمن اینکه قواعد غیرضرور و مزاحم بهصورت جدی و سریع حذف گردند. تقریباً تمام مسئولان و اقتصاددانان قبول کردهاند که راه نجات اقتصاد کشور از بند ۲۴ اقتصاد مقاوتی میگذرد ولی عدهای که علم دارند به آن باور ندارند و مانع از عملگرایی اقتصاد مقاومتی شدهاند درحالی که باید بهصورت جهادی مدیران نسبت به عمل به بندهای اقتصاد مقاومتی عمل کنند.
استفاده از ظرفیتهای منطقهای
آلاسحاق استفاده از ظرفیتهای کشورهای منطقه را بهعنوان راه علاجی برای تحریمها عنوان کرد و گفت: بین همسایگان ۱۵ کشور داریم که با یکدیگر ۱۲۰۰ میلیارد دلار صادرات و واردات دارند از این میزان میتوانیم حدود ۳۰۰ میلیارد دلار مراودات مالی داشته باشیم ولی هماکنون حجم صادرات و وارداتمان با این کشورها بیشتر از ۲۶ــ۲۵ میلیارد دلار نیست درحالی که میتوانیم با مذاکره و تعاملات مستقیم از ۳۰۰ میلیارد دلار مراودات مالی استفاده کنیم چرا که هم هاب منطقه هستیم و هم دروازه طلایی برای صادرات و واردات ۱۵ کشور، بنابراین باید از این ظرفیت بهعنوان راهی برای مقابله با تحریمها استفاده کرد.
اجتناب از اقتصاد حزبی و قبیلهای
وی به خارج کردن اقتصاد از فضای سیاسی حزبی و قبیلهای و تدوین و اجرای تدابیر اقتصادی براساس شاخصهای اقتصادی تأکید کرد و افزود: هماکنون اقتصاد ما سیاستزده است درحالی که اقتصاد شاخصهای خودش را دارد و نباید فضای اقتصادی را با سیاست قاطی کرد؛ اگر بخواهیم با نگاه سیاسی به موضوعات نگاه کنیم باید در ۱۰ ماه باقیمانده از عمر دولت فعلی فقط شاهد دعوا بین مجلس و نهادهای دیگر باشیم درحالی که در ده ماه باقیمانده باید تعامل با دولت برای حل مشکلات به حداکثر برسد.
استفاده از فرصت بورس
از سوی دیگر معاون اقتصادی مرکز پژوهشهای مجلس با اشاره به اینکه بازار سرمایه کشور فرصت مناسبی برای هدایت نقدینگی کشور به سمت تولید است گفت: روزانه حدود ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان از نقدینگی کشور به بازار سرمایه سرازیر میشود. با اجرای مجموعهای اقدامات سیاستی میتوان این حجم عظیم نقدینگی را در راستای افزایش سرمایه، تولید و اشتغال استفاده کرد و هم جلوی عواقب خطرناکی که عدم اجرای این بسته میتواند برای کشور داشته باشد را گرفت. سیدمحمدهادی سبحانیان در گفتگو با مهر گفت: برخی بر این باور هستند که افزایشها در شاخص بازار سرمایه به افزایش قیمت در بازار سایر داراییها سیگنال میدهد و اگر نتوانیم آنرا به درستی کنترل کنیم میتواند موجب افزایش قیمت در بازار سایر داراییها شود بنابراین با اجرای تمهیدات لازم برای افزایش بیشتر سهام هم جلوی این عواقب گرفته میشود و هم میتوان از ظرفیت بازار سرمایه برای تأمین مالی تولیدیها جهت جهش تولید استفاده کرد.
تاکید رهبری بر حفظ ارزش پول ملی
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی درباره این تاکید رهبری مبنی بر لزوم حفظ ارزش پولی ملی، گفت: در حوزه ارز افزایشها در بازار، افزایشهای افسار گسیختهای بوده و بانک مرکزی و سایر دستگاههای مرتبط باید اقدامات سلبی و ایجابی را در زمان مناسب انجام دهند.وی ادامه داد: برای کنترل بازار ارز در شرایط فعلی، دستگاههای نظارتی مثل مجلس و همچنین خود دولت و بانک مرکزی میبایست اقداماتی را انجام دهند به طور مثال باید مشخص شود، افرادی که ارز حاصل از صادراتشان را به چرخه اقتصاد بازنگرداندهاند چه افرادی هستند. وقتی مشخص شد که این افراد در چه دسته بندیهایی جای میگیرند و فهرست آنها مشخص شد (به عنوان نمونه بخش دولتی هستند یا بخشی خصوصی همچنین اشخاص حقیقی هستند و یا حقوقی)، میتوان اقدامات مقتضی برای بازگشت ارزها به کشور را پیاده کرد.سبحانیان درباره ریشه مشکلات ارزی اخیر، با بیان اینکه در حال حاضر در بازار ارز مشکل اسکناس نداریم، اظهار داشت: مساله کنونی بازار ارز کشور، مساله حوالههای ارزی است. علت آن هم کاهش در صادرات غیرنفتی در اثر تشدید تحریمها و مهمتر از آن شرایطی است که به دلیل کرونا به وجود آمد و مرزهای کشور برای مدتی بسته شد و صادرات غیرنفتی کاهش قابل توجهی یافت. لذا عملاً حجم بالایی از تقاضا برای حواله برای نیازهای وارداتی وجود دارد که تأمین آن به سهولت گذشته میسر نبود.
بهترین شیوه تجارت در شرایط تحریم
سوالات آزمون آنلاین اقتصاد دهم | فصل 4: اقتصاد در خانواده (درس 12 و 13…
تیم مدیریت گاما
سری 2 سوالات میانترم: آزمون مجازی ترم اول اقتصاد دهم (درس 1 تا 7)
تیم مدیریت گاما
آزمون مجازی اقتصاد دهم | درس 9: تورم و کاهش قدرت خرید
تیم مدیریت گاما
آزمون پیشنهادی نوبت دوم اقتصاد دهم دبیرستان | خرداد 1400
آزمون درس 2 و 3 اقتصاد دهم دبیرستان فاطمه الزهرا
سوالات امتحان ترم دوم اقتصاد دهم دبیرستان شهدای نفت | خرداد 1401
مجموعه سوالات درس به درس اقتصاد دهم | درس 1 تا 14
امتحان میان ترم اقتصاد دهم دبیرستان نجابت | درس 1 تا 5
سوالات آزمون نوبت شهریور 1401 | درس اقتصاد دهم دبیرستان شبانه روزی خاتم الانبیاء
امتحان اقتصاد دهم دبیرستان نمونه دولتی خاتم الانبیاء | درس 4: مرز امکانات تولید
امتحان ترم اول اقتصاد دهم دبیرستان شهدای دانش آموز | دی 1399
آزمونک اقتصاد دهم دبیرستان شهید حکمت | درس 11: رشد و پیشرفت اقتصادی
آزمون اقتصاد دهم دبیرستان فاطمه الزهرا (س) | درس 11: رشد و پیشرفت اقتصادی
دیدگاه شما